03:23 - 13/05/2019
ده‌وڵه‌تی خیلافه " ده‌مێنێت، ده‌مێنێت، ده‌مێنێت"
به‌شی یه‌كه‌م
برا و مامه‌كانی به هۆی ئه‌وه‌ی له چاره‌نووسی خۆی هه‌ڵهاتبوو،
ده‌یانه‌ویست له شاری روتبه‌ی عێراقی بیده‌نه چه‌كدارێكی داعش، به‌ڵام خاڵۆكانی
ده‌یانگووت ئه‌وه‌ی"هبه" كردوویه‌تی شایانی ئه‌وه نییه له‌سه‌ری
بكوژرێت. كاتێك داعش شاره‌كه‌ی داگیركرد خاڵه‌كانی بڕیاریاندابوو هه‌ڵبێن. چونكه
داعش له رێگه‌ی شه‌رعه‌وه بڕیاریاندابوو كه كارمه‌ندانی پۆلیسی ناوخۆ بكوژن. بڕیاری
كوشتنی ئه‌وان به واتای ئه‌وه دێت ئیدی ژیانی ئه‌وان پارێزراو نییه. هبه ده‌ڵێت
مردن له‌وه باشتره كه له ژێر ده‌ستی ئه‌وان بژیت. هبه مه‌رگی خۆی به ته‌نیا
نه‌ده‌ویست به‌ڵكو مه‌رگی كوڕه تاقانه‌كه‌شی ده‌ویست كه باوكی كوڕه‌كه‌ی چه‌كدارێكی
داعش بووه و دوای چه‌ند مانگێك له هاوسه‌رگیری كوژرابوو. هبه ده‌ڵێـت"
خاڵۆكانم منیان نه‌پاراست، به‌ڵكو من و برایه‌كم و دایكمیان قاو دا. گه‌ڕاینه‌وه
بۆ ڕوتبه، له كاتێكدا داعش برایه‌كی كوشتم. هه‌ر ئه‌وه‌شبوو وایكرد جارێكی دیكه
له‌گه‌ڵ دایكم هه‌ڵبێمه‌وه."
خاڵۆكانی هبه دوژمنی داعشبوون، دوژمنایه‌تی ئه‌وان نه‌بووه
هۆی ئه‌وه‌ی له كچێكی گه‌نج خۆش ببن كه له ژێر ده‌ستی داعش هه‌ڵهاتووه. ئه‌وان
وابه‌باشتر ده‌زانن خوشكه‌زاكه‌یان بمردایه باشتر بوو له‌وه‌ی شه‌ره‌فیان له‌لایه‌ن
داعشه‌وه شكێنراوه. مردنه‌كه‌ی ئاسانتره به‌ڵام ئه‌وه‌شی كردوویه‌تی شایانی ئه‌وه
نییه بیكوژن. له هه‌مان كاتدا ناشیانه‌وێت پارێزگاری لێ بكه‌ن. هبه ده‌ڵێت
خاڵۆكانم ده‌یانه‌وێت له‌سه‌ر ده‌ستی ئه‌وان نه‌كوژرێم، چاوه‌ڕێ ده‌كه‌ن یه‌كێك له
براكانم به‌و كاره هه‌ستێت.
له عێراقدا و دوای هه‌ڵهاتن و تێكشكانی داعش مردن به
شێوه‌یه‌كی بێده‌نگ به‌رده‌رگای ژنه‌كان ده‌گرێت به بێ ئه‌وه‌ی بێته گۆڕه‌پانی
هه‌واڵه‌كانه‌وه. مردن سزای مردنه. بێده‌نگی هاوڕێی ئه‌و كوشتنانه‌یه كه هه‌موو
لایه‌ك ڕازین ئه‌و ژنانه بكوژرێن كه بوونه‌ته نێچیری داعش. ئه‌و ژنانه‌ش كه‌م
نیین و رێژیان به سه‌دان كه‌س ده‌خه‌مڵێنرێت. له كۆمه‌ڵگه خێڵه‌كییه‌كاندا ژن
له‌سه‌ر قه‌پانی براوه و دۆڕاو نییه. ژیان ئه‌و له دوای كشانه‌وه‌ی داعش ئاسانترین
رێگای بۆ له‌ناوبردنی ده‌گیرێته به‌ر.
هه‌نا ئه‌دورارد كه به‌ڕێوبه‌ری دامه‌رزاوه‌ی هیوایه و
توانیوویه‌تی په‌ناگه‌یه‌ك له به‌غدا دامه‌زرێنێت ده‌ڵێت" كوشتنی ژنان به
هۆكاری تۆڵه سه‌ندنه‌وه نییه، به‌ڵكو شتێكه بۆ بردنی به‌شێك له میرات. یه‌كێك
له خزمه نزیكه‌كانی هبه ده‌ڵێت" خاڵۆكانی هبه هیواخوازی ئه‌وه‌ن مامه‌كانی
بیكوژن، تاوه‌كو میراتێكی بچووك كه خانووه‌كه‌یان له ڕووتبه بۆ بمێنێته‌وه."
چیرۆكه‌كه‌ی هبه ده‌بێته ده‌روازه‌یه‌ك تاوه‌كو قسه
له‌سه‌ر "كۆمه‌ڵگه‌یه‌كی هه‌ڵهاتوو" بكه‌ین. عێراقی دوای داعش كۆمه‌ڵه‌گه‌یه‌كی
درووستكردووه كه له‌سه‌ری 200 هه‌زار مرۆڤه‌وه تێیدا نیشته‌جێییه. له‌ناو ئه‌واندا
ژن و منداڵ و پیر ده‌ژین. ئه‌م خێزانانه چه‌كدارانی داعش پێش مردن، كشانه‌وه،
یان له ناوچوونیان درووستیان كردووه. 31 هه‌زار له‌وان ئێستا له كامپی (هول) له
سوریا له چاوه‌ڕوانی ئه‌وه‌دان كه ده‌سه‌ڵاتدارانی عێراقی ڕێگه‌یان بده‌ن بگه‌ڕێنه‌وه
بۆ ناو خاكی خۆیان.
به پێی خه‌مڵاندنی به‌رپرسانی عێراق، ئه‌و عێراقیانه ژماره‌یان
له سه‌رووی 200 هه‌زار كه‌سه‌وه‌یه. ئه‌و ڕێژه‌یه له كاتێكدا زیاتر ده‌بێت ئه‌گه‌ر
بێت و ئه‌وانه‌ی روویان له سووریا كردووه و مێرد و كه‌سیان كوژراوه و له‌ناو ئه‌و
كه‌مپانه‌دا جێماون.
سه‌باره‌ت به‌و دیاریده‌یه سه‌رۆك كۆماری عێراق به‌رهه‌م
ساڵه‌ح ده‌ڵێت" بێ گومان ئه‌مه یه‌كێكه له‌و كێشه گه‌ورانه‌ی كه ڕووبه‌ڕووی
جیهان بۆته‌وه. به دڵنیایه‌وه ده‌بێته ئاڵنگارییه‌كی سه‌خت له‌سه‌ر ئاستیه سه‌ر
ئاستی ده‌سه‌ڵاتی دادوه‌ری، ناوه‌ندنه‌كانی ده‌ستبه‌رسه‌را گرتن، كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌یه
كه بتوانرێت دادگایه‌كی دادپه‌روه‌ر دابین بكرێت، ئه‌وه به‌رپرسیاریه‌تیه‌كی
هاوبه‌شه و عێراق ناتوانێت به ته‌نیا شان بداته ژێر ئه‌و به‌رپرسیاریه‌تیه.
ئێمه ته‌نیا قسه له‌سه‌ر 30 هه‌زار مرۆڤ ده‌كه‌ین كه له كامپی هول به ده‌ژین."
به‌رپرسێكی گه‌وره‌ی عێراقیش ده‌ڵێت" كێشه گه‌وره‌كه
ته‌نیا چه‌كداره‌كان نییه، چه‌كداره‌كان فه‌ره‌نسی و نیوزله‌ندی و چیچانی، یان
تونسین. ئه‌و چه‌كدارانه بكوژن ده‌بێت دادگای بكرێن، به‌ڵكو كێشه گه‌وره‌كه ژن
و منداڵه‌كانن. ده‌مه‌وێت ڕاستگۆ بم. زۆرێك له‌و ژنانه‌ی له‌و كامپه‌دان ته‌مه‌نێكی
كه‌میان هه‌یه، كاتێك چوونه‌ته ناو داعشه‌وه بیروباوه‌ڕیان پێ هه‌بوو، بۆیه ئه‌و
بیروباوه‌ڕه‌ی هه‌یانه سه‌خته مامه‌ڵه‌یان له‌گه‌ڵی بكرێت، كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌یه
كه وڵاته‌كانیان ئه‌وانیان ناوێته‌وه. هه‌ندێك له مناڵه‌كان ته‌مه‌نیان 11 ساڵه،
به‌ڵام دواتر گه‌وره ده‌بێت و ده‌بێته گه‌نج، ئه‌وكاته كێشه‌كه دێته ئاراوه
ئه‌مانه به گه‌وره‌یی ده‌ته‌قنه‌وه.
كێشه‌یه‌كی گه‌وره‌تر ئێستا له‌سه‌ر ئاستی عێراق باسی لێوه
ده‌كرێت و دواتریش سووریا، ڕێكخراوه تیرۆرستیه‌كه بۆ ماوه‌یه‌كی زۆر ده‌سه‌ڵاتداری
ناوچه‌یه‌كی به‌رفراوان و ده‌یان شار و هه‌زاران گوند بوون. ئه‌وان له دوای
خۆیانه‌وه هیچ یاسا و ڕێسایه‌كیان بۆ ئه‌و كه‌سانه جێنه‌هێشتووه. ئه‌و خه‌ڵكانه‌ی
له‌گه‌ڵ داعش بوون تێكه‌ڵی ده‌یان نه‌ته‌وه و میلله‌تی جیاواز بوون. به‌م شێوه‌یه
ماوه‌ی چوار ساڵ به‌رده‌وام بوون. ئه‌وان پڕبوون له عه‌قڵیه‌تی خێڵه‌كی توندوتیژ
و كوشتن و بڕین.ئه‌وانه‌ی كه به‌ر بومه‌له‌رزه‌ی داعش كه‌وتوون ژن و منداڵن و كه
خاڵی لاوازی ژینگه خێڵه‌كییه‌كانه، له ئێستا له‌نێوان هه‌ردوو سنووری عێراق و
سووریا بڵاوه‌یان پێكراوه.
ئه‌م كاره‌ساته مرۆییه له ئێستا له لایه‌ن ده‌سه‌ڵاتدارانی
كورد و عێراق و سوریاوه تاوتوێ ده‌كرێت بۆ ئه‌وه‌ی ڕێگا چاره‌یه‌ك بدۆزنه‌وه. به‌رپرسه
ئه‌منییه‌كانی عێراق ده‌ڵێن ئه‌و كامپانه دواتر ده‌بێته ناوه‌ندی ئه‌كادیمیای
تیرۆر، هه‌موو ئه‌ندامیكی داعش وه‌چه‌یه‌كی توندوتیژیان له دوای خۆیان جێهێشتووه.
له‌وێوه ئه‌وانه شیاوی گه‌نده‌ڵی و سه‌ركووتكردن و پێشێلكارین. به بێ ئه‌وه‌ی
هیچ پێشینه‌یه‌كی ئایدۆلۆژی و ئاینیان هه‌بێت.
چه‌مكی " كامپه دووره‌ده‌سته‌كان " یه‌كێكه
له‌و به‌ڵگانه‌ی كه لایه‌نه جیاوازه‌كان بۆ چاره‌سه‌ركردنی كێشه‌كه ده‌یهێننه
به‌ر باس و خواس، ده‌یانه‌وێت له ڕێگه‌ی درووستكردنی ئه‌و كامپانه‌وه ئه‌وان له
كۆمه‌ڵگه داده‌برێن، ئه‌و كامپانه ده‌كه‌ونه ناو بیابانه‌كان و سه‌ره‌تا ده‌یانه‌وێت
له كامپی حمام عه‌لیل له باكوری عێراق و هولی له باكوری سوریا تاقی بكه‌نه‌ه.
به‌ڵام له‌وه ده‌ترسن ئه‌و كامپانه ببێته كارگه‌ی به‌رهه‌مهێنانی ئه‌و منداڵانه‌ی
دواتر گه‌وره ده‌بن و له ژێر په‌روه‌رده‌ی دایكیان چرۆ بكه‌ن، ئه‌وانیش به‌هۆی
كوشتنی مام و خاڵ و كه‌سوكاریانه‌وه ڕقیان له‌و كه‌سانه بێت كه به‌سه‌ر داعشدا
سه‌ركه‌وتوون.
هه‌مووان باوه‌ڕیان وایه كه داعش سه‌رله‌نوێ زیندوو ده‌بێته‌وه.
ئه‌و نه‌وه‌یی پێده‌گه‌ن له ژێر كاریگه‌ری توندوتیژی و حه‌زی تۆڵه‌سه‌ندنه‌وه
چاویان كردۆته‌وه. محه‌مه‌د چیرۆكی گه‌نجێكه كه بۆ ماوه‌ی یه‌ك هه‌فته چۆته
ناو چه‌كدارانی داعشه‌وه، دوای تێكشكانی داعش له موسڵ په‌نای بردۆته به‌ر خێڵه‌كه‌ی
خۆیان. دواتریش چۆته ناو حه‌شدی عه‌شاییره‌وه. شه‌وان خواردنیان بۆ دابین ده‌كات،
جگه له‌وه‌ش سێكس پێشكه‌شی چه‌كدارانی حه‌شد ده‌كات. ئه‌مه قسه‌ی یه‌كێكه له
چه‌كدارانی حه‌شد و به شانازییه‌وه باسی لێوه ده‌كات.
هه‌نا ئیدوارد ده‌ڵێت" له چوارچێوه‌ی چاودێریكردنی
دوای تێكشكانی داعش، خێزانی داعشه‌كان ڕووبه‌ڕووی ئه‌شكه‌نجه‌ی جۆراوجۆر بوونه‌ته‌وه،
له‌وانش ده‌ستدرێژی سێكسی كه به به‌ڵگه‌وه لامانه‌وه، تیرۆرستیان به بڕێك
پاره ئازادكردووه. دابڕینی ئه‌و خێزانه له كامپه دووره ده‌سته‌كاندا مانای
ئه‌وه‌یه كه دووباره داعش زیندوو ده‌بێته‌وه." پێشتریش كه سه‌رۆك حكومه‌تی
پێشووی عێراق حه‌یده‌ر عه‌بادی سه‌ركرده‌ی
هێزه چه‌كداره‌كان بووه، سه‌باره‌ت به‌و خێزانانه گوتبووی" تاكه چاره‌سه‌ر
ئه‌وه‌یه ئه‌و كه‌سانه بگه‌ڕێنه‌وه بۆ شوێنه‌كانی خۆیان. به‌ڵام له قۆناغی یه‌كه‌مدا
خه‌ڵكی ئه‌و ناوچانه ڕه‌تیانكرده‌وه ئه‌و كه‌سانه‌ی پێشتر له‌گه‌ڵ داعش بوون،
بگه‌ڕێنه‌وه و له‌گه‌ڵیان بژین. هه‌ربۆیه بڕیاماندا به شێوه‌ی پله به پله له
ماوه‌ی شه‌ش مانگ بۆ ساڵێك بگه‌ڕێنه‌وه. بۆیه ئه‌م ڕۆژانه ئه‌و كه‌یسه داخراوه.
به بێ ئه‌وه‌ی چاره‌سه‌ر بكرێت، ئه‌مه‌ش كارێكی زۆر مه‌ترسیداره. كامپه دووره‌ده‌سته‌كان
ده‌بێته‌وه له دایكبوونی تیرۆرستانی نوێ. به پێی زانیارییه‌كانی ئێمه داعش له‌و
كامپانه چالاكیان هه‌یه."
سه‌رچاوه‌یه‌كی ئه‌منیش له عێراق ڕایگه‌یاند" ده‌سه‌ڵاتدارانی
عێراق نازانن به چ شێوه‌یه‌ك مامه‌ڵه له‌گه‌ڵ ئه‌م كێشه‌یه بكه‌ن. له كاتێكدا
ئه‌مریكیه‌كان فشار له حكومه‌ت ده‌كه‌ن كه ئه‌و 31 هه‌زار عێراقییه له هێزه‌كانی
سوریای دیموكرات وه‌رگرن. ئه‌وانه خێزانی داعشن و په‌نایان بردۆته به‌ر باغۆز و
له‌وێوه ڕه‌وانه‌ی هۆل كراون. بیرۆكه‌ی دوورخستنه‌وه‌یان بۆ كامپه‌كان له
ئێستادا زۆر شتێكی مه‌حاڵه، له‌به‌ر ئه‌وه‌ی پێویستی به دابینكردنی پاره و
ئاسایش هه‌یه."
ده‌سه‌ڵاتدارانی عێراق له ئێستا له حاڵه‌تێكی
ڕووگیریدایه، چونكه زۆرێك له‌و وڵاتانه‌ی كه هاوڵاتییه‌كانیان چوونه‌ته ناو
داعشه‌وه، داوا ده‌كه‌ن له عێراق دادگای ئه‌و كه‌سانه بكرێت. بۆ نموونه وڵاتی فه‌ره‌نسا
12 هاوڵاتی خۆی له عێراق زیندانیكراوه، له ماوه‌ی ڕابردوودا وه‌فدێكی
باڵوێزخانه‌ی فه‌ره‌نسا سه‌ردانی یه‌كێك له‌و بنكانه‌ی كرد كه ئه‌و 12 هاوڵاتیه‌ی
تێدا به‌ندكراوه. ئه‌و هاوڵاتییه فه‌ره‌نسیانه داوا ده‌كه‌ن له عێراق دادگای
بكرێن نه‌ك فه‌ره‌نسا. به هه‌مان شێوه‌ی وڵاتی ئه‌رده‌ن چه‌ندین كه‌سی له ڕێزه‌كانی
داعشبوون و تاوانیان ئه‌نجامداوه و ده‌بێت له ناو عێراقدا دادگای بكرێن. عێراق لاری
نییه له دادگایكردنی ئه‌و كه‌سانه به‌ڵام ئه‌و دادگایكردنه پێویستی به پاره
هه‌یه، به‌ده‌ر له‌وه‌ش دادگایكردنی هه‌زاران كه‌س شتێكی زۆر ئه‌سته‌مه.
هه‌موو وڵاتان ده‌یانه‌وێت ئه‌و شه‌ڕه له كۆڵ خۆیان
بكه‌نه‌وه، ده‌یانه‌وێت عێراقی لانكه توندوتیژی و شه‌ڕ و تیرۆر بیانگرێته خۆی.
ئه‌و كامپانه‌ی باسی لێوه ده‌كرێت ده‌بێته لانه‌ی تیرۆرستی نوێ. ئه‌وه‌ی به‌رپرسانی
عێراقی نیگه‌رانكردووه ئه‌و منداڵانه‌یه و له پاشه‌رۆژیان ده‌ترسن. به‌رپرسێكی
سه‌ربازی سه‌باره‌ت به‌و منداڵانه ده‌ڵێت" دوای ئه‌وه‌ی سێ ڕۆژی پێشوو نانیان
نه‌خواردبوو، ئێمه ئه‌وانمان ده‌ستگیركرد، كاتێك یه‌كێك له ئه‌فسه‌ره‌كان له‌به‌رده‌م
مناڵه‌كان هاواری كرد" ده‌وڵه‌تی خیلافه" هه‌موو منداڵه‌كان پێكه‌وه
قیژاندیان" ده‌مێنێت، ده‌مێنێت، ده‌منێنێت."
بەشی دووەم
به‌شی سێهه‌م