12:38 - 19/06/2019
سوپای ئەلیكترۆنی ئێرانی سەكۆ راگەیاندنەكانی عێراق كۆنترۆڵ دەكات
لەدوای زیادبوونی هێرشە میدیایەكانی ئەمریكا دژی تاران، ئێران تەواوی ناوەندە هەژمونیەكانی خۆی لەناو عێراقدا خستۆتە حاڵەتی ئامادەباشیەوە، هەر لە گروپ و هێزە سیاسیەكانەوە تا دەگاتە ناوەندەكانی راگەیاندن.
ژمارەیەكی زۆر لە عێراقیەكان سكاڵا لەم دۆخە دەكەن، بەجۆرێك زۆرینەی رۆژنامە و كەناڵەكانی تەلەفزیۆن كە لەلایەن ئێرانەوە پشتیوانی دارایی دەكرێن، هەژمونی خۆیان لەعێراق سەپاندووە، هاوڵاتیانی عێراق داوا دەكەن حكومەتی بەغداد سنورێك بۆ ئەو رەفتارانە دابنێت و وڵات لەسیاسەتی جەمسەرگیری نێودەوڵەتی دوربخرێتەوە، بەتایبەتیش ئەوەی پێی دەگوترێت " جەمسەربەندی رێگری".
ئه‌و ره‌خنه‌یه‌یه‌ی له‌سه‌ر حكومه‌ت هه‌یه ئه‌وه كه لاوازه لەجێبەجێكردنی یاساكانی خۆی بەسەر دەزگا میدیایەكان بەگشتی و میدیا شیعیەكان بەتایبەتی، ئه‌وه‌ش لەسەر ئەوەی كە زانیاری ناراست پەخش دەكەن و دۆخێكی ئاڵۆز لەناو ژینگەی كۆمەڵگە دروست دەكەن.
میدیاكاران پێیان وایه راگەیاندنەكانی ئێران، بۆنە ئاینییەكان دەقۆزنەوە بۆ بەكارهێنانیان بەمەبەستی خزمەتكردنی پرۆژەی سیاسی و دەرپەراندنی دروشمە سیاسیەكان، كه لەرێگەی سەكۆ راگەیاندنەكان كە لەناوخۆی عێراق و سوریا و لوبنان و یەمەن پەخش دەكرێن و لەلایەن ئێرانەوە پاڵپشتی دارایی دەكرێن، ئەوەش ئاماژەیە بۆ دەسەڵاتی هەژمونی راگەیاندنەكانی ئێران لەو وڵاتانە و بەدیاریكراویش لە عێراق.
بەدامەزراوەیەكردنی راگەیاندنی (ئێرانی – عێراقی)
ئیدارەی رۆژنامەوانی ئێرانی كاری لەسەر بەدامەزراوەیی كردنی كەناڵە ئاسمانیەكانی كرد لەناو عێراق و ئەو وڵاتانەی تر كە جێگەی هەژمونی تارانن وەك سوریا و لوبنان و یەمەن و زۆرینەی كەناڵە ئاسمانیە شیعیەكانی عێراق لە چوارچێوەی " یەكێتی رادیۆ و كەناڵە ئاسمانیە ئیسلامیەكان لەعێراق"، كە لەلایەن حەمید حوسینی كەسایەتی ئاینی شیعەی سەر بە تارانەوە سەرۆكایەتی دەكرێت و رێكخراون. حەمید حوسینی پەیوەندی بە بەرپرسێكی ئێرانیەوە هەیە بەناوی شێخ كەریم یانیه.
لەژێر ئەو كاریگەریە رۆژنامەنوسێكی عێراق بەناوی ئەحمەد خالد رەخنەی لە دەستەی راگەیاندن و پەیوەندیەكان ( لایەنی بەرپرسیاری عێراقیە سەبارەت بە دەزگاكانی پەخش و بڵاوكردنەوە) گرت، داواشی كرد سنورێك بۆ ئەو پێشێلكاریانەی ناو دەسەڵاتی چوارەم لەعێراق دابنێت.
ئەحمەد خالد كه بۆ پێگه‌ی حه‌فریات قسه‌ی كردووه، ده‌ڵێ: ئاستی هۆشیاری شیعە لەعێراق بەدەستی دەزگا راگەیاندنەكانی سەر بەئێرانەوه‌یه، بەتایبەتیش بەهێزكردنی هەستی تائیفی بەرامبەر خەڵكانی تر، بەمەبەستی خزمەتكردنی بەرژوەندیەكانی ئێران لەسەر حسابی بەرژوەندیە نیشتمانیە عێراقیەكان. رونیشیكردەوە، زۆرینەی كەناڵە ئاسمانیەكان سەر بەمیلیشیا و حزبە ئاینیە توندرەوەكانن، و پارەیەكی زۆریان بۆ تەرخان دەكرێت، جا هەندێك جار ئەو پارەیە راستەوخۆ لەتارانەوە دێت و هەندێك جاری تریش لەرێگەی پرۆژەی ئابوری ئەو گروپانەوە لەناو عێراقدا دەست دەخرێت".
ئەو رۆژنامەنوسە ئاماژە بەوەش دەكات، نزیكەی 17 كەناڵی ئاسمانی شیعەی سەر بەئێران لەناو عێراقەوە پەخش دەكەن و خزمەتی بەرژوەندیەكانی تاران دەكەن.
رۆژی جیهانی قودس و راكێشانی هەست و سۆز
لە هەمووكۆتا هەینیەكی مانگی رەمەزان زۆرینەی هێز و پارتە شیعیەكان كە باوەریان بەسیستمی ویلایەتی فقهی هەیە، خۆپیشاندان لەو شارانەدا دەكەن كە لەژێر هەژمونی خۆیاندان.
كۆتا هەینی مانگی رەمەزان بەتێروانینی ئێران بەرۆژی جیهانی قودس دانراوە بۆ پشتیوانیكردنی پرسی فەلەستین، ئەوەش لەسەرداوای رابەری پێشووی ئێرانی خومەینیەوە جێگیركراوە، بەوەش هەموو كۆتایی هەینیەكی مانگی رەمەزان یادی دەكەنەوە.
شاكر وەلید چاودێری سیاسی بە حەفریاتی گوتووه: " بەشداری كەمی خەڵكی عێراق لە رۆژی جیهانی قودس رەنگدانەوەی قەبارەی ئەو عێراقیانەیە كە لایەنگری تارانن، بەجۆرێك لایەنگرانی هاوپەیمانی فەتح كە چەتری سیاسی گروپە ئێرانیەكانە لەعێراق بەشداری مەراسیمی رۆژی قودسیان كرد".
روونیشیكردەوە كە عێراقیەكان دووچاری بێتاقەتی بوون لە بەكارهێنانی پرسی فەلەستین بۆ سودی سیاسی، هەر لەسەردەمی سەدام حوسێن تا ئێستا بەجۆرێك كە دەسەڵاتدارانی ئێران دەیانەوێت یاری بەو هەستە بكەن.
ولید گوتیشی: " بەڵێ عێراقیەكان لەگەڵ پرسی فەلەستینن و دژی ئیسرائیلن، بەڵام بێتاقەت بوون لەو جۆرە رۆشنبیری بارگاویكردن و بەسوپاكردنە و ئەو هەنگاوە رۆشنبیریەتی دەسەڵاتی پێشووی بەعس بیری خەڵك دەخاتەوە. ئاماژەی بەوەشكرد، ئەوەی بەلای گەلی عێراقەوە گرنگە چارەسەری كێشە ناوخۆ قورسەكانە، بەتایبەتیش دۆسیەی گەندەڵی كە چەندین دەیەیە بەرۆكی دەوڵەتی عێراقی گرتووە و لەدوای ساڵی 2003 زیادیكردووە.
گەمارۆدانی بانكەكانی ئێران لەعێراق
زۆرینەی ئەو كەسانەی كە وێستگە راگەیاندنەكانی ئێران لەعێراق كار دەكەن بەدەست ئەوەوە دەناڵێنن كە موچەكانیان لەكاتی خۆیدا وەرناگرن، بەجۆرێك زۆرینەی ئەو كەناڵانە موچەی كارمەندەكانیان بۆ چەندین مانگ دواخستووە، ئەوەش بەهۆی كێشە داراییەكانە كەئەو بانكانە بەدەستیەوە دەناڵێنن كە لەلایەن ئێرانەوە پشتیوانی دارایی دەكرێن.
بەپێی چەند سەرچاوەیەك كە لەبەر هەستیاری بابەتەكە نەیانویست ناوەكانیان ئاشكرا بكرێت، ئێران كۆنترۆڵی ژمارەیەكی زۆری بانكی كردووە كە بۆ شۆردنەوەی پارە بەكاریان دەهێنێت و ئەو ناوچانەی كە هەژمونی بەسەریانەوە هەیە لەرێگەی ئەو بانكانەوە پارەیان دەداتێ.
وەزارەتی گەنجینەی ئەمریكا مانگی ئایاری رابردوو سزای بەسەر 3 كەسدا سەپاند كە لەناویاندا، نائب ئاراس حبیب كەریم سەرۆكی بانكی بلادی ئیسلامی هه‌بوو، ئەوەش بەهۆی هاوكاریكردنی سوپای پاسداران كە لەلایەن واشنتۆنەوە وەك گروپێكی تیرۆرستی ناسێندراوە، هەروەها پارەی فەیلەقی قودس لەرێگەی ئەو بانكەوە رەوانەی حزبوڵای لوبنانی كراوە.
رۆژنامەنوسێك كە نەیویست ناوەكەی ئاشكرا بكرێت و لە كەناڵی بیلادی كەلەلایەن ئیبراهیم جەعفەری وەزیری پێشووی دەرەوەی عێراقەوە، خاوەنداریەتی دەكرێت، بە حەفریاتی راگەیاند: ئیدارەی كەناڵەكە ماوەی دوو مانگە موچەكانیان پێ نەداوین، بەهۆی ئەوەی پارەیان لەبەردەستدا نیە، دەشڵێت بەڵێنیان پێدراوە، بەڵام ئەوان لەبەڵێن وەرەز بوون و پێویستیان بەمافەكانیان هەیە بۆ ژیانی رۆژانەیان.
سوپا ئەلیكترۆنیەكانی تاران
لەدوای ئەوە دۆخە داراییە خراپەی كە زۆرینەی دەزگا میدیایەكانی عێراقی گرتەوە ژمارەیەكی زۆر لە رۆژنامەنوسە گەنجەكان پەنایان بۆ كاركردن لەتۆرەكانی ئینتەرنێت برد، بەوپێەی كە پارەیەكی گونجاویان دەدەنێ بەراورد لەو موچەیەی كە لەدامەزراوەكانی پێشوو وەریان دەگرت.
ئەیهەم بەیاتی ئەندامی سەندیكای رۆژنامەنوسانی عێراقی رونیكردەوە، دوای خراپ بوونی دۆخی رۆژنامەنوسانی عێراقی و لاوازبوونی سەرچاوەی دارایی، تێیاندا زۆرینەی رۆژنامەنوسانی گەنج چوونە گۆرەپانی كاری ئەلیكترۆنی، كە لەلایەن ناوەندی لێكۆڵینەوەی سەر بەگروپەكانی ئێرانەوە پشتیوانی دارایی دەكرێت ولەعێراق كار دەكەن، ئەو بە حەفریاتی راگەیاند: ئەو گەنجانە بیانوی ئەوە دەهێننەوە كە بەعەلمانی بوونی سیاسەت بۆتە تائیفیەتی سیاسەت لەژێر پەردەی تائیفیەت كە بۆتە سەرچاوەی ئینتیما.
باشوری عێراق و دیمۆگرافیای شیعە بەگشتی باش دەزانن كە دەسەڵاتدارانی شیعە لەدوای ساڵی 2003 وە ستەمیان لێكردن ژمارەیەك لەوەزیر و پەرلەمانتار و بەرپرسان كە خەڵكی ناوچەكانی باشور و فوراتی ناوەراست بوون، هۆشداریش دەدات لەهەموو ئەوپەیجانەی كە پشتیوانی ئێران دەكەن بەپاساوی ئەوەی كە كۆماری ئیسلامی دەوڵەتێكی دۆستە و رۆژئاواش شەیتانی گەورەیە و وڵاتانی كەنداویش بەنو ئومەویەن، بەتایبەتیش ئەو جۆرە لە بانگەشە و هۆشیاریە ژەهراویە و پارەكەی بەتمەن دەدرێت بەو رۆژنامەنوسە گەنجانە.