03:34 - 04/01/2021

نەوت لە جانتاكەی هەورامییەوە بۆ بندەستی ئەتروشی‌

پەیسەر

وەزارەتی سامانە سروشتییەكان دووەم وەزیر لە مێژووی خۆیدا بەخۆیەوە دەبینێت، ئەو وەزارەتەی كە پێشتر دەوترا لە جانتای وەزیرێكدایە و ئێستاش روون نییە ئایا دەبێتە دامەزراوەیەك یاخود لە جانتاكەوە دەبێتە وەزارەتی ژمارەیەك گرێبەست لە بنهەنگڵدا و گۆڕانەكەی تەنها هێندە دەبێت كە پاشگری ناوی وەزیرەكەی لە هەورامییەوە دەبێتە ئەتروشی.

پەرلەمان كۆبوونەوەی نائاسایی دەكات
رۆژی چوارشەممەی داهاتوو، 6ی كانوونی دووەمی 2021، پەرلەمانی كوردستان كۆدەبێتەوە. 
سەرۆكی پەرلەمانی كوردستان بانگهێشتی پەرلەمانتارانی كردووە بۆ دانیشتنی نائاسایی و بەپێی زانیاریەكانی پەیسەر، دانیشتنەكە تایبەت دەبێت بە دەنگدان لەسەر بەربژێری حكومەت بۆ پۆستی وەزیری سامانە سروشتییەكان. 
ئەوەش دوای ئەوەهات، مەسرور بارزانی، سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستان،  كەمال ئەتروشی بۆ ئەو پۆستە كاندیدكردووە و سیڤییەكەشی ئاراستەی پەرلەمانی كوردستان كراوە.

كەمال ئەتروشی
د. كەمال ئەتروشی تا هەنوكە ناوێكی نادیار بووە لە گۆڕەپانی سیاسی و ئیداری هەرێمی كوردستاندا، بەوپێیەی وەك لە سیڤییەكەیدا ئاماژەی پێدراوە زیاتر كەسێكی ئەكادیمی بووە و لەگەڵ كۆمپانیا بیانییەكاندا كاری كردووە.
بەپێی سیڤییەكەی ساڵی 1975 بڕوانامەی جیۆلۆجی لە بەغداد بەدەستهێناوە، ساڵی 1987 ماستەر و ساڵی 1991 دكتۆرای لە فەرەنسا بەدەستهێناوە كە دكتۆراكەی لە بواری دۆزینەوەی نەوتدایە.
لە گەورە كۆمپانیاكانی وەك تۆتاڵی فەرەنسی، ئیلفی فەرەنسی، كۆمپانیای نەوتی كوەیتی، كۆمپانیای پترۆناسی مالیزی كاریكردووە.

ئاشتی هەورامی
ئاشتی هەورامی ناوێكی دیاری بەر دید و ئاشنای گوێی هاوڵاتیانی هەرێمی كوردستانە، وێنەكەشی بەجۆرێكە كە بارستایی كارەكانی رەخنەی لەسەرە.
ناوی تەواوی "عەبدوڵڵا عەبدولڕەحمان عەبدوڵڵا"یە و ساڵی ١٩٤٨ لە سلێمانی لەدایكبووە،  لە كابینەكانی پێنجەم، شەشەم، حەوتەم و هەشتەمی حكوومەتی هەرێمی كوردستان وەزیری سامانە سروشتییەكان بوو، لە كابینەی نۆیەمدا بەپێی بڕیارێكی سەرۆك وەزیران كە لە بەرواری 15/7/2019 دەرچووە، پۆستی یاریدەدەری سەرۆكی حكومەتی بۆ كاروباری وزە پێ‌ سپێردراوە.

هەر لە نوسراوەكەشدا 5 دەسەڵاتی بۆ دەستنیشانكراوە كە خۆیان دەبیننەوە لە دەسەڵاتەكانی:-

یەك:- بەدواداچوون و جێبەجێكردنی بڕیار و راسپاردە و سیاسەتەكانی حكومەتی هەرێمی كوردستان لە بواری نەوت و غاز.
دوو:- پێشكەشكردنی راسپاردە بۆ سەرۆكی ئەنجومەنی وەزیران لەبواری وزەدا.
سێ‌: هەماهەنگی كردن لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەكانی بواری وزە لە حكومەتی هەرێمی كوردستان.
چوار: بە ئەنجام گەیاندنی ئەو ئەركە تایبەتانەی لەلایەن سەرۆك وەزیرانەوە پێی رادەسپێردرێت لەبواری وزەدا.
پێنج: ئامادەبوونی كۆبوونەوەكانی ئەنجومەنی هەرێمی نەوت و گاز.

تۆمەتی بەعسیبوون
جەنگیز چاندار، رۆژنامەنووسی ناوداری تورك) لە كتێبی (شەمەندۆفێری میزۆپۆتامیا)، كەساڵی (2015) چاپی دووەم كراوەتەوە‌ زانیاری لەسەر نزیكی (ئاشتی هەورامی) وەزیری پێشووی سامانە سروشتییەكان‌و یاریدەدەری سەرۆكی حكومەت بۆ كاروباری وزە‌و رژێمی بەعس دەخاتەڕوو، 
چاندار لەلاپەڕە (226) لەبارەی نزیكی (ئاشتی هەورامی)، كەناوی ئەسڵی خۆی (عەبدوڵا عەبدولڕەحمان عەبدوڵا)یە بەرژێمی بەعسەوە دەڵێت:"دوای ئەوەی كە ئەندازیاریی نەوتی لەزانكۆی بەغدا تەواوكردبوو، لەلایەن بەڕێوەبەرانی بەعسەوە بۆ خوێندنی ماستەر رەوانەی بەریتانیا كرابوو، ئەمەش كارێك بوو كەبەئاسانی بۆهەر خوێندكارێكی كورد نەدەكرا". لێرەدا ئەوە رووندەبێتەوە، كەئاشتی هەورامی دەبێ پەیوەندی‌و نزیكی لەگەڵ رژێمی بەعسی ئەوكات هەبووبێت، چونكە  هەموو كەسیان نەناردووە بۆدەرەوە بۆخوێندن.
پاشان وەك چاندار باسی دەكات‌و بەڵگەیە لەسەر دۆستایەتی ئاشتی هەورامی‌و رژێمی بەعس ئەوەیە، ئەوەیە، كە بۆخوێندكارانی كورد كارێكی ئاسان نەبووە بۆ خوێندن بەعس بیانێرێتە دەرەوە بۆ خوێندن، پرسیار ئەوەیە ئەی چۆن بۆ ئاشتی هەورامی ئاسان بووە‌و لەنێو خوێندكارە كوردەكانی زانكۆی بەغدا تەنها ئەویان ناردووە؟! هەروەك بەشی زۆری ئەو كەسانەی لەسەردەمی حكومەتی بەعسدا بۆ خوێندن‌و بڕوانامەی بەرز بەتایبەت لەبەش‌و پسپۆڕییە گرنگ‌و هەستیارەكاندا دەنێردرانە ئەوروپا‌و وڵاتانی ئەوروپای رۆژهەڵاتیش هیچ كەس گومانی نەبووە، كەنزیكی‌و پەیوەندی‌و لینكێكیان بەرژێمی بەعسەوە هەبووە‌و لەژێر چاودێری وردی دامو دەزگا سیخوڕییەكانی بەعس‌و باڵوێزخانە‌و كونسوڵخانەكانی عێراقدا بوون لەو وڵاتانەی تیایاندا بۆ خوێندن نێردراون. هەروەك خوێندنی ماستەریش بۆ ئاشتی هەورامی وەك خوێندكارێكی كورد ئیمتیازێكی بەعسییەكان بووە‌و بەتایبەت لەنێو خوێندكارە كوردەكاندا بەئاشتی هەورامی دراوە، چونكە بوارەكەشی، كەئەندازیاریی نەوت بووە سەبارەت بەعێراق وەك دەوڵەتێكی بەرهەمهێنی نەوت گرنگ‌و هەستیار بووە‌و مەحاڵە بێبەرامبەر بەعس بەئاشتی هەورامی دابێت.

لە هەورامییەوە بۆ ئەرگوشی
ئەوەی ئێستا دیارە ئەوەیە كە كۆتایی بە رۆڵی ئاشتی هەورامی هات لە سێكتەری نەوتی هەرێمی كوردستاندا، دیاریشە كە شوێنگرەوەكەی كەسێك دەبێت بەناوی د. كەمال ئەرگوشی، بەڵام ئەوەی نادیارە ئایا گۆڕینی وەزیرەكەی دەبێتە مایەی گۆڕینی سیاسەت و شەفافیەتی نەوتی هەرێمی كوردستان و وەزارەتەكە لە جانتای دەستی وەزیرەوە دەگوازرێتەوە بۆ دامەزراوە، یان هێندەی دیكە پرسی نەوت تاریكاندنی بۆ دەكرێت و لە وەزارەتی ناو جانتاكەوە دەبێتە كۆمەڵێك گرێبەستی ناڕوون لە بنهەنگڵی ئەم وەزیرەدا.