02:49 - 18/02/2021
كۆمەڵی ئیسلامی عەلی باپیری دانایەوە، چی تر دەگۆڕێت؟
سەرلەبەیانی ئەمڕۆ -كۆمەڵی ئیسلامی
كوردستان- لە هۆڵی پێشانگا هەمیشەییەكان شاری سلێمانی كارەكانی كۆنگرەی چوارەمی دەستپێكردو وابڕیارە دوو رۆژ بخایەنێت و هەموو
ئەو ئومێدانەی بە باڵای ئەو كۆنگرەیەدا هەڵواسرابوون تاووتوێ بكات و پێداچوونەوە
بەسەرجەم بنەما حیزبیەكان و پەیڕەو پرۆگرامدا بكات و لەگەڵ ئەوەشدا هەڵبژاردن
بكرێت بۆ ئەمیرو ئەندامانی سەركردایەتی حیزبەكەیان بكەن و عەلی باپیریش لەبەر ئەوەی هیچ كەسێك بۆ ئەو پۆستە كاندید نەبوو كۆنگرە بە تێكڕای دەك بە كەسی یەكەمی حیزبەكە دانرایەوە.
لە دوای جیابوونەوەی لە
بزووتنەوەی یەكبوونی ئیسلامی كوردستان و راگەیاندنی كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان لە ساڵی لە
31/5/2001 لە لایەن ژمارەیەك لە بەرپرسانی
باڵای ئەو حزبەوە كە بەهۆی ناكۆكی جیاوازی بیركردنەوە و كاركردنیانەوە لەگەڵ
بەرپرسانی بزووتنەوە جیابوونەوەی خۆیان راگەیاند، تا ئێستا سێ كۆنگرەی ئەنجامداوە
و لە سەرەتاوە تا ئێستا مامۆستا عەلی باپیر كەسی یەكەمی حزبەكەیەو دوا نیوەڕۆی
ئەمڕۆش بۆ جارێكی دیكە هەڵبژێراوەتەوە.
ڕێبوار حەمەد(وتەبێژی كۆمەل تا پێش لە
كۆنگرە) لەبارەی ئامادەكارییەكانەوە بە ئاژانسی ئانادۆڵوی گوتووە: پێشتر سێ
لیژنەمان دروستكرد، لیژنەیەك بۆ زەمینەسازی ناوخۆیی و لیژنەیەك بۆ ئامادەكردنی ستراتیج
و بەرنامەی سیاسی و لیژنەیەك بۆ رەشنووسی پەیڕەوی ناوخۆ).
سەبارەت بەو گۆڕانكارییانەش كە
چاوەڕوان دەكرێت لە كۆنگرەی چوارەمی حزبەكەدا بەسەر پەیكەر و ناوەڕۆكی كۆمەڵدا
بێت، رێبوار حەمەد لە وەڵامدا گوتوویەتی، “كۆمەڵ لە زۆربەی كۆنگرەكان گۆڕانكاری
كردووە، بەڵام ئەمجارە بە بەراورد بە رابردوو گۆڕانكاری زۆر بەسەر پەیكەری كۆمەڵی
ئیسلامیدا هاتووە و پەیكەرێكی تازەترە ، هەروەها رەنگە لە رووی دەزگا و
ئۆرگانەكانیشەوە گۆڕانكاری دروست ببێت و لە رەشنووسی پەیڕەوی ناوخۆی كۆمەڵی
ئیسلامیدا هاتووە، ئەمجارە جۆرێك لە پسپۆڕی هەیە لە كارەكاندا كە پێشتر ئەنجوومەنی
سیاسیمان هەبوو بۆ تەواوی كارەكان، بەڵام بەپێی رەشنووسی پەیڕەوی ناوخۆی نوێ
جۆرێك لە پسپۆڕی هەیە بۆ كاری بانگەواز و پەروەردە یان كاروباری بەڕێوەبردن و
رێكخستن یان كاروباری سیاسی .
پێشتریش ئەمیری كۆمەڵی ئیسلامی
رایگەیاند كە رەنگە لە ناو ی حیزب و ناوی ئەمیر و پێكهاتەوە هەندێك گۆڕانكاری بكرێت، ئەمەش خراوەتە بەردەم سەركردایەتی و كۆنفرانس و كۆنگرەكان و دەبێت دواجار كۆنگرە بڕیاری لەسەر
بدات، بەڵام لەبەر ئەوەی ڕكابەرێكی پەسەندكراوو جێگەی ڕەزامەندی هەموان بۆ مامۆستا
عەلی باپیر نەبوو، بەناچاری دەنگ بە مامۆستا عەلی باپیر دەدرێتەوە، ئەمە قسەی
وتەبێژی كۆنگرە بوو.
گوتەبێژەكەی كۆمەڵی ئیسلامی باسی
لەوەش كرد، بۆ یەكەمجار لەنێو حزبەكەدا باس لە پرسی پاشگری ئیسلامی بۆ ناوی حزبەكە
و مانەوە یان لابردنی كراوە، ئەو پرسەش هێڵراوەتەوە بۆ كۆنفرانسە ناوخۆییەكان و
كۆنگرە كە مافی بڕیاری كۆتاییان لەو بارەیەوە هەیە .
ئەو لە بارەی ئەو بەرپرس و كادرانەی
حزبەكەش كە بە هۆی نیگەرانییەوە دەست لەكاركێشانەوەی خۆیان راگەیاندووە لە حزبەكە،
ئاماژەی كرد بەوەی لیژنەیەكی ناوخۆییان هەیە بۆ گفتوگۆكردن لەگەڵ ئەو كەسانەی
بەهەر هۆیەكەوە وازیان لە كاری حزبی هێناوو عەلی باپیریش وەك سەرۆكی كۆنگرە لە
وتەكەیدا باسی لەوە كرد كە دەبێت چەتری كۆمەلی ئیسلامی فراوانتر بكرێت بۆ ئەوەی
زۆرترین كەس جێگەی ببێتەوە..
لە كردنەوەی كۆنگرەدا مامۆستا عەلی
باپیر وتارێكی پێشكەش كردوو لە نێوان بابەتە بانگەوازیی و فیكری و سیاسی و
ئابوورییەكاندا تیشكی خستە سەر حەوت تەوەری سەرەكی و لە تەوەری یەكەمدا جەختی
لەسەر ئەوە كرد، كە وەحی خوای پەروەردگار
بە بناغە دانراوە، بوون ناسی و ئیمان و عەقیدەمان ، ڕەوشت و ئاكاری سیاسی و
كۆمەلایەتیمان لەوەحیەوە وەردەگرین، هێڵە
گشتیەكان دیاری دەكرێت و بە ئیجتیهادی خۆمان بۆشیاییەكان پڕبكەینەوە. وەك ئەو
دەڵێت وەحی لە هەموو بوارەكاندا نوقتەی خستووەتە سەر پیت، باپیر لە درێژەی تەوەری
یەكەمیدا گوتی شەریعەت دەقی كەمی هێناوە
بۆكاروبارەكانی ژیانی رۆژانەی مرۆڤ بۆ ئەوەی عەقڵمان نەبەسترێت، بەڵام لە بواری
سیاسی و ئابووری دەسەڵاتی داوە بە مرۆڤ.
گوتیشی ، لە رووی سیاسیەوە هاوسەنگ
بووین، خۆمان پارستووە لە هەڵكشان و داكشان، لەسەنگەری بەشخوراوان بووین و لە دژی
خۆبەزلزان و دەسەڵاتداری خۆسەپێن بووین.
هەروەها ئاماژەی بەوەش كرد كە كینەو
بوغزی مێژوویمان وەلا ناوە، بەسەر ڕاستی و دلسۆزیی كارمان كردووە.
لەبارەی مافی نەتەوەیشەوە گوتی: چەندە
فارس و عەرەب و تورك گەلن و مافیایان هەیە كوردیش هەمان مافی هەیە، ئەگەر ئێستا
لێی بەهرەمەند نیە ئەوە لێی زەوتكراوە.
لەتەوەری دووەمی وتەكانیدا سەرنجی خستە
سەر بیری نەتەوایەتی و تیایدا گوتی هەموو نەتەوەیەك پێویستە لەسەر زەوییەكی
دیاریكراو بژی و هیچ كەس بۆی نەبێت لەبری ئەو بڕێار بدات و زەوتی بكات لە خۆیان.
لەم تەوەرەیەدا بە راشكاوانە گوتی: لە
ڕووی نیشتیمانیەوە لە واقیعێكی ناهەمواردا دەژین، نیشتیمانی كورد وەك گۆشتی خێر
بەسەر چوار پارچەدا بەش كراوە، گوتیشی 30 ساڵە
خۆمان حاكمی وڵاتین و لە هەموو لایەكەوە كوردستانی باشوورمان پەرتكردووە ، باسی
لەوەش كرد ئەگەر حكومەتەكان تاوانبار بووبن لە دابەشكردنی كوردستان ، ئەی میللەتە
موسڵمانەكانی وەك عەرەب و تورك و فارس بۆچی قبوڵیان كردووە، بۆچی رازی نابن كە
كوردیش كیانێكی هەبێت؟
عەلی باپیر بەشێك لە تاوانەكانی
دواكەوتوویی و نەبوونی دەوڵەتی خستە ئەستۆی خەڵك و گوتی: زمان، پۆشاك، داب و
نەریتی كوردی لەكوێیە؟ خۆمان بەزیوین
لەبەرامبەر رۆشنبیری و هەژموونی رۆژئاوادا، بەشێكی زۆری خەتای خۆمانە،
گوتیشی هەرحیزبێك دەسەڵاتی هەبێت وەك
عەرەب و تورك و فارس دەكات و ئەو ستەمەی خۆمان لە خۆمانی دەكەین كەس لێمان ناكات، پێویستە نیشتیمانێكی
سەربەخۆمان هەبێت لە هەر چوار پارچەی كوردستان و دەسەڵاتێكیشی هەبێت كارەكانی
بەڕێوە ببات.
لەبارەی ئۆپۆزسێۆن بوونیشەوە گوتی: بڕیاری ئۆپۆزسیۆن بوونمان داوە ، بەڵام ئۆپۆزسیۆنێكی
ئیجابی، بەمەبەستی گەشەپێدانی حكومەت و ڕاستكردنەوەی هەڵەكان و پێشنیاری
گۆڕانكارییان بۆ بكەین، ئۆپۆزسیۆن بوونمان بە دیراسە بووە، كاتی خۆشی گوتوومانەی
ئەم حكومەتە كابینەی 9 حكومەتێكی ئەمنی دەبێت و ئێستەش دەیبینن، بەڵام هەوڵمان
داوە هەمیشە بە هاوسەنگی بێت، بەرژەوەندی گشتیمان لەبەرچاو گرتووە لە كوردستان و
لە بەغدادیش.
لەبارەی چاسكازیشەوە گوتی: پێمان وایە دەبێت چاكسازی و پاكسازیی لە مێشكی
خۆمانەوە دەست پێبكات، دەبێت لە عەقڵ و دڵەوەو شێوەی بیركردنەوەمان ڕاست بكەینەوە.
لە لایەكی تریشەوە هێرشی توندی كردە
سەر لایەنەدەسەڵاتدارەكانی هەرێم وگوتی: كێ ئەو مافەی بە تۆ داوە كە خۆت بە خاوەنی
سەرزەوی و ژێرزەوی كوردستان بزانێت و بە هەموو شێوەیەك بریاری لە بارەوە بدەیت.
دەبێت ئەوە تێبگەن كە زەوی هیی هەموومانە،
تا ئەو بیركردنەوانە ڕاست نەكرێتەوە چاكسازیی هیچ نابێت.
یەكێك لەو خاڵە سەرەكییانەی كە جێگەی
مشت و مڕی بەردەوام بووە بابەتی دابڕانی ئیسلامیەكان بووە لە زۆرینەی كۆمەڵگە،
مامۆستا عەلی باپیر لەو بارەویەوە گوتی: ئەوانەی ناتوانن خۆیان بگۆرن ناتوانن خەڵك
بگۆرن، با خەڵك هەموو نەیەن نوێژمان لەگەڵ بكات، بەڵام باخەڵك لەگەڵمان بێت پێكەوە
دژی گەندەڵی و خراپەكاری بین، بۆیە دەبێت كۆمەڵی ئیسلامی فراوانتر بكرێت و چەترو
سێبەری فراوانتر بكرێت تا زۆرترین كەس لە ژێرسێبەریدا بمێنێـتەوە..
ڕێكخستن و نزیكتر كردنەوەی تەوژمی
ئیسلامی، ئەوانەی كە لە بازنەی ئێمەوە نزیكن ئەوانەن كە لەنێو تەوژمە
ئیسلامیەكەدان، هەموو ئەوانەی كە لە حیزب و ڕێكخراوی ئیسلامیدان دەستخۆشییان
لێدەكەین.
عەلی باپیر باسی لەوەش كرد وشەكانی (قۆرغكاری)
و (گەندەڵی) بۆ ئێستای هەرێمی كوردستان زۆر كەمە،بۆدەبێت سامانی كورددستان بچێتە
گیرفانی چەند بنەماڵەیەكەوە، بە شێوەیەكە سامانەكانیان لە كوردستان جێگەی نابێتەوەو
دەبرێتە دەرەوەی وڵات، كەمینەیەك لەسەریان ڕژاوەو زوۆرینەیەك لە برسانا مردوون .
لەدرێژەی وتەكەیدا هەندێك نموونەی
لەسەر خراپی بەڕێوەبردنی كوردستان خستە روو : دوای 30 ساڵ حوكمی خۆجێی ئەوە دۆخی
دارایی و ئابووری و پیشەسازییەكەت بێ، ئاودیوكردنی كارگەكان لە نەوەدەكان وئێیستاش
هێنانی دەرمانی ئێكسپیایە و پێدانی بە خەڵكی ڕەش و ڕووت نموونەی زەق و بێ پاساون.
لەگەڵ ئەوەی باسی لە خراپەكارییەكان و
كەموكورتیەكانی كردچارەسەر لە چیدایە، ئەو گوتی:
پەرلەمان و دەسەڵاتی دادوەری لە ژێر
دەسەڵاتی حیزب بهێنرێتەوە دەرەوەو تیایدا
ئاماژەی بە دادگایی كردنی چالاكوانانی دهۆك كرد، گوتیشی دەسەڵاتی قەزایی ژێرچەپۆكی
حیزبن، پیاو كوژەكان دەسوڕێنەوە بەڵام ڕەخنەگران زیندانی دەكرێن.
لە تەوەرێكی تردا باسی بابەتی خێزانی و كۆمەڵایەتی كردو هێرشی كردە
سەر كۆمەڵێك دەزگای میدیایی و بە بێ ئەوی ناویان بهێنێت گوتی، كاری زۆر دەكرێت بۆ
هەڵوەشانەوەی خێزان، لەو كەناڵانەوەی كە بە پارەی نەوتی كوردستان بەڕێوە دەبرێن،
كار بۆ هەڵوەشانەوەی كۆمەڵگە دەكرێت، ڕەواجپێدانی ڕەوشت نزمی، لە كافتریاكاندا
كاری وادەكرێت كە شایانی باس كردن نییە، دامەزاراوەی دژە تیرۆر و ئاسایش لەكوێن؟
گوتیشی ئەو كەناڵانەی كە ڕەوشتی خەڵك
دەروخێنن، پێویستە بێدەنگ بكرێن، وە كاری جدی بكەین بۆ تۆكمەكردنەوەی كۆمەڵگەو
خێزان.
لە ڕووی فیكری و بانگەوازو ئیمان و
پەروەردەوەشەوە گوتی، گوتیشی بگەڕێینەوە بۆئیسلامی ڕاستەقینە و وەحی خودا،
مەزهەبێكی دیاریكراو لەوانەیە بۆ كاتێكی دیاریكراو بووە، ئەوەش ئاماژەیەك بوو
بۆڕازیی كردنی ئەو ڕەوتە سەلەفییەی كە لەنێو كۆمەڵی ئیسلامیدا هەیە.
لەبەرامبەریشدا بۆ ئەوانەی تر كە
بۆچوونی سەلەفییان نیە گوتی: پێویستە كار بكرێت بۆ بەرهەمهێنانی فیلمی ڕەسەنی
كوردی تا دوور بكەوینەوە لە بەرهەمە بیانیە فارسی و توركییەكان.
تەوەری حەوتەمی تایبەت كردبوو بە گەنج
و لاوەكان لەو بوارەدا گوتی: خەڵكی گەنجەكان بۆ تەزویركردن بەكاردەهێنن، دەبێت
ئێمە كار بۆ ئەوە بكەین كە گەنجەكان پەروەردە بكرێن، خێزان پێك بهێنن، سەبارەت بە
ئافرەتانیش گوتی: پێویستە ڕێگە تەخت و ئاجووخ بكەین بۆ ئەوەی ئافرەتان زیاتر بێنە
پێشەوەو و هاوكارو دەستباریان بین كە بێنە پێشەوە،
كارە خێرخوازییەكانی كۆمەڵ سنوورە
حیزبیەكانی تێپەڕاندووە و هیوادارین زیاتر گەشەی پێبدرێت.
لە ڕووی بەڕێوەبردنی حیزبەوە پێویستە
پێشكەوتوانەتر و شارەزایانەتر كاری بۆ بكەین بۆ ئەوەی لەگەڵ سەردەمدا بێتەوە، هیچ
فۆرم و شێوازێك موقەدەس نیەو دەبێت بە پێی پێویست دەستكاری بكرێت.
كۆنگره له پارێزگای سلێمانی و له پێشانگای نێودهوڵهتی له تاسڵوجه بهڕێوهدهچێت،
892 كهس ئهندامی كۆنگرهی چوارهمن، كهناڵی ئاسمانی پهیام ڕووماڵی زۆرینەی كۆنگرهكه
دهكردو ، كۆنگرهی چوارهمی كۆمهڵ دوو ڕۆژ دهخایهنێت، تێیدا سهركردایهتییهكی
نوێ بۆ حزبهكه ههڵدهبژێردرێت و پهیڕه و پڕۆگرام و پێكهاتهی كۆمهڵ دهخرێته
بهر باس و گفتوگۆی چڕ و پڕی ئهندامانی كۆنگره.
له پهیڕهوی
ناوخۆی كۆمهڵی ئیسلامیدا بڕگهیهكی یاسایی هاتووه كه دهڵێ كۆنگره بهرزترین
دهسهڵاته، بهو مانایهی لهیهك كاتدا چۆن دهتوانێت شهرعییهت لهههر
خولێكی سهركردایهتی وهربگرێتهوه، ئاواش سهرلهنوێ شهرعییهت بهدامودهزگاكانی
حزب دهبهخشێتهوه.
كۆمهڵی ئیسلامی
له 31ـی ئایاری 2001 راگهیهنراوه، تا ههنووكه 4 كۆنگرهی بهستووه، ئهگهر
چی له رووی زهمهنییهوه بۆ ههر 5 ساڵ جارێك كۆنگرهیهكی بهردهكهوێت، ئهمهش
هۆكاری بابهتیی خۆی ههبووه، چونكه كۆمهڵ بارودۆخی نالهباری سیاسی و كۆمهڵایهتی
و تهندروستی بۆ هاتوهته پێشهوه، كه پرۆسهی كاری كۆنگرهیان خاوكردوهتهوه.
كۆمهڵی ئیسلامی تا ههنووكه 4 كۆنگرهی بهستووه بهم شێوهیه.
- كۆنگرهی یهكهم: ئهم كۆنگرهیه له رۆژانی 10ـو 11ـو 12ـی تشرینی دووهمی
2005 دوای راگهیاندنی 4 ساڵ و 6 مانگ له رۆژی دامهزراندنی كۆمهڵهوه له شاری
سلێمانی و له هۆڵی كارگهی ئهلبیسهكه بهڕێوهچوو كه 485 ئهندامی كۆنگره بهشدارییان
تێدا كردووهو لهو كۆنگرهیهدا پێشهواو ئهمیرو سهركردایهتی كۆمهڵ بهشێوهی
مهركهزی و بهیهك بازنه ههڵبژێدران.
- كۆنگرهی دووهم: ئهم كۆنگرهیه له رۆژانی 15ـو 16ـو 17ـی تهمووزی 2010 له
شاری ههولێرو له هۆڵی خانزاد بهڕێوهچوو، كه 632 ئهندام بهشدارییان تێداكرد،
لهم كۆنگرهیهشدا پێشهواو ئهمیرو 29 سهركردایهتی بهشێوهی مهركهزی و به
یهك بازنه ههڵبژێدران.
- كۆنگرهی سێیهم: ئهم كۆنگرهیه له رۆژانی 30ـو 31ـی نیسان و 1ـی ئایاری 2015
له شاری ههولێرو له هۆڵی ئهوتار بهڕێوهچوو، كه 802 ئهندام تێیدا بهشداربوون،
لهم كۆنگرهیهشدا به دهنگدانی ئاشكرا ئهمیری كۆمهڵ و لهم كۆنگرهیهدا پهیكهری
دامهزراوهكانی كۆمهڵی ئیسلامی بۆ (ئهنجومهنهكانی سهركردایهتی، ئهنجومهنی
سیاسی، ئهنجومهنی چاودێری و لێپرسینهوه، بهرپرسی مهڵبهندهكان) دامهزران.
- كۆنگرهی چوارهم: ئهم كۆنگرهیه بهسێ قۆناغی جیاواز دهستی پێكرد.
أ، قۆناغی یهكهم، ئهم قۆناغه بریتی بوو له كۆبوونهوه گشتییهكان و 176
كۆبوونهوهی له ناوهوهو دهرهوهی ههرێم بۆ ئهنجامدراوه، 5 ههزارو 861
ئهندام بهشدارییان تیاكردووه 571 ئهندامی كۆنفرانسی تیا ههڵبژێدراوه.
ب، قۆناغی دووهم، ئهم قۆناغه بریتی بوو له بهستنی كۆنفرانسه ناوچهییهكان،
بۆ ههر 12 مهڵبهندهكهی كۆمهڵی ئیسلامی، لهم قۆناغهدا گفتوگۆ لهبارهی پهیڕهوی
ناوخۆی كۆمهڵی ئیسلامییهوه كراو پێشنیازی لهسهر وهرگیرا، ههروهها 20
كاندید بۆ وهرگرتنی پۆستی بهرپرسی مهڵبهندهكان ههبوون، 256 ئهندامی كۆنگره
له كۆنفرانسه ناوچهییهكانهوه ههڵبژێدراون.
ج- قۆناغی دووهم، بهستنی كۆنگره، كۆنگره ئهمرۆو سبهیی، 18ـو 19ـی شوباتی
2021 له شاری سلێمانی و لههۆڵی پێشهنگای نێودهوڵهوتی بهڕێوهدهچێت، لهم
كۆنگرهیهدا 892 ئهندام تێیدا بهشدارن، 212 ئهندام له خوشكان و 770 ئهندام
له برایان.
لهم كۆنگرهیهدا گفتوگۆی ئهو بهشهی پهیڕهوی ناوخۆ دهكرێ كه ڕای جیاواز ههڵدهگرێت
و پێشنیازی كۆنفرانسه ناوچهییهكانی لهسهر هاتووه، ههروهها 71 كاندید
كێبڕكێ دهكهن بۆ وهرگرتنی 20 پۆستی سهركردایهتی.
ههروهها 20 كاندید كێبڕكێ دهكهن بۆ وهرگرتنی 6 پۆستی ئهنجومهنی چاودێری و
لێپرسینهوه.
كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان لە پەرلەمانی كوردستان خاوەن حەوت كورسییە و لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیش دوو كورسی پەرلەمانی هەیە.