03:18 - 05/03/2021
دوای 30ساڵ لە ڕاپەڕینی باشووری كوردستان؛ ئایا ئامانجەكەی بەدی هاتووە؟
ڕاپه‌ڕین كه‌ی ده‌ستى پێكرد؟ كه‌ى كۆتاى هات؟
ده‌رئه‌نجامه‌كانى پاش ڕاپه‌ڕین چی بوون؟ كێ به داینه‌مۆو دروسكه‌رى ڕاپه‌ڕین داده‌نرێت؟
رۆڵى نه‌وشیروان مسته‌فا چیبوو له راپه‌ڕین ..؟ پاش 30ساڵ له‌ئه‌نجامدانى ڕاپه‌ڕین
لایه‌نه سیاسیه‌كان چی ئه‌ڵێن..؟ كاردانه‌وه‌ى هاوڵاتیان چیه؟
ده‌ستپیك و كۆتایى ڕپه‌ڕینى 1991
سی ساڵ بەر لە ئێستاو لە رۆژی 5/3/1991 ڕاپەڕینی
كوردستان لە شاری رانیەوە دەستیپێكردو دوای ئەوەش سەرجەم شاروشارۆچكەكانی كوردستانی
گرتەوە.
سەرلەبەیانی رۆژی 5/3/1991 خەڵكی شاری رانیە ڕژانە
سەر شەقامەكان و بە دروشمی شۆڕشگێری لە دژی دام و دەزگاكانی حیزبی بەعس ڕووبەڕووی
ئاگرو ئاسنی گەورەترین هێزی سەربازیی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بوونەوە، بەو پێیەی خەڵك
بەتەواوی بەگیروگاز هاتبوو لەدەست سیاسەتە خراپ و دژە مرۆییەكانی حیزبی بەعس، بەبێ
گوێدانە توانا سەربازیەكانی ئەو حیزبە، لە ماوەیەكی كەمدا سەرجەم شاری ڕانیە
پاككرایەوەو دواتر ڕاپەڕین بەرەو سەرجەم شارو شارۆكەكان گوازرایەوەو هێزەكانی –بەرەی
كوردستانی – كە لە پێنج حیزبی سەرەكی پێكهاتبوو لەگەڵ حیزبەكانی تریش كەلەنێو بەرەی
كوردستاندا نەبوون، ڕژانە ناوشارەكان و بەو شێوەیە باشووری كوردستان بە كەركوكیشەوە
لە رۆژی 21/3/1991 ئازادكران.
بە دەیان هاوڵاتی و پێشمەرگە شەهیدبوون، لەبەرامبەریشدا
ئەوانەی بەرگرییان لە لەمانەوەی حیزبی بەعس دەكرد كوژراوی زۆریاندا، لەلایەكی تریشەوە
120 هەزار چەكداریی هێزە عێراقیەكان خۆیان ڕادەستی پێشمەرگە كرد و دوایی لە پرۆسەیەكی
مرۆڤدۆستانەدا هەموویان ئازادكران.
لەدوای 30 ساڵ لە یەكەم رۆژی ڕاپەڕین هێشتا
باشووری كوردستان سەرەڕای هەبوونی پەرلەمان و حكومەت، خەڵكی نیگەرانن لەوەی وەك ئەوەی
چاوەڕێ دەكرا ئامانجەكانی ڕاپەڕین وەدی نەهاتوون ئه‌مانه‌و چه‌ندین هۆكارى تریش بۆچی
ده‌گه‌رێنىوه..؟
رۆڵى مرۆڤدۆستانه‌ى كورد له ڕزگاركردنى 120 هەزار
سه‌ربازى عێراقى
دوای ئەوەی زۆرینەی كورستان لە بارەگاكانی ڕژێم پاككرنەوە، سەرجەم
دامەزراوە حیزبی و حكومییەكان كەوتنە دەستی خەڵك و پێشمەرگە، ژماریەكی زۆر لە
سەربازەكانی عێراق خۆیان ڕادەستی هێزەكانی پێشمەرگەو خەڵكی ڕاپەڕیوكرد، نەك هەر
ئازاریان پێنەگەیەنرا، بەڵكو خزمەتیش كران و پاش ماوەیەك ڕەوانەی ناو ماڵ و حاڵی
خۆیان كرانەوە، بەپێی هەندێك لە سەرچاوەكان ژمارەیان زیاتر بووە لە 120هەزار كەس،
لەگەڵ ئەوەشدا ژمارەیەكی زۆر لە تاوانباران، تۆڵەیان لێكرایەوەو كوژران، بەڵام
لێرەشدا هیچ جیاوازییەكی نەتەوەیی تێدا ئەنجام نەدراو و تاوانبارە كوردەكانیش
گەشتن بە سزای شۆڕشگێرانەی خۆیان .
لێبوردن لە موستەشارەكان:
پێش لە ئەنجامدانی ڕاپەڕین نامەو پەیام ئاڕاستەی بەشێكی زۆر لە سەرۆك
عەشیرەتەكانی كوردستان و ژمارەیەكی زۆر لە موەستەشارەكان ڕەوانەكرابوو، وەك
نەشیراون مستەفا باسی دەكات 95% یان بە ئەرێنی وەڵامیان دابوویەوە كە هاوكاریی
شۆڕش دەكەن و لە دژی حكومەت و حیزبی بەعس دەبن، دوای ئەوەی ڕاپەڕین سەری گرت بەرەی
كوردستانی لێخۆشبوونی بۆ سەرجەم جاش و موستەشارەكان دەركرد و لاپەڕیەكی نوێی لەگەڵ
هەڵدانەوە، بەڵام ئەم كارە بووە هۆی نیگەرانی زۆری خەڵك و باس لەوە كرا ئەوانەی كە
ڕۆڵیان هەبووە لە پرۆسەكانی ئەنفال و كارەساتەكانی دیكەی كورددا دەبوو
جیابكرێنەوەو لەو جاشانەی كە بۆ بەدەست خستنی بژێوی یان خۆشاردنەوە لە سەربازیی
چەكیان هەڵگرتووە، هەربۆیە ئەوە بووە یەكێك لە درزە گەورەكانی نێوان خەڵك و
دەسەڵاتی هەردوو حیزبی باڵادەست بەو پێیەی
ئەوان داڵدەی موستەشارو خەڵكە تاوانبارەكانیان داوەو ئێستاشی لەسەربێت
ئامادەنەبوون ڕادەستی دادگایان بكەن، هەرچەندە بە ناوی تەواوەتیانەوە بە
تاوانباریی سەرەكی ئەنفالەكان لە قەڵەم دراون.
ڕۆڵى نه‌وشیروان مسته‌فا له راپه‌ڕینى 1991
هەرچەندە قسە هەیە كە بەشێكی زۆر لە
سەركردەكانی كورد ڕۆڵیان هەبووبێت لە دارشتنی پلانی ڕاپەڕین دا، بەڵام هیچیان وەك
نەوشیراون مستەفا كۆڕایی لەسەر نیەو ئەو بەئەندازیاری ڕاپەڕین ناوی دەركردووەو
توانیویەتی بەرنامە ڕێژیی بۆ بكات و چەندین كەس لە شاخەوە بەشێوەی مەفرەزەی نهێنی
بنێرێتەوەو پێكەوە لەگەڵ ڕێكخستنەكان هەماهەنگی بۆكردوون ، تا ئەو كاتەی كە یەكەم چەخمانەی
ڕاپەڕین لە ڕانیەوە لێدراو بروسكەی (لە زمناکۆوە بۆ ئازاد ۱۷٦۰ برادەران ئاگادار بکەنەوە ۷ی مانگ زەماوەند بکەن) كە
ئەم بروسكەیە لە ڕادیۆی دەنگی گەلی كوردستانەوە بڵاوكرایەوە كە مەبەست ئەنجامدانی
ڕاپەرین بوو لە سلێمانی و دواجاریش لەڕۆژی دیاریكراودا ڕاپەرین ئەنجامدراو لەوێوە
بۆشارەكانی دیكەش پەڕییەوە، سلێمانی بۆ هێزی پێشمەرگەو بەعسیش گرنگ بوو ، چوونكە
خودی سەدام حسین دەیگوت: سەری مارەكە لە سلێمانییە.
مێژونوسان و سیسه‌تمه‌داران و هاورێیانى ده‌ڵێن
نه‌وشیروان مسته‌فا یەكەم شۆڕشگێڕ و مێژوونوسە، خاوەندارێتی ڕاپەڕین و شۆڕش بووه‌و
لەمۆركی كەسی و تایبەتەوە گۆڕی بۆ موڵكی گەل، ده‌شڵێن نەوشیروان مستەفا وەك نەخشە داڕێژەر و ئەندازیارو كاراكتەری سەرەكی
ڕاپەڕین و جێبەجێكاری ڕاپەڕین و لە پاڵ ئەمەشدا خۆ دەرنەخستن و خۆ بە پاڵەوان نەكردن
و بەكەسی نەكردنی ڕاپەڕینەكەی مەبەست بووە، هەربۆیە هەندێك كەسی دیكە ویستوویانە
ئەو شەرەفەی لێوەربگرنەوە بەڵام نەیانتوانیوە.
ڕاپەڕینی بەهاری ۱۹۹۱ یاخود
ڕاپەڕینی باشوری كوردستان ئەگەرچی دۆخی ناوخۆی عێراق و ناوچە كە و نێودەوڵەتیش لەباربوون
و كوڵانی ناوچەكە بوو بەڵام هەر لە خۆوە و خۆڕسكانە نەبوو، بەڵك و پلان بۆ داڕێژراووئامادەكاری
بۆ كراوبوو لەلایەن سەركردایەتی شۆڕشی ئەوكات و لەناویشیاندا بەسەركردایەتی و ڕابەرایەتی
خودی نەوشیروان مستەفا ئەمین . بەتایبەت دوای جەنگی عێراق- ئێران و شاڵاوەكانی ئەنفال و هەڕەشەكانی ڕژێمی دەسەڵاتداری بەعسی عێراق بۆ دەوڵەتە دراوسێكانی و لە دواجاریشدا
هێرشكردنە سەر وڵاتی كوەیت و هەڕەشەكانی هاوپەیمانان بۆسەر عێراق . هەموو ئەمانە هۆكاربوون
بۆئەوەی بەرنامە ڕێژی خێرا و بەرنامەیەكی تۆكمە دابنرێت بۆ ڕاپەڕین و بەگژداچونەوەی
ڕژێمی بەعس كە دەمێك بوو زوڵم و زۆرداری بەرامبەر
بە گەلی كورد گەیشتبوو بە ترۆپك. بە پێی هەموو بەڵگە نامەكان بیركەرەوەو داڕێژەری
هەموو ئەم بەرنامانەی بۆ ڕاپەڕین دانران،بۆ خودی نەوشیروان مستەفا دەگەڕێتەوە
جەلال تاڵەبانی، سکرتێری کۆچکردوی یەکێتی نیشتیمانی
کوردستان لە بیرەوەرییەکانیدا جەخت لەو راستییە دەکاتەوە کە رەوانشاد نەوشیروان
مستەفا، سەرکردایەتی فعلی راپەڕینی ساڵی (1991)ی کردوە.
لە کتێبی (دیداری تەمەن) کە باس لە بیرەوەرییەکانی
خوالێخۆشبو جەلال تاڵەبانی دەکات و لەلایەن سەڵاح رەشیدەوە ئامادەکراوە و لە وەڵامی
پرسیارێکدا سەبارەت بەوەی کێ رۆڵی سەرەکی بینی لە راپەڕینی ساڵی (1991)دا، جەلال
تاڵەبانی لە وەڵامدا دەڵێت: دەوری سەرەکی راپەڕین هی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان و
رێکخستنەکانی ناوەوەی یەکێتی و مەفرەزەکانی ناوەوەبون و ئەوان رێبەرە فعلییەکەبون
کە لە مەیدانەکەدابون، سەرکردایەتی فعلی راپەڕینەکەش کاک نەوشیروان مستەفا بو.
سەبارەت بە کەرکوک و رزگارکردنی ئەو شارە لە دەستی
رژێمی بەعس، جەلال تاڵەبانی وتویەتی: "بەڵێ کەرکوک بەهێزێکی سەرەکی یەکێتی کە
رێبەرەکەی کاک نەوشیروان بو رزگارکرا.
هاوڕێیانى ده‌ڵێن بە وردبونەوەی تەنها چەند لایەنێكی ئامادە كاریەكان
بۆ ڕاپەڕین دەگەین بەو ڕاستیەی كە ڕەوانشاد نەوشیروان مستەفا ڕابەری ئەم بیرە بووە .
بە پێی هەموو بەڵگە نامە نوسراو و تۆماركراو و
شایەتحاڵەكانیش ڕێكخستنەوەی پەیوەندیەكانی شار و شاخ و كۆكردنەوەی هێزە پەرتەوازەكانی
دوای ئەنفال لەناو شارەكان و دروستكردنی هێزی چەكداری ( سرك ) بەسەر پەرشتی ڕاستەوخۆی
نەوشیروان مستەفا بوە . پەیوەندی بە كەسایەتیە نیشتمانیەكان و كورد پەروەرە دێرین
و دیارەكانی كورد لە شارەكان و لەلایەكی تر پەیوەندی كردن بە بەشێك لە چەكدارە
كوردەكانی ئەوكاتی ڕژێمی عێراق و بەرپرسەكانیان بۆ هاوكاریكردن و هاندانیان تا لە ڕاپەڕین
پشتیوان بن و بەشێك بن لە ڕاپەڕین دەگەڕێتەوە بۆ خودی نەوشیروان مستەفا لە ڕێگەی پەیوەندی
كەسی و نامەوە . جگە لە پەیوەندیكردنی بە سەركردایەتی بەشێك لە سەركردایەتی هێزەكانی
نێو بەرەی كوردستانی و هەوڵەكانی بۆ بەشداریكردنی كارایان لەم ڕاپەڕینە .
وەك ئەوەی ڕادیۆی دەنگی گەلی كوردستان تاكە كەناڵی بیستراوی ئەو سەردەمە
بوە و بە سەرپەرشتی ڕاستەوخۆی نەوشیروان مستەفا لەم كاتەدا بەڕێوە چوە ڕۆڵێكی كاریگەری
هەبووە لە گەیاندنی ئاماژەكان و ئەو جفرانەی تایبەت بون بە ڕاپەڕین و ئەو كاسێت و
نوسراوانەی پێویست بوون لەم كاتەدا و لە ڕێگەی ڕاگەیاندنەوە بۆ داوای هاوكاریكردن
. لەو كاتەدا ڕادیۆ باشترین ئامێری بەیەك بەستنەوەی پەیوەندیەكانی شاخ و شار بوو بەتایبەت
ئەو ڕادیۆ گەڕۆكەی لەگەڵ خودی ڕەوانشاد نەوشیروان مستەفا بوو لەم كاتانەدا . جگە لە
هەموو ئەو پەخشنامە و نوسینانەی گیانی شۆڕشگێڕی و یەكبون و گیانی هاریكاری لە نێو
هێزەكان پتەوتر دەكرد كە لەلایەن ڕەوانشاد نەوشیروان مستەفاوە دەنوسران . ئەگەر هەوان
كۆكبین لەسەر ڕۆڵی ئەم ڕاگەیاندنە لەم كات و ساتەدا، ئەوە هەوڵ و كاریگەری سەرپەرشتیكاری
ڕاگەیاندن كاریگەرترو بیرمەندانەتر دەردەكەوێت لەم سەركەوتنە
هەر كات جەماوەری كوردستان دڵنیایی هەبوبێت لە
پشتیوانیەكی سەربازی بەهێزوتۆڵەستێنی چیا ئاسا، ئازایانەتروچاونەترسانەتر ڕوبەڕوی ڕژێم بۆتەوە، كاتێك هێزی پێشمەرگە ڕێكدەخرێتەوەوئامادەدەكرێن،
بۆ دابەشكردن بەسەر ناوچە جیاوازەكانی كوردستان و بەسەر چەند میحوەرێك دابەش دەكرێن
لە ڕێگای چەند ڕەتڵێكی پارتیزانی، هۆكارێكن بۆ پاڵپشتیەكی بەهێز و هەستانەوە و
دروستكردنەوەی ئومێد و ئیرادە بۆ جەماوەری كوردستان . هەموو ئەو شانە چەكدارانەی لەناوشارەكان
لە لایەن ئەو پێشمەرگانەی لە ژێر دەسەڵاتی
ڕژێم چەكیان دانابوو وە هەموو ڕێكخستنەكانی پێشوو و بەردەوامەكان و هەموو پارتیزانەكان
و ڕەتڵە جیاواز جیاوازەكانەوە كە سەپەرشتی دەكران لە لایەن خودی (نەوشیروان مستەفا)
وە. وە هەر جوڵەیەكی سەربازی بە ئاگاداری ئەو بەڕێوە چوە و بەفەرمانی ڕاستەوخۆی داڕێژەری
ڕاپەڕین بوە .
به‌وته‌ى هاورێیانى تەنها بە گەڕانەوە بۆ ئەم سێ
لایەنەی پێكهێنەری ڕاپەڕین ئەوە دەسەلمێندرێت كە ڕاپەڕین بە بیر و كاركردن و فەرمانی ڕەوانشاد نەوشیروان مستەفا دەستی پێكردوە
بەڵام ئەوەی مایەی تێڕامانە بەشێكی زۆری باس و خواسی ئامادەكاری بۆ ڕاپەڕین و لە
دواجاریشدا جێبەجێكردنی لە كاراكتەری ترەوە پێمان گەیشتوە نەك لە خودی نەوشیروان
مستەفا، كە هەر یەكێك لەو كاراكتەر و شۆڕشگێڕ و بەشداربوانەی ڕاپەڕین لە باسكردن و
گێڕانەوەی مێژووی ڕاپەڕین بەبێ ئاماژەدان بە ڕۆڵ و كاریگەری نەوشیروان مستەفا نەیانتوانیوە
باسەكەیان تەواو بكەن و ئەو ڕاستیەیان خستۆتە
ڕوو كە لە دواجاردا هەموو فەرمانەكان لە ئەوەوە وەرگیراون .
ئەوەی مایەی تێڕامانە و شایەنی قسە لەسەر كردنە، بۆچی خودی نەوشیروان
مستەفا بۆ جارێكیش هەموو ئەمانەی بەتەنها نەكرد بە مووڵكی كەسی ؟
بۆچی نەوشیروان مستەفا پێش هەمووان و وەك یەكەم
سەركردە دەڵێ خەڵك ڕاپەڕینی كرد؟
بۆچی ئەم ڕۆڵە گرنگ و كاریگەرە لە ڕۆڵی تاك و
گروپ و لایەنێك و هێزێك كورت ناكاتەوە و دەیكات بە ڕۆڵێكی گشتی و دەیكات بە موڵكی
گەلێك ؟
بۆچی وەك یەكەم كەس و وەك ئەندازیاری ڕاپەڕین
خاوەندارێتی ئەم قۆناغەی مێژووی
كورد دەگێڕێتەوە بۆ جەماوەر و گەلی كوردستان ؟
ئەگەر بە لاپەڕەكانی مێژووی كورد دا بچینەوە زۆری
شۆڕش و ڕاپەڕینەكانی كورد بە ناوی كەسایەتی و ڕابەران و ناوچەكانەوە بوە، لەگەڵ ئەوەی
نمونەی (یەكێتی كوردانی ) شۆڕشەكەی شێخ عوبەیدوڵای نەهری و( خۆیبونی) سەردەمی احسان نوری پاشا و چەندانی ترمان هەیە بەڵام لە
دواجاردا شۆڕشەكە بەناوی كەسایەتیەكەوە ناونراوە .
هاوڕێیانى ده‌ڵێن له‌مەشدا نەوشیروان مستەفا پێشەنگ
بوو بۆ خزمەتی مێژووی گەلی كورد، نەوشیروان مستەفا نەك هەر خۆی نەكرد بە پاڵەوان و
ئەندازیاری ڕاپەڕین، بەڵكو بە ئینسافەوە ڕێگری
كرد لە بەخشینی مۆركی كەسی و ناوچەیی و هێز و لایەنێكی تایبەت و بەرەو عەشیرەت بە ڕاپەڕین
و هەموو خەڵكی كوردستانی كرد بە خاوەنی ڕاپەڕینی گەلی كورد لە باشوری كوردستان
ئەو دەیتوانی مۆركی كەسی یا حزبی بدات بە داینەمۆ و داڕێژەری ڕاپەڕین بەڵام مۆركی
نەتەوەیی و گشتی پێدا
ئەو دەیتوانی مۆركی بەرەی كوردستانی پێبدات و بیكات
بە موڵكی بەشێك بەڵام بە بەخشینی مۆركی جەماوەری هەر تاكێكی كرد بە خاوەنی ئەم قۆناغە
پیرۆزەی مێژووی گەلە كەمان
كاردانه‌وه‌ى یادى 30 ساڵه‌ى ڕاپه‌ڕینى 1991
پاش 30 ساڵ له تێپه‌ڕینى ڕاپه‌رین كاردانه‌وه‌ى
ئه‌رێنى و نه‌رێنى زۆرى به‌دواى خۆیدا هێنا و لێكه‌وته‌ى جۆراوجۆرى لیێكه‌وته‌وه هه‌ندیك له لایه‌نه سیاسیه‌كان و به‌رپرسان
باس له یه‌كڕیزى و ته‌بایی و پێكه‌وه ژیان ده‌كه‌ن و هه‌ندێكیشیان به پێچه‌وانه‌وه
ده‌ڵێن که‌ده‌سه‌ڵاتى به‌عس له‌ناوچه‌که‌دا نه‌ماوه‌و رۆیشتووه، ده‌سه‌ڵاتێکى
کوردى هاتووه‌ته شوێنى که شوێنگرەوەی ئه‌وانن به‌شێكى تریشیان ده‌ڵێن راپەرینی
خه‌ڵك بۆ ئازادی بوو، کەچی ئێستا ھاوڵاتی لەسەر نوسین و دەربڕین ئەشکەنجە دەدرێ و
زیندانی دەکرێ.
نێچیرڤان بارزانی سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان لە
30هەمین ساڵوەگەڕی ڕاپەڕیندا ده‌ڵێت له كاتێكدا یادى ئه‌و ڕۆژه پیرۆزانه و قاره‌مانه‌كانى
ده‌كه‌ینه‌وه، كوردستان له هه‌موو كاتێك زیاتر پێویستى به ته‌بایى و پێكه‌وه‌یى
و یه‌كڕیزیى هه‌موو لایه‌ن و پێكهاته‌كانى هه‌یه تاكو بتوانێت په‌یام و ئامانجه
پیرۆزه‌كانى ڕاپه‌ڕین و به‌رهه‌مى خوێنى شه‌هیدان بپارێزێت و به‌ره‌و ئاینده‌یه‌كى
باشتر هه‌نگاو بنێت.
نێچیرڤان بارزانى سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان ده‌شڵێت
ئێستاش به هه‌مان شێوه هه‌موومان پێكه‌وه ده‌توانین ڕووبه‌ڕووى سه‌ختى و ته‌حه‌دییه‌كان
ببینه‌وه و مافه ده‌ستوورییه‌كانمان به‌ده‌ست بهێنین و بپارێزین.
وتوىشیەتی داوا له هه‌موو هێز و لایه‌ن و پێكهاته‌كانى
كوردستان ده‌كه‌م، یادى ڕاپه‌ڕین بكه‌ینه هه‌وێنى ته‌بایى و پێكه‌وه‌یى و یه‌كڕیزى
و نه‌هێشتنى كێشه و ناكۆكییه‌كان بۆ ئه‌وه‌ى پێكه‌وه بۆ كوردستانێكى ئارام، ئاوه‌دان
و سه‌قامگیر تێبكۆشین كه بۆ هه‌میشه به لانكه‌ى ئازادى، لێبورده‌یى، پێكه‌وه‌ژیان
و یه‌كترقبووڵكردن بمێنێته‌وه
به‌رهه‌م ساڵح سەرۆک کۆمارى عێراق له‌یادى ڕاپه‌ڕیندا رایگەیاندوە ساڵی ١٩٩١ وره‌چه‌رخانێکی گه‌وره و
مانادار بوو، خه‌باتی خه‌ڵک و پێشمه‌رگه ئاوێته‌ی یه‌کتر بوون بۆ کۆتایهێنان به
زوڵم و زۆداری، پێویسته له‌م یاده‌دا به‌هاکانی راپه‌ڕین به‌رز رابگیرێن به رێزگرتن
له داخوازی و مافه‌کانی خه‌ڵک، به‌کۆتایهێنان به ناعه‌داله‌تی و گه‌نده‌ڵی، پێویسته
به کرده‌وه گه‌ل سه‌رچاوه‌ی هه‌موو ده‌سه‌ڵات و شه‌رعیەته‌کان بێت و خزمه‌تکردنی
هاووڵاتیان و به‌رجه‌سته‌کردنی به‌ها نیشتمانییه راسته‌قینه‌کان بکرێنه پێوه‌ری
کارکردن.
مه‌سرور بارزانى سه‌رۆكى حكومه‌تى هه‌رێمى
كوردستان وێڕاى پیرۆزباى خۆى له‌یادى ڕپه‌ڕیندا وتى ڕاپەڕینی ئاداری 1991،کە بەرهەمی
یەکڕیزی و یەکگرتوویی سەرجەم چین و پێکهاتەکانی گەلی کوردستان و هێز و لایەنە
کوردستانییەکان بوو، ڕەتکردنەوەی ستەم و داگیرکاری و ژێردەستەیی بوو، ڕاپەڕین وەرچەخانێکی
مێژوویی بوو لەشۆڕش و تێکۆشانی بزووتنەوەی ڕزگاریخوازی گەلی کوردستان، کە بەرهەمەکەی
دروستبوونی قەوارەی فیدراڵی هەرێمی کوردستان و دامەزراوە شەرعی و دەستوورییەکانی هەرێم
بوو ، کە پێویستە ئەمڕۆش، هەر تاکێکی کوردستانی و هەموو لایەن وپێکهاتەكان ، بە یەکڕیزی
و یەکدەنگییەوە، داکۆکی لە دەسکەوتە نیشتمانییەکان و مافە دەستوورییەکانی گەلی
کوردستان بکەن.
هه‌ڤاڵ ئه‌بوبه‌كر پارێزگارى سلێمانیش ده‌ڵێت خەباتی
هاوبەش و کاری پێکەوەیی زامنی سەرکەوتنی پڕشکۆی ڕاپەڕین بوو، سەرکەوتن چاوی ئومێدی
بۆ هەمیشە لە یەکبونە، پێویستمان بە هەمان گیانی بەرزی ڕاپەڕینە بۆ ئەوەی لەم دۆخە
دەربچین.
ده‌شڵێت با یادی سی ساڵەی ڕاپەڕین هاندەرمان بێت
بۆ تێپەڕاندنی هەر گرێ و گۆڵ و ڕق و کینەو کێشەو کەشێکی ناهەموارو نەخوازراو، هێز
لە یەکێتییدایە، لەت و کەرت و پارەیی؛ پەرت و لاوازو پارچەپارچەمان دەکات.
موحسین حسین ئەندامی سەركردایەتی كۆمەڵی دادگەری
كوردستان لە تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیس بووك نوسیویەتی راپەڕینمان كرد تا ڕزگار بین لە
دەست دیكتاتۆرێك كەچی دەستكەوتمان چەند دیكتاتۆرێكی نوێ بوو ، جا فەرقی چییە..؟ ئەگەر
ئەو كات شەڕی سەربەخۆیمان كردبێت ، ئێستا شەڕی نان دەكەین ، هەمووشمان دەزانین كە
لە دووای ڕاپەڕینەوە تەنها لە خەونەكانمانا خۆش ژیاوین ، ئەویش بە هەواڵێكی ناخۆش ڕایانچڵەكاندوین
، دڵنیابن لە مەملەكەتی دیكتاتۆرستان باڵندەش بە قەفەزەوە دەفڕێت !!!
رێواز فایه‌ق سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان لە
پەیامێكدا دەڵێت: ئێمه له‌كاتێكدا ئه‌م یاده شكۆداره
به‌رز ڕاده‌گرین، كه‌هێشتا ویست و داخوازییه ڕه‌واكانی گه‌له‌كه‌مان و ئامانجەکانی
ڕاپەڕین به‌ته‌واوه‌تی نه‌هاتوونه‌ته دی، هه‌ر له‌یه‌كلاییكردنه‌وه‌ی چاره‌نووسی
ناوچه كوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی هەرێم تا ده‌گاته پرسه هه‌ڵواسراوه‌كانی
پێشمەرگەو دارایی و بودجه‌و جێبەجێکردنی تەواوی دەستووری ساڵی ۲٠٠٥.
هاوکات ئه‌مڕۆ كوردستان به‌قه‌یرانێكی دژوارو
سه‌ختی سیاسی، ئابووری و كۆمه‌ڵایه‌تیدا تێده‌په‌ڕێت، لای خه‌ڵكی كوردستان به‌هۆی
نادادی و نابه‌رابه‌ری له‌شێوازی ژیانی چین و توێژه‌كانی كۆمه‌ڵگه، ڕێژه‌ی بێكاری
و وەگەڕنەخستنی تواناو پسپۆریی هه‌زاران ده‌رچووی زانكۆكان، لەسەرخۆی پرۆسەکانی
چاکسازی، کێشەی زۆری سێکتەرەکانی خوێندن و تەندروستی و چەندین کێشەی تر، ده‌ستكه‌وته
گەورەكانی ڕاپه‌ڕین و گیانبەخشیی پێشمەرگەو قوربانیدانی گەلەکەمان بۆ ئەو ئازادییە
خەریکە دەچێتە قۆناغی بێهودەییەوە
جه‌عفه شێخ مسته‌فا جیگرى سه‌رۆكى هه‌رێم له
به‌رنامه‌یه‌كى كه‌ی ئێن ئێن وتى به‌حه‌قه‌ت ئێمه له‌شاخ وه‌عدمان دابوو خزمه‌تكارى
خه‌ڵك بین به‌لام لێره مه‌جموعه‌یه‌كمان وا ده‌رنه‌چوون به‌و مێژوه‌ى هه‌مانه شه‌ڕێكى
سه‌ختى خوێناوى ناوخۆمان كرد ولاتمان كاولكرد ئه‌وه‌ى به‌عس پێى نه‌كردین ئه‌وه‌ى
داگیركه‌رانى كوردستان پێى نه‌كردین ئیِمه به میلله‌ته‌كه‌ى خۆمان كرد گه‌وره‌ترین
هێزى خۆمان له‌شه‌ڕى ناوخۆ له‌ناو بردو جگه له خزمه‌تى داگیركه‌رانى كوردستان هیچ
ده‌سكه‌وتێكى ترمان نه‌بوو
ده‌رباز مه‌حه‌مه‌د ئه‌ندامى
خانه‌ى ڕپه‌ڕاندنى بزوتنه‌وه‌ى گۆڕان پێنجى ئازار راپەرینی رزگاری بو لەدەستی بەعس
وستەمەکانی، بەڵام ئێستا پێویستمان بە ئازارێکی ترە بۆ راپەڕینی ئازادی لە چەپۆکی
دەسەڵاتێک کە بەزیندان وکوشتن وەڵامی داوای رەوای ھاوڵاتیەکانی دەداتەوە!!
ئاراس وه‌لى ئه‌ندامى جڤاتى نیشتیمانى بزووتنه‌وه‌ى
گۆڕان وتویه‌تى که‌پاش (30) ساڵ له راپه‌ڕین ئامانجه‌کانى نه‌هاتووه‌ته‌دی له‌ڕووى سیاسیى و ئیداره‌دانى سه‌ربه‌خۆو به‌درێژایى
دواى راپه‌ڕین کێشه‌ى زۆر دروستبووه، ده‌شڵێت بڕواناکه‌م خه‌ڵک له‌ئامانجه‌کانى
راپه‌ڕین پاشگه‌زبووبێته‌وه، به‌ڵام جۆرێک له‌نائومێدى دروستبووه لاى خه‌ڵک له‌سه‌ر
کۆمه‌ڵێک مه‌سه‌له‌ى ئابوورى و سیاسى له‌م هه‌رێمه
محه‌مه‌د حه‌کیم، ئه‌ندامى سه‌رکردایه‌تى کۆمه‌ڵى
دادگه‌رى کوردستان له‌لێدوانێکدا رزگارمان بووه له‌ڕژێمێکى دیکتاتۆر که‌خاوه‌ن ئه‌نفال
و کیمیابارانه وتیشى له‌کۆمه‌ڵێک رووى دیکه‌وه وه‌ک ئاشتى کۆمه‌ڵایه‌تى و گه‌شه‌ى
ئابوورى و ئاسووده‌یى تاکى کوردى و ئازادی، له‌م رووانه‌وه خه‌ڵک ئومێدى زیاترى
هه‌بوو، به‌ڵام ئه‌م ده‌سه‌ڵاته بارودۆخێکى وایان خوڵقاندووه خه‌ڵک خۆزگه به‌ڕژێمى
سه‌دام ده‌خوازن، تاکى کورد بێئومێده‌و په‌شیمانه له‌ڕابردووى خۆی
ئازاده ره‌ش، هونەرمەندی دیاری باشووری
كوردستان و پێشمه‌رگه‌ى دێرین و به‌شداربووى راپه‌ڕین ده‌ڵێت ئامانجه‌کانى راپه‌ڕین
ته‌نها ئه‌وه‌ى هاتووه‌ته‌دى که‌ده‌سه‌ڵاتى به‌عس له‌ناوچه‌که‌دا نه‌ماوه‌و رۆیشتووه،
ده‌سه‌ڵاتێکى کوردى هاتووه‌ته شوێنى که به‌دیلى ئه‌وانن، ئه‌وه‌ى به‌عس ته‌واوى
نه‌کرد به‌رامبه‌ر کورد ده‌سه‌ڵاتى کوردى ئه‌نجامیدا، دوو ئه‌وه‌نده‌ى کاره‌ساتى
ئه‌نفال خه‌ڵک له‌داخى ئه‌م ده‌سه‌ڵاته کوردستانى جێهێشتووه، وتیشى به‌قه‌د کاره‌ساتى
هه‌ڵه‌بجه‌و کۆڕه‌وه‌که خه‌ڵک له‌شه‌ڕى ناوخۆو له‌ژێر ده‌سه‌ڵاتى کوردیدا کوژراوه،
بێجگه له‌که‌مئه‌ندامبوونى هه‌زاران و ماڵوێرانى خه‌ڵک، ده‌سه‌ڵاتێکى گه‌نده‌ڵ له‌جێى
به‌عس هاتووه که‌پێویستى به‌ڕاپه‌ڕینێکى دیکه هه‌یه بۆ ئه‌وه‌ى نه‌مێنێت
ئه‌یهان سه‌عید ئه‌ندامى ژورى په‌یوه‌ندییه سیاسه‌كانى
گۆڕان نوسێوێتى لە ساڵیادی ڕاپەریندا لە کاتێکدا راپەرینی خه‌ڵك بۆ ئازادی بوو، کەچی
ئێستا دەسەڵات ئازادی زەوت کردوە و ھاوڵاتی لەسەر نوسین و دەربڕین ئەشکەنجە دەدرێ
و زیندانی دەکرێ.
بزوتنەوەى گۆڕان رایدەگەیەنێت،
راپەرینی خەڵکی کوردستان بۆ ئازادی بو، کەچی ئێستا دەسەڵات ئازادی زەوت کردوە و
ھاوڵاتی لەسەر دەربڕین ئەشکەنجە دەدرێ و زیندانی دەکرێ، راپەرین بۆ دادپەروەی بو کەچی
ئێستا زۆرترین و خراپترین نادادی لە داھات و سامانی ئەم وڵاتە دەکرێت.
بزوتنەوەى گۆڕان ئاماژەى
بۆ نەهامەتییەکانى نەوەى دواى راپەڕین کردوە و رایگەیاندوە، نه‌وه‌یه‌ك له كوردستاندا پێ گه‌یشتوە كه تاڵی و سوێری رژێمی
به‌عسی نه‌بینیوه، به‌ڵكو ئه‌وه‌ی بڕستی له‌وان و له ته‌واوی كۆمه‌ڵگا‌كه‌مان بڕیوه
نه‌بونی سەروەری یاسا، شه‌فافیه‌ت، عه‌داله‌تی كۆمه‌ڵایه‌تی، بونی مه‌حسوبیه‌ت و
گه‌نده‌ڵی و به‌هه‌ده‌ردانی سامانی گشتییە.
بۆچونى خه‌ڵك لەخەباتی چەکداریەوە بۆ30ساڵ حوکمڕانی
كورد
لەهەموو حاڵەتێكدا راپەڕین وەرچەرخانێکی ناوازەی
مێژوی هاوچەرخی باشوری کوردستانە، ئەم وەرچەخانە كه حیزب خەباتی سیاسی و چەکداریەوە
گۆڕی بۆ حکومڕانی و ئیدارەدانی هەرێمی کوردستان، حوکمڕانیەک وه‌ك هاوڵاتیانیش باسی لێوه ده‌كه‌ن کە دوای 30 ساڵ نەیتوانیوە
داواکاری ئەو خەڵکە بهێنێتەدی کە داینەمۆی راپەڕین بوون، ئەگەر سەرنجێكی تۆڕە
كۆمەڵایەتییەكان بدرێت دەردەكەوێت كە خەڵكی چەند نیگەرانن و پێیان وایە بەشێكی زۆر
لە ئامانجەكانی ڕاپەڕین نەهاتوونەتەدی.