چاودێرانی سیاسی پێیانوایە بانگەشەكانی توركیا لەمەڕ لاوازبوونی توانای سەربازی پەكەكە له جێى خۆى نین. دەشڵێن" نە پەكەكە دەتوانێ بە شەڕ بگاتە ئامانجەكانی، نە دەوڵەتی توركیا دەتوانێ پەكەكە لەناو ببات". لە 27ى ئاداری 2019 میدیاكانی دەوڵەتی توركیا ڤیدیۆیەكیان بڵاوكردەوە، بە گوێرەی ڤیدیۆیەكە فڕۆكەكانی توركیا ئۆتۆمبێلێكیان لە نزیك قەڵادزێ بۆمباران كردووە كە رەزا ئاڵتون سەركردەی دیاری پەكەكە لەناویدا بووە. رەزا ئاڵتون بەرپرسی پەیوەندیە دەرەكیەكانی كەجەكە (كۆما جڤاكێن كوردستانێ) یە، كە چەندین رێكخراوی كۆمەڵگای مەدەنی، سیاسی، سەربازی و كلتووری لەخۆ دەگرێت. لەهەموویان دیارتر پەكەكە (پارتی كرێكارانی كوردستان)ە. كە لە ساڵی 1984 بەدواوە لەگەڵ سوپای توركیا شەڕێكی خوێناوی لە نێوانیاندا هەیە. لەسەر خواستی توركیا، ئەمریكا و یەكێتی ئەوروپا پەكەكەیان خستۆتە لیستی تیرۆرەوە. تا ئێستا كەجەكە، هەواڵی برینداربوونی رەزا ئاڵتونی نە پشتڕاست كردۆتەوە نە نكۆڵی لێكردووە. لەوە گرنگتر، پەكەكە ماوەی دوو ساڵە زیاتر لە شەڕی دژ بە توركیادا تەنیا لە حاڵەتی بەرگری دایە و بەدەگمەن نەبێت هێڕشی نەكردۆتە سەر ئامانجە سەربازییەكانی توركیا. ئەمەش دوو پرسیار دێنێتەگۆڕێ: ئایا بە راستی بزوتنەوەی چەكداری پەكەكە لاواز بووە؟ ئایا ئەو هێڕشە ئاسمانیەی توركیا باسی دەكات بریتیە لەو سەركەوتنەی سوپای توركیا بەدەستیهێناوە؟ لەمانگی كانوونی یەكەمی 2018 سولەیمان سۆیلو وەزیری ناوخۆی توركیا رایگەیاند، لەدوای ساڵی 2015 لە كۆی 10 هەزار گەریلا تەنیا 700 گەریلای پەكەكە لە قەندیل ماوە. بەڵام ئەم قسانەی سۆیلو لە هیچ سەرچاوەیەكی دیكەدا پشتڕاست نەكراوەتەوە. چەندین ساڵە، دەوڵەتی توركیا بانگەشەی ئەوە دەكات كە گەنجانی كورد پەیوەندی بە پەكەكەوە ناكەن. ئەگەر ئەم بانگەشەیە راست بێت، چۆن ژمارەی گەریلاكانی پەكەكە لە ساڵی 2015 گەیشتە 10 هەزار؟ ئەگەر تەنیا 700 گەریلا ماوە بۆچی دەوڵەتی توركیا ناچێت دەست بەسەر بنكە و بارەگاكانیاندا بگرێت؟ جگە لە رەزا ئاڵتون، سوپای توركیا ناوی سێ سەركردەی دیكەی پەكەكە دێنێت كە گوایە لەناو ئۆتۆمبێلەكەدا لەگەڵ رەزا ئاڵتون بوونە. لە ڤیدیۆكەدا كە لە چەندین كەناڵی تەلەفزیۆنی و سۆسیال میدیا بڵاوكرایەوە، بۆمبێك لە نزیك ئۆتۆمبێلەكە دەتەقێتەوە كە بە رێگایەكی شاخاویدا دەڕوات، بەڵام دیارنییە بۆمبەكە ئۆتۆمبێلەكە دەپێكێت یان نا! بەرواری بڵاوكردنەوەی ڤیدیۆكە ئەوەندەی دیكە گومانەكان زیاتر دەكات لە بارەی راستی رووداوەكە، چونكە چوار رۆژ بەر لە ئەنجامدانی هەڵبژاردنی شارەوانییەكانی توركیا لە 31ى ئاداری رابردوو بڵاوكرایەوە. بەر لە بڵاوكرنەوەی ڤیدیۆكە ئاژانسی هەواڵی ئانادۆڵو رایانگەیاند كە سوپای توركیا بە هاوبەشی لەگەڵ ئێران ئۆپه‌راسیۆنێكیان لەناو خاكی عێراقدا دژ بە پەكەكە ئەنجامداوە. بەڵام هەر زوو دەسەڵاتدارانی ئێرانی هەواڵەكەیان بەدرۆخستەوە. دامەزراوەی قەیرانە نێودەوڵەتییەكان لەدوای ساڵی 2001 بەدواوە بەدواداچوون بۆ ژمارەی قوربانیانی شەڕی پەكەكە و سوپای توركیا دەكات و لە ئاستی نێودەوڵەتیدا ئیعتیبار بۆ ژمارەكانی دادەنرێت. پێیوایە لە ناوەڕاستی 2015 تا ئێستا 2 هەزار و 453 گەریلای پەكەكە شەهیدبوون، هەروەها هەزار و 140 چەكداری سەر بە دەوڵەتی توركیا كوژراوە. هەر بە گوێرەی ئەم دامەزراوەیە زۆرترین ژمارەی قوربانیان لە كۆتاییەكانی 2015 و سەرەتاكانی 2016 بووە، لەوكاتەی شەڕی نێوان هەردوولا لە لوتكە دابوو. لە ئێستاشدا سەر لە نوێ ئەنقەرە هەمان ئەو قسەیە (پەكەكە بەرەو لەناوچوون دەچێت) دەڵێتەوە كە حكوومەتە یەك بەدوای یەكەكانی توركیا لە دەیەی هەشتەمی سەدەی رابردوو جەختیان لێ دەكردەوە. شەماڵ بەشیری، چاودێری سیاسی و شارەزا لە شەڕی نێوان پەكەكە و سوپای توركیا لە وەڵامی پرسیارەكانی (پەیسەر پرێس) دا پێیوایە حكوومەتی ئاكەپە لاسایی دەسەڵاتەكانی پێش خۆی دەكاتەوە"لە ٤٠ ساڵی رابردوودا پاکتاوکردنی پەکەکە گرنگترین رۆژەڤی سیاسی-لەشکەری هەموو حکومەتەکانی تورکیا بووە. هەموو حکومەتەکان بە بەڵێنی پاکتاوکردنی پەکەکە هاتوونەتە سەرکار و لەکاتی لەدەستدانی دەسەڵاتیشدا دووچارى شكست بوون. هۆکارەکەشی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە کە پرسی کورد، پرسێکی لەشکەری- ئەمنی نیە کە بە فشار و پەلاماری لەشکری کۆتایی پێبێت. زیاتر لە ١٠ ساڵە حکومەتی ئاکەپە بانگەشەی ئەوە دەکات کە گەریلا گورزی پێکەوتووە". هەروەها دەربارەی بانگەشەی(وەكو پێشتر گەنجانی كورد پەیوەندی بە پەكەكەوە ناكەن)، بەشیری دەڵێت:"نەوەکو تورکیا بەڵکو هیچ دەوڵەتێک ناتوانێت ئەم بانگەشەیە بکات. چونکە خەباتی پەکەکە خەباتێکی ژێر زەمینیە و ژمارەی گەریلا و شەهیدانی پەکەکە تەنیا لە دەستی پەکەکە دایە. ئامانجی تورکیا لەم بانگەشەیە ئەوەیە کە بڵێت پەکەکە پشتگیری و پێگەی جەماوەری لەدەستداوە. هەربۆیە ئەم بانگەشەیە تەنیا پروپاگەندەیەكی بێ بنەمایە". لەدوای ساڵی 2008 بەدواوە، دەسەڵاتی ئاكەپە (پارتی داد و گەشەپێدان) بەر لە هەموو هەڵبژاردنەكان گرنگی بە بڵاوكردنەوەی هەواڵ سەبارەت بە پەكەكە دەدات و جەخت لەوە دەكاتەوە كە پەكەكە لە لەناوچوون نزیك بۆتەوە، كە ئەمەش زیاتر گومان لەسەر بانگەشە و هەواڵەكانی دەوڵەت دروست دەكات. لە قۆناغی شەڕی ئەمڕۆكەی هەردوولادا زۆربەی دینامیك و شێوازەكان گۆڕانیان بەسەردا هاتووە، یەكێك لەو مەسەلانەی ئاستەنگ بۆ پەكەكە دروستدەكات و رێگا نادات وەكو ساڵانی رابردوو لەناو توركیادا هێڕش بكاتە سەر ئامانجەكان، بەكارهێنانی فڕۆكەی بێ فڕۆكەوانە لەلایەن سوپای توركیا بە شێوەیەكی بەرفراوان وەكو تەكنیكێكی سەرەكی شەڕ. چونكە بەكارهێنانی ئەم فڕۆكانە لەناوچە شاخاوییەكان و لەناوچەی نیشتەجێبوون كارێكی ئاسانە. لە ناوچە سنوورییەكانی نێوان هەرێمی كوردستان و توركیا كە گەریلاكانی پەكەكە دەخوازن دزە بكەنە ناو خاكی توركیا، فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان دەتوانن بچووكترین جوڵەی گەریلا ئاشكرا بكات و بیانكاتە ئامانج. بە پێچەوانەی ساڵانی رابردوو كاتێك فڕۆكە جەنگیەكانی توركیا لە فڕۆكەخانەی دیاربەكر بەرەو هەرێمی كوردستان دەفڕین پێویستیان بە 15 خولەك هەبوو بۆ ئەوەی بگەنە ئامانجەكانیان. بەڵام لە ئێستادا فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان لەچەند ساتێك دەگاتە شوێنی مەبەست و بە ریمۆند كۆنتڕۆڵیش رێنمایی دەكرێت. ئەم سەردەستیە تەكنیكە دەرفەتی خۆشاردانەوە و هەڵاتن بە گەریلا نادات. لە هەمان كاتدا سوپای توركیا ژمارەی بنكەكانی لە هەرێمی كوردستان زیاد كردووە و بەلانی كەم گەیشتۆتە 20 بنكە، ئەمەش پەكەكە ناچار دەكات هێزەكانی خۆی لە شاخەكاندا بهێڵێتەوە. بەم شێوەیە پەكەكە لە دۆخی هێڕشكردن بە ناچاری دەگەڕێتەوە سەر دۆخی بەرگریكردن. سەرەڕای ئەم ئاستە بەرزە تەكنیكییە و تەكنەلۆژیای لەدەستی سوپای توركیا دایە، ئەم سوپایە وەكو ناوەڕاستی ساڵانی 1990 تاوەكو كۆتایی سەدەی رابردوو توانای ئۆپاراسیۆنی زەمینی نەماوە، نەیتوانیووە بگاتە ئەو ناوچە شاخاویە عاسێیانەی كە پێشبینی دەكرێت گەریلاكانی پەكەكە خۆیان تیادا حەشار دابێت. ئەم بێچارەیەی سوپای توركیا لە گیرسانەوە و چەقین و پێشڕەوینەكردنی لە شوێنە بەرزەكانی ناوچەی برادۆست بە پاڵپشتی تەكنیكی سەربازی پشتڕاست دەكرێتەوە. فەرماندەیەكی پەكەكە بەناوی (دڵشێر بۆتان) لە پەیوەندیەكی تەلەفۆنیدا وەڵامی چەند پرسیارێكی (پەیسەر پرێس) دەداتەوە و دەڵێت"توركیا لە بەهەاری 2018 بەدواوە نەیتوانیووە یەك بست بێتە پێشەوە. لە رووی سەربازیەوە ناتوانم شتێك دەربارەی ژمارەی گەریلا بڵێم. بەڵام هێزی پێویستمان هەیە بۆ ئەوەی بەرپەرچی هێرشی دەوڵەتی توركیا بدەینەوە". بۆتان لەدرێژەی قسەكانیدا، پێیوایە توركیا هێزی رووبەڕوبوونەوەی گەریلای لە زەمینەدا نەماوە، بۆیە هەوڵدەدات لە رێگای فڕۆكەی بێ فڕۆكەوان و فرۆكەی جەنگی گورز بوەشێنێت، پێشیوایە سەرەڕای هەموو ئاستەنگەكان پەكەكە توانیوویەتی دزە بكات ناو توركیا و گورز بوەشێنێت"سەرەڕای هەموو ئاستەنگییەكان لە ساڵی 2018، گەریلا 556 هێرشی دژی سوپای توركیا ئەنجامداوە، 2 هەزار و 100 سەربازی كوشتووە". شەماڵ بەشیری لەمبارەیەوە دەڵێت:" شەڕ لە تورکیا هەمیشە لە بەرزبوونەوە و دابەزیندا بووە. لە چل ساڵی رابردوودا نە تورکیا توانیویەتی پەکەکە لە رێگەی لەشکری لەناو بەرێت و نە پەکەکە توانیوێتی لە رێگای لەشکەریەوە فشار سیاسی بۆ سەر دەوڵەت دروست بکات و گۆڕانکاری سیاسی بێنێتە ئاراوە. رەوشەکە زیاتر لە پات لەناو شەترەنجدا دەچێت. هەر دووک لا گەیشتوونەتە ئاستێک کە لەمە زیاتر ناتوانن گوشار لەسەر یەکتر ساز بکەن. لە قۆناخی ئێستاکەدا لەبەر نەمانی راگەیاندنی ئازاد لە تورکیا، شەڕ هیچ رەنگدانەوەیەکی لەناو کۆمەڵگا و شەقامی سیاسیدا نییە. هەر بۆیە شەڕ وەک قۆناخی پێشوو ناتوانێت ببێتە چەڵەمە و ئاستەنگی بۆ حکومەت ساز بکات". دەڵێت ده‌شڵێت"بەرده‌وام تەکنیکی شەڕ گۆڕانکاری بەسەردا هاتووە و رۆژانە ئەرتەشی تورک هەوڵ دەدات بە پێشخستنی تەکنۆلۆژیای شەڕ خۆی لە بەرامبەر پەکەکە کۆکو پۆشتە بکات. لە کۆمەڵێک بوارەوە بەکار هێنانی چەک و کەرەستەی پێشکەوتووی سەربازی توانیوێتی کە جموجۆڵی لەشکری پەکەکە سنووردار بکات بەڵام نەیتوانیوە پاسیڤی بکات. لەبەرامبەر ئەم هەوڵانەی لەشکردا، پەکەکە هەوڵیداوە کە تاکتیکی شەڕ و فۆڕمی شەڕی خۆی بەردەوام بگۆڕێت و قۆناخێک لە پرۆفشانالیزم لەناو هێزی گەریلادا پێشبخات. ئەم هەوڵانەش توانیوێتی کە ببێتە هۆکاری مانەوەی هێزی لەشکەری پەکەکە". دوورنیە، هۆكاری كەمبوونەوەی هێڕشی چەكداری پەكەكە تەنیا پەیوەندی بە بەكارهێنانی تەنكیك و تەكنەلۆژیای سەربازی پێشكەوتوو هەبێت كە لەدەستی توركیا دایە. بەڵكو لەوانەیە بۆ قۆستنەوەی ئەم بارودۆخە سیاسیە بێت كە توركیا تێی كەوتووە. پەكەكە بزوتنەوەیەكە شەڕ بۆ شەڕ ناكات، بەڵكو شەڕ دەخاتە خزمەتی سیاسەت. چاودێری سیاسی شەماڵ بەشیری كە دانیشتووی وڵاتی سوێدە ئەم بۆچوونە پشتڕاست دەكاتەوە و دەڵێت"ئاستی لەشکری پەکەکە لە تورکیا دابەزینی بەخۆیەوە بینیوە. هۆکاری ئەم دابەزینە تەنها بۆ فاکتەری لەشکەری و لۆجستیکی ناگەڕێتەوە. پەکەکە دەیەوێت لە هاتنە پێشەوەی کەش و هەوای ئەرێنی لە ئەوروپادا کەڵک وەربگرێت و ژێرخانی هاتنە دەرەوەی لە لیستی تیرۆر سازبكات. ئەم مەسەلەیە دەبێتە هۆی ئەوەی پەکەکە خۆی لە کۆمەڵێک چالاکی کاریگەر بەدوور بگرێت. هۆكارێكی دیكەی گرنگ دۆخی سوریا و رۆژئاوای کوردستانە. پەکەکە نایەوێت دۆخێک بێتە ئاراوە کە شەڕی بەربڵاو ساز ببێت و پێگەی رۆژئاوا رووبەرووی مەترسی و پەلاماری بەربڵاوی تورک بکاتەوە. بەتایبەتی كە پەکەکە هەوڵیداوە لە هەشت ساڵی رابردوو لە سوریادا شکست بە سیاسەتەکانی ئاکەپە بێنێت. لەو بوارەوشەوە تا ئەمڕۆ سەركەوتنی بەدەستهێناوە". بە لەبەرچاوگرتنی كۆمەڵێك هۆكاری سیاسی، سەربازی و كۆمەڵایەتی خەمڵاندنی قەبارەی هێزی پەكەكە، یان لاوازبوونی دەكەوێتە خانەی پێشبینیكردن. لەگەڵ ئەوەش دیارە كە گەریلا لەم ساڵانەی دواییدا رووبەڕووی كۆمەڵێك زەحمەتی دەبێتەوە. بەشیری لە كۆتایی قسەكانیدا بەم شێوەیە ئەم تەوەرەیە شرۆڤە دەكات :" ناتوانین چاوەڕوانی پێوانەکردنی ئۆبژەکتیڤ لە تورکیا یان لە پەکەکە بکەین. هەردوولا لایەنی بەشداری شەڕن و رۆژانە پروپاگەندەی خۆیان دەکەن. پێوانەکردن پێویستە لەلایەن ئەنیستیتۆ و سازیەکانی لێکۆڵینەوەی سیاسی- لەشکری ئەنجام بدرێت. نە لە کوردستاندا ئەمڕۆکە ئەنیستیتۆ و سازی لەم چەشنەمان هەیە نە لە تورکیادا کەس دەوێرێت بابەتی بەم شێوەیە بەبێ لایەنی بڵاو بکاتەوە".
تورکیا چەندە جدییە عێراقیش هەر ئەوەندە!
عێراق؛ پڕۆژەی فاوی گەورە کوردستان؛ دوو بەرەکی بەردەوام !
بنەچەى پەتاکە لە کوێوە سەرچاوەى گرتووە؟
مرۆڤ لە بەخێوکردن زیاتری دەوێت