03:15 - 02/06/2020
جه‌مال كۆچه‌ر: هه‌ولێر و به‌غدا نه‌گه‌نه رێككه‌وتن كازمی كارتی دووه‌می به‌ده‌سته‌وه‌یه
مستەفا كازمی ماوه‌ی ٣٠ رۆژی بۆ هه‌رێم دیاریكردووه ئه‌گه‌ر له‌و ماوه‌یه‌دا نه‌گه‌نه رێككه‌وتن ، كارتی دووه‌می به‌ده‌سته‌وه‌یه كه هه‌رێم ئاماده‌نیه رێككه‌وتن بكات و به‌غداد به‌بێ به‌رامبه‌ر ساڵێك و چوارمانگ پاره‌ی بۆ هه‌رێم ناردووه و لەبەرامبەردا هەرێم یه‌ك به‌رمیل نه‌وتی راده‌ست نه‌كردووه، وەك چاودێران دەڵێن كازمی یەكەم سەرۆك وەزیرانە وادەی ڕێكەوتن بۆ دانوستانەكان دیاریی دەكات، هەروەها دەڵێن ئەمجارە هەر بەناردنی نەوتەوە ناوەستێت، بەڵكو داوای داهاتی مەرزەكانیش دەكات..
جه‌مال كۆچه‌ر ئه‌ندامى ئه‌نجومه‌نى نوێنه‌رانى عێراق له چاوپێكه‌وتنێكدا له‌گه‌ڵ په‌یسه‌ر پرێس رایده‌گه‌یه‌نێت، كازمی قۆناغ به قۆناغ ده‌یه‌وێت شه‌ڕی دژه گه‌نده‌ڵی بكات. باس له‌وه‌ش ده‌كات، رووبه‌ڕووبونه‌وه‌ی ئه‌م قه‌یرانانه پێویستی به ئابورییه‌كی به‌هێز هه‌یه.
ئه‌و په‌رله‌مانتاره باس له‌وه‌ده‌كات، مسته‌فا كازمی ئێستا له‌به‌رده‌م دوو بژارده‌دایه و سێیه‌می نیه، یان به‌ره‌ی خه‌ڵك هه‌ڵده‌بژێرێت و یان گه‌نده‌ڵه‌كان، ئه‌گه‌ر ده‌ستی گه‌نده‌ڵكاران ببرێت ئه‌وه مێژوویه‌كی نوێ بۆخۆی تۆمار ده‌كات، یانیش ده‌ست بۆ مۆڵگه‌ی گه‌نده‌ڵكاران ده‌بات و ڕووبه‌ڕوویان ده‌بێته‌وه، ئه‌گه‌ر ده‌ست بۆ قوتی خه‌ڵك به‌رێت ئه‌وه ده‌بێت بزانێت عادل عه‌بدولمه‌هدی سه‌رۆك وه‌زیرانی عێراق كه‌متر له ٣٠ هه‌زار كه‌سی دانه‌مه‌زراوی پشتگوێ خست، به‌هۆیه‌وه رژانه سه‌رشه‌قامه‌كان و كابینه‌كه‌ی ڕووخا، ئێستا شه‌ش ملیۆن و نیو موچه خۆر له‌عێراق هه‌یه و هه‌مووی یان زۆرینه‌ی زۆری سه‌رۆك خێزانه، ئه‌گه‌ر هه‌ر خێزانێك پێنج كه‌س بێت ئه‌وه لایه‌نی كه‌م ٣٠ ملیۆن كه‌س موچه وه‌رده‌گرێت، بۆیه ده‌ست بردنی بۆ قوتی ئه‌وانه واده‌كات چاره‌نوسی له‌عادل عه‌بدولمه‌هدی نه جوانتر و نه‌باشتر ده‌بێت.
ده‌بێت كازمی چاكسازی بكات
به‌بڕواى ئه‌و په‌رله‌مانتاره، ده‌بێت مسته‌فا كازمی چاكسازی بكات، ئه‌گه‌ر نه‌یكات، به كه‌مكردنه‌وه‌ی موچه‌ی پله باڵاكان كێشه‌كه چاره‌سه‌ر نابێت، ته‌نانه‌ت ئه‌و پاره‌یه‌ی له موچه‌ی پله باڵاكان ده‌یبرێت ده‌چێته گیرفانی چه‌ند گه‌نده‌ڵێكی تر، بۆیه چاكسازی هه‌ر ئه‌وه‌نیه دوو ملیۆن دینار له مووچه‌ی وه‌زیرێك ببڕێت.
باس له‌وه ده‌كات، عێراق وڵاتێكی ده‌وڵه‌مه‌نده له‌سه‌رچاوه سروشتییه‌كان له‌سه‌ر زه‌وی و له‌ژێر زه‌وی و له‌سه‌ر ئاو و له‌ژێر ئاو و له ئاسمان، چوار وه‌رزی ته‌واوی هه‌یه، و به نزیكه‌یی هه‌موو جۆره كانزایه‌ك له عێراق هه‌یه، كێشه‌ی گه‌وره‌ی ئه‌م ده‌وڵه‌ته، چ له به‌غداد و چ له‌هه‌رێم ئه‌وه‌یه كه حكومه‌تێكی گه‌نده‌ڵیان هه‌یه، وه‌ك ئاشتی هه‌ورامی گوتی( نه‌وت بگاته یه‌ك ملیۆنیش سودی نیه) بۆچی وایه؟ چونكه دزه‌كان زۆر و گه‌وره‌ن و مافیان و تێرنابن.
پاره‌ی موچه بۆ گه‌نده‌ڵه‌كان ده‌ڕواته‌وه
جه‌مال كۆچه‌ر پێى وایه، ئه‌گه‌ر عێراق چاكسازی نه‌كات ئه‌وه ئه‌و پاره‌یه‌ی له مووچه‌ی پله باڵاكان ده‌یبرێت ده‌چێته‌وه بۆ گیرفانێكی تری"گه‌نده‌ڵه‌كان" و ناگه‌ڕێته‌وه بۆ خه‌زێنه‌ی حكومه‌ت، به‌نموونه له‌م ماوه‌یه‌دا نزیكه‌ی ٣٠٠ هه‌زار كه‌س خانه‌نشین كراوه، و هه‌ر ئێستا ١٨٠ هه‌زار كه‌س له‌شوێنی ئه‌وان دانراوه، كه‌س نازانن ئه‌مانه كێن و كێ دایمه‌زراندوون، ئێستا ئه‌و ٣٠٠ هه‌زار خانه‌نشینه سەدا ٨٠ی مووچه‌كانیان وه‌رده‌گرن و ١٨٠ هه‌زار كه‌سه‌كه‌ی تریش مووچه وه‌رده‌گرن.
شه‌ڕی گه‌نده‌ڵی ده‌رفه‌تی سه‌ركه‌وتنی زۆره
سه‌باره‌ت به شه‌ڕى به‌ره‌نگاربوونه‌وه‌ى گه‌نده‌ڵى كۆچه‌ر باس له‌وه ده‌كات، شه‌ڕی دژی گه‌نده‌ڵی ده‌رفه‌تی سه‌ركه‌وتنی زۆره، له‌به‌ر چه‌ند هۆكارێك،"چونكه یه‌كه‌م دزه‌كان ترسنۆكن و له‌سه‌ر هه‌ق نین، و راده‌كه‌ن و ئه‌گه‌ر كازمی شه‌ڕیان بكات ئه‌وه به‌دڵنیاییه‌وه ئه‌وانه هه‌ڵدێن چونكه دزن و گه‌نده‌ڵن و خائینن، كه‌مینه‌ن، و له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی هێزیان هه‌یه و مێژوویه‌كیان بۆخۆیان دروستكردووه، به‌ڵام ئه‌وانه له‌كۆتاییدا ئه‌مانه دزن و خاوه‌ن ماف نین، و دووه‌م خه‌ڵك زۆر له‌م دز و خۆفرۆش و خائین و تاوانكارانه بێزاره، سێیه‌م مه‌رجه‌عیه‌ت هه‌یه، چواره‌م هه‌ندێك ئه‌ندامی په‌رله‌مان و خه‌ڵكی پاك هه‌ن كه پشتیوانی سه‌رۆك وه‌زیران ده‌كه‌ن له‌به‌رامبه‌ر هه‌ندێك گه‌نده‌ڵ".
كازمی شه‌ڕی گه‌نده‌ڵی ده‌كات
به‌بڕواى ئه‌و په‌رله‌مانتاره، ئه‌و ئاماژانه‌ی ده‌ركه‌وتوون ئه‌وه‌ن، كه كابینه‌ی كازمی ئاماده‌نییه شه‌ڕی خه‌ڵك بكات و ده‌یه‌وێت شه‌ڕی گه‌نده‌ڵكاران بكات، به‌ڵام قۆناغ به قۆناغ دۆسییه دوای دۆسییه، به‌نمونه بڕیاریداوه ئه‌وه‌ی زیاتر له مووچه‌یه‌ك وه‌رده‌گرێت ته‌نها یه‌ك مووچه‌ی بۆ بهێڵدرێته‌وه و مووچه‌كانی تر رابگیردرێن، تا بڕیاریان له‌سه‌ر ده‌درێت، ئه‌وه بڕیارێكی زۆر هه‌ستیاره، چونكه ئێمه ده‌زانین كێن ئه‌وانه‌ی له‌موچه‌یه‌ك زیاتر وه‌رده‌گرن، سیاسه‌تمه‌داره گه‌وره و دیاره‌كانی عێراقن یان ئه‌وانیان له‌پشته.
هه‌روه‌ها كازمى بڕیاریداوه موچه‌ی پله به‌رزه‌كان كه‌م بكاته‌وه ئه‌وه‌ش تاقیكردنه‌وه‌یه بۆ كابینه‌كه‌ی و شه‌قام و گه‌نده‌ڵكارانیش، ئه‌گه‌ر ئه‌مه تێپه‌ڕێت پێم وایه قۆناغی دوای ئه‌وه دێته سه‌ر پرسی چه‌ك و میلیشیاكان، و دواتریش پرسی ده‌روازه سنورییه‌كان، له ئێستادا شه‌ش خاڵی سنوری هه‌یه له‌باشوری عێراق، كه له‌ژێر ده‌ستی میلیشیاكاندان، ئێمه پێشنیاری ئه‌وه‌مان داوه كه بخرێنه ژێر ده‌ستی دژه تیرۆری عێراق و له‌ده‌ستی ئه‌وانه ده‌ربهێندرێت كه ناتوانن ئه‌و دۆسیه‌یه به‌ڕێوه‌به‌رن، پێم وایه ئه‌گه‌ر كاردانه‌وه‌كان زۆر گه‌وره‌بن ره‌نگه ئه‌م چاكسازییانه دوابخات و پرسی هه‌ڵبژاردنی پێشوه‌خته بێنێته گۆڕێ، ئه‌گه‌رنا پێم وایه هه‌نگاو به‌هه‌نگاو ده‌چێته دۆسیه‌ی تر.
له ئاستێكی به‌رز شاندى هه‌رێم ده‌چێته‌وه به‌غداد
سه‌باره‌ت به ده‌ستپێكردنه‌وه‌ى گفتوگۆكانى هه‌رێمى كوردستان و حكومه‌تى ناوه‌ندى عێراق، ئه‌و ئه‌ندامه‌ی لیژنه‌ی دارایی ئه‌نجومه‌نی نوێنه‌رانی عێراق گوتى:"ئومێد هه‌یه گفتوگۆكانی هه‌رێم و به‌غداد ده‌ست پێ بكه‌نه‌وه، من پێم وایه له‌ئاستی باڵا وه‌فدی هه‌رێم ده‌چێته‌وه به‌غداد هه‌رێمی كوردستان هیچ ده‌رگایه‌كی له‌به‌رده‌مدا نه‌ماوه، قاسه‌یه‌كی به‌تاڵ و حزبی گه‌نده‌ڵ كه هه‌موو شتێكیان تاڵانكردووه و ئێستاش ئاماده‌نین یه‌ك دینار له‌و پاره‌یه بگه‌ڕێننه‌وه كه بردویانه، بۆیه هیچ رێگایه‌كیان له‌به‌رده‌م نیه جگه له‌وه‌ی بڕیار بده‌ن بچن له‌گه‌ڵ به‌غداد رێكبكه‌ون".
پێیوایه، به‌غدا په‌له‌ی نییه له‌رێككه‌وتن و له‌هه‌مان كاتدا فشار له‌سه‌ر هه‌رێم ده‌كات،"له‌دوا نامه‌یدا دووخاڵی بۆ هه‌رێم دیاریكردووه، یه‌كێكیان ئه‌وه‌یه كه ئه‌مه دوا مووچه‌یه به‌بێ رێككه‌وتن بۆ هه‌رێمی بنێرن، وه‌ك ئه‌وه‌ی بیه‌وێت بڵێت كه ناتوانین چیتر پاره‌تان پێ بده‌ین ناوه‌رۆكی په‌یامه‌كه‌ی ئه‌وه‌یه كه ئێوه ده‌نگتان به‌من داو منتان كرده سه‌رۆك وه‌زیران و متمانه‌ی پێشوه‌خته‌تان بۆ ده‌ربڕم، دیاری منیش بۆ ئێوه ئه‌وه ٤٠٠ ملیار دینارم بۆ ناردن به‌ڵام له‌مه‌ودوا ناتوانم پاره‌تان بۆ بنێرم و دووه‌میش ئه‌وه‌یه ماوه‌ی ٣٠ رۆژی بۆ هه‌رێم دیاریكردووه ئه‌گه‌ر له‌و ماوه‌یه‌دا نه‌گه‌نه رێككه‌وتن ئه‌و كاته كازمی كارتی دووه‌می به‌ده‌سته‌وه‌یه كه هه‌رێم ئاماده‌نیه رێككه‌وتن بكات و به‌غداد به‌بێ به‌رامبه‌ر ساڵێك و چوارمانگ پاره‌ی بۆ هه‌رێم ناردووه و ئێوه یه‌ك به‌رمیل نه‌وتتان راده‌ست نه‌كردووه و دوا ده‌رفه‌تم پێدان به‌ڵام هه‌رێم ئاماده‌نه‌بوو رێككه‌وتن بكات، ئه‌مه‌ش یه‌كه‌مجاره له‌مێژووی عێراقدا بۆ دانوستان كات دیاری بكرێت".
به‌غداد بۆ به‌نێوده‌وڵه‌تیكردنی ده‌روازه‌كانی هه‌رێم مه‌رجی هه‌یه
جه‌مال كۆچه‌ر دەشڵێت:"له‌یاسای بودجه‌ی ساڵی ٢٠١٩ دا هاتووه كه خاڵه سنوریه‌كان له‌هه‌موو عێراق داهاته‌كه‌یان ٥٠ به ٥٠ بۆ به‌غداد و بۆ پارێزگاكه ده‌بێت، به‌نێوده‌وڵه‌تیكردنی ئه‌و ده‌روازانه‌ی هه‌رێم له‌سه‌ر ئه‌وه وه‌ستاوه كه هه‌رێم ئاماده‌نیه نیوه‌ی داهاتی ئه‌و ده‌روازانه بگه‌ڕێنێته‌وه بۆ به‌غداد، ئه‌گه‌ریش دانوستانه‌كانی هه‌رێم ده‌ست پێ بكاته‌وه ئه‌وه یه‌كێك ده‌بێت له‌خاڵه‌كان، به‌غداد چیتر داوای ئه‌وه ناكات هه‌رێم ٢٥٠ هه‌زار به‌رمیل راده‌ست بكات، به‌ڵكو نیوه‌ی داهاتی ده‌روازه سنوری و فرۆكه‌خانه‌كان و غازیشی ده‌وێت".