09:03 - 21/10/2019
دەبێت كورد هەموو هێلكەكانی نەخاتە سەبەتەی رووسیا!
بۆچی ئەردۆغان گوێ لە رووسیا دەگرێت، بە پێچەوانەشەوە
گوێ بە ئەمریكا نادات؟
وەڵامی ئەم پرسیارە لەم ڕستەیەدایە:" پێویستە كورد
وریا بێت و هەموو هێلكەكانی نەخاتە سەبەتەی رووسیا". هەرچەندە سەرانی
رۆژئاوای كوردستان لە ساڵانی رابردوودا كارامە بوون لە خوێندنەوەی پێشهاتە
سیاسیەكاندا، نیاز و ئامانجی ئەكتەرەكانی رۆژئاوا بابەتیانە دەستنیشان دەكەن،
لەگەڵ ئەوەشدا وریایی ئەركێكە پێویستی بە بەردەوامی و درێژە پێدانە!
لەهەمان كاتدا راست نابێت ئەگەر رۆژئاوای كوردستان بەهۆی
هەڵوێست و بڕیارەكانی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا، پەیوەندیەكانی لەگەڵ ئەمریكا
ببڕێت و لە وڵاتانی ئەوروپاشدا سارد بێتەوە. باشترین رێگا بۆ كورد لەم كاتەدا، دووركەوتنەوەیە
لە بەرهەمهێنانی سیاسەت لەسەر كاردانەوە، بەڵكو بەرژەوەندیەكانی بكاتە پێوەر بۆ ئافراندنی
سیاسەت و پەیوەندی سیاسی ئەگەر لەگەڵ دوژمنەكەی بێت دۆستێكێ دوێنێ بێت و ئەمڕۆ
پشتی تێكردبێت.
لەم چەندە رۆژەی رابردوودا بینیمان توركیا هەماهەنگیەكی
تەواوی لەگەڵ رووسیادا هەیە و بە وردی فەرمان و رێنوێیەكانی جێبەجێ دەكات. لەهەمان
كاتیشدا حساب بۆ لێداوانەكانی ئەمریكا ناكات. ترەمپ دەڵێت:" هێڕش مەكە"،
ئەردۆغان هێڕش دەكاتە سەر سوریا و كورد. بەڵام كاتێك ڤلادیمێر پۆتین سەرۆكی رووسیا
پێی دەڵێت:" وریابە"! دەبینین هێزەكانی خۆی و چەتەكانیشی بەبێ شەڕ لە
منبج دەكێشێتەوە. بۆ كشانەوەشی بێگومان بە فەرمانی رووسیا نەوەكو لە ترسی سوپای
سوریا، ئاڵای كۆماری عەرەبی سوری بەرز دەكاتەوە.
هەروەها بینیمان چۆن رووسیا نەیهێشت ئەنجوومەنی ئاسایشی
نێودەوڵەتی ئەگەر بە بەیاننامەیەكیش بێت توركیا ئیدانە بكات.
لەهەمان رۆژدا دۆناڵد ترەمپ بە سزادان هەڕەشە لە
ئەردۆغان دەكات، داوای كشانەوەی دەست بەجێ دەكات لەناو خاكی رۆژئاوای كوردستاندا،
بەڵام ئەردۆغان نەوەكو ئەمەی نەكرد، بەڵكو چەتەكانی بەهەموو كەرستەیەكی
بەردەستیانەوە بە پێچەوانەی قسەكانی ترەمپ كە گووتی( ئەردۆغان بەڵێنی داوە هێڕش نەكاتە
سەر كۆبانێ) هێڕشی كردە سەر ئەم شارە، كە لە چاوی جیهاندا سەمبۆلی شكاندنی داعشە.
ئەم رووداوانە ئاماژەن بە هەبوونی هەماهەنگی تەواو لە نێوان رووسیا و توركیا، بە
پێچەوانەشەوە ئاماژەیە بە لەیەكتر دووركەوتنەوەی ئەمریكا – توركیا، سەرەڕای
جیاوازی سیاسەتی ترەمپ لەگەڵ كۆنگرێس لەبەرامبەر توركیا و هێڕشەكەی بۆ سەر
رۆژئاوای كوردستان.
بێگومان دانانی سزا لە لەلایەن ئەمریكا لەسەر توركیا بە
واتای تێكچوونی پەیوەندی ئەمریكا و توركیا دێت تا ئاستێكی بەرز، چونكە بە گوێرەی
یاسای ناتۆ ئەمریكا ناتوانێ شەڕی وڵاتێكی ئەندامی ناتۆ بكات، بەڵام بۆی هەیە سزای
لەسەر دابنێ، یان داوای پاشگەزبوونەوەی لە سیاسەت و كشانەوە لەناو خاكی وڵاتێكی
دیكەدا لێبكات.
دیارە رووسیا توانی لە سوریادا بەسەر ئەمریكا سەربكەوێت،
هەروەها توانی ئەردۆغان ملكەچ بكات و گوێ لە فەرمانەكانی رووسیا بگرێت. بێگومان لە
داهاتوویەكی نزیكدا ئەمریكا دان بەم راستیە دادەنێت و تێدەگات لە رووی ستراتیژیەوە
چ گورزێكی پێكەوتووە لە ئەنجامی پشت كردنە كورد.
كورد لەناوچەكەدا بۆتە فاكتەری گۆڕانكاری، ئەمەش
دەیسەپێنێ تاوەكو كورد بە گوێرەی گۆڕانكاریەكان جوڵەی سیاسی خۆی بگۆڕێت. پێویستە
كورد نەوەكو تەنیا لە چوارچێوەی تەكتیك شەڕی پارتیزانی جێگۆڕاو ئەنجام بدات، بەڵكو
پێویستە جوڵەی سیاسیشی لەشێوەی شەڕی پارتیزانی سیاسیانە دابێت.
لە ساڵی 2015 دا كاتێك ئەردۆغان زانی، رووسیا بۆتە
یاریزانی سەرەكی لەناو سوریادا، چۆكی دادا بەرامبەر بە پۆتین و داوای لێبوردنی
لێكرد، لە بەرامبەر خستنە خوارەوەی فڕۆكەیەكی رووسی و كوشتنی فڕۆكەوانە. لە دوژمنی
رووسیا بووە هاوپەیمانی كە سیستەمی مووشەكی لێدەكڕێت. لەگەڵ ئەوەشدا ئەردۆغان
كۆتایی بە پەیوەندیەكانی نەهێنا لەگەڵ ناتۆ و ئەمریكادا.
گۆڕانكاری (180) پلەیی پێویستی سەرەكی سیاسەتە، بۆیە
پێویست نیە كورد پەیوەندیەكانی لەگەڵ ئەمریكا بپچڕێنێت، دوای ئەوەی ئەمریكا كوردی
نەپاراست. دەبێت لایەن ئەرێنیەكانی
سیاسەتی ئەمریكی بەهەند وەربگرێت و بەكاری بێنێت لە خزمەت سیاسەتەكانی خۆیدا.
ئەوەی لەمبارەیەوە دەمخاتە گومانەوە، گفتوگۆی تەلەفۆنی نێوان مەزڵوم كۆبانێ و
دۆناڵد ترەمپ بوو. بە دەگمەن نەبێت نەمبینی سەرچاوەیەكی میدیای نزیك هەسەدە
(هێزەكانی سوریای دیموكراتی) باسی بكات.
ئەردۆغان شەڕێكی وەحشیگەرانەی نا ئەخلاقیانە دژ بە كورد
بەڕێوەدەبات. بەداخەوە كورد تا ئێستا دەستیان بە شەڕێكی كراوە دژ بە تورك
نەكردووە، نە هەموو جۆرە شەڕێك و نە هەموو جۆرە سیاسەتێكیان نەگرتۆتەبەر.
سەدام حوسێن سەرۆكی لەسەر كارلادراوی پێشووی عێراق، لە
دژی كورد و ئێران سیاسەتی كاولكردن و سووتاندنب شارەكانی گرتەبەر، لە ئێستادا
ئەردۆغان هەمان شت دووبارە دەكاتەوە، بەڵام تا ئەم ساتە كور هێشتا لە شەڕی تفەنگ
دایە، كەچی رێگای دیكەی شەڕیشی لەبەردەستدایە كە رەنگە تێچووەكەی زۆر كەمتر بێت.
ئەردۆغان چەكی فسفۆری دژ بە كورد بەكار دەهێنێت، پێویستە كوردیش چی لە بەردەستە
بەكاریبێنێت. نەوەكو هێڕشی خۆكوژی، بەڵكو رێگای ئاسانتر هەیە دەتوانێ ترس بخاتە
ناو هەموو ماڵێكی توركیا و هاوسەنگی جەنگی دەستەبەر بكات.
بەڵام هاوسەنگی سیاسی كاتێك دەستەبەر دەێت كە
هاوسەنگی بخاتە نێوان پچڕین و نەپچڕینی پەیوەندیە سیاسیەكان لەگەڵ هەموو لایەنەكان،
لە هەمان كاتدا پێویستە هەموو هێلكەكان نەخاتە ناو سەبەتەی یەك لایەندا.