02:41 - 25/03/2019
چیرۆكى ئه‌و داعشه كورده‌ى له شه‌ڕى یه‌په‌گه‌دا كوژرا
٤٤ ساڵ پێش ئێستا خدر ئه‌سڵان به هیواو خه‌ونى زۆره‌وه له دێرسیمه‌وه گه‌یشته ئه‌ڵمانیاو خێزانێكى ئه‌وروپى پێكهێناو منداڵه‌كانیشى له‌ناو په‌روه‌رده‌ى رۆژئاواییدا گه‌وربوون، به‌ڵام ماهیرى كوڕه گه‌وره‌ى له‌چه‌ند ساڵێكدا سه‌رله‌به‌رى كه‌سایه‌تى گۆڕاو خدرى به ته‌واوى نائومێد كرد، ئه‌و گه‌نجه كورده كه‌ڵكه‌ڵه‌ى "جیهاد" و پشتیوانى "موسوڵمانانى سوریا" كه‌وته سه‌رى و له‌شه‌ڕ دژى شه‌ڕڤانه كورده‌كان كوژراو هاوسه‌ره ئه‌ڵمانییه‌كه‌و منداڵه‌كه‌شى بوونه قوربانى جه‌نگ و نه‌گه‌ڕانه‌وه.
ماهیر ئەسڵان گەنجێكی كوردی عەلەوی دێرسیمی بوو كە لە ئەیالەتی فرانكفۆرت دەژیا. بەر لە پێنج ساڵ دوای ئەوەی لە ئەڵمانیا ئەو سەلەفیانە دەناسێت كە پشتگیری لە داعش دەكەن، سەرتاپای ژیانی دەگۆڕێت. و ساڵى ٢٠١٦ پەیوەندی بە ریزەكانی داعشەوە دەكات. لە ئەڵمانیاوە لەگەڵ ژنە ئەڵمانییەكەی بەناوی (لاورا) و كچە تازە لە دایكبووەكەی بە رێگای قاچاخ دەگاتە سوریا. ناوه‌ڕاستى ساڵى رابردوو لە شەڕێكی دژ بە یەپەگە لە تەمەنی 33 ساڵیدا كوژرا.
خدر ئەسڵان باوكی ماهیر ئەسڵان چیرۆكی پەیوەندیكردنی كوڕەكەی بە داعش بۆ (پەیسەر پرێس دەگێڕێتەوە و باس له‌وه‌ده‌كات، له‌ماوه‌ى پێنج ساڵدا سه‌رله‌به‌رى ژیانى كوڕه‌كه‌ى به‌شێوه‌یه‌ك گۆڕا، له ئه‌ڵمانیایه‌وه یاخى بووه‌و له ناوجه‌رگه‌ى داعش له سوریا گیرسایه‌وه.
ئەسڵان گوتى،لە ماوەی پێنج ساڵی رابردوودا سەرتاپای ژیان و دەروونی ماهیر گۆڕدرا."سەرەتا گرنگیم بەو گۆڕانكارییە نەدا كە تووشی ماهیر دەبوو، پێش هەموو شتێك ریشی بەردایەوە. كاتێك دەهاتە ماڵەوە لەگەڵ ئێمە دەربارەی ئایین گفتوگۆی دەكرد، باسی خۆشيیەكانی بەهەشتی دەكرد. نەمدەزانی لەبەرامبەر ئەم گۆڕانكاریەی بەسەریدا هاتووە چیبكەم، دەستەوەستان بووم".
ماهیر ساڵى ٢٠١٦ ده‌چێته سعودیه‌و فه‌ریزه‌ى حه‌ج به‌جێده‌گه‌یه‌نێت، ئه‌و سه‌ره‌فه‌ره‌ى مه‌ككه هێنده‌ى دیكه ژیانى ماهیر ده‌گۆڕێت ته‌واوى ژیانى بۆ دینه‌كه‌ى ته‌رخان ده‌كات،"دوای گەڕانەوەی هەموو كاتی خۆی بە تەواوەتی بۆ ئایین تەرخان دەكرد. ژنەكەی بووە موحەجەبە، بە عەبای رەش خۆی دادەپۆشی، تەنیا چاوەكانی دیاربوون. دەستەكانی بەدەستكێشی رەش دەشاردەوە. جارێكیان لەگەڵ دایكی ماهیر بووینە میوانی، بەبیانووی گوناهو تاوان تەلەفزیۆن و مێزی خواردنی فرۆشتبوو".
له‌و سه‌ردانه‌دا ماهیر به راشكاوى قسه له‌گه‌ڵ دایك و باوكى ده‌كات و پێیان ده‌ڵێت،" من له ئەوروپا ژیانێكی زۆر باش بەسەر دەبەم، بەڵام برا ئەفریقییەكانم برسین. دەچم شەڕ لە پێناو ئەواندا دەكەم". لاورای هاوسەری جیاوازى ئه‌وتۆى له‌گه‌ڵ ماهیر نه‌بووه به گوته‌ى ئه‌سڵان "هه‌ر سەری بۆ قسەكانی ماهیر لەقاندووه پشتگیری لێكركردووه".
"ئێوە عەلەوین كافرن"
ماهیرى هه‌وڵى زۆریداوه بۆ ئه‌وه‌ى بڕوا به دوو برا بچوكه‌كه‌شى بهێنێت كه كه وه‌ك ئه‌م بیر بكه‌نه‌وه‌و به‌لاى خۆیدا رایانبكێشێت، براكانى له ته‌مه‌نى ١٦ و ١٩ ساڵیدا بوون، خدر ئه‌سڵان گوتى"هەر كاتێك براكانی دەچوونە ماڵی ماهیر، لەسەر كۆمپیوتەر ڤیدیۆی كەسانی ریشداری بۆ لێدەدان و باسی ئایینی بۆ دەكردن. سێ جار هەردوو براكەی لە فرانكفۆڕت برده مزگەوت، ئەوانەی لە مزگەوتەكە بوون زۆر بە گەرمی پێشوازیان لێ كردوون".
گوتیشى"كە دەهاتە ماڵی ئێمەش ماهیر براكانی دەبردە ژووری خەوتن و ڤیدیۆی سەلەفییەكانی لێدەدایەوە، لەبارەی ئایین و جیهاد قسەی بۆ دەكردن. دەیویست من و دایكشی راكێشێتە ناو ئەم گفتوگۆیە، كە روومان نەدایێ، پەیوەندییەكانمان بەرەو ساردی و سڕی دەچوو. بۆ هەردوو كوڕەكانم باسی بەهەشتی دەكرد. كاتێك كوڕەكان قسەكانی ماهیریان بۆ گێڕاینەوە دركم بە مەترسی مەسەلەكە كرد".
ماهیر دوایین جار كه ده‌چێته ماڵى خدرى باوكى گفتوگۆى توند له‌نێوانیان رووده‌دات ئه‌وه دوایین دیدار ده‌بێت، ماهیر به روونى پێیان ده‌ڵێت،"كاتی ئەوە هاتووە ئێوەش بێنە سەر رێگای راست، ئێوە عەلەوین و كافرن. كاتێك دەمرن دەنێردرێنە جەهنەم". خدر له‌به‌رامبه‌ر قسه‌كانى سه‌برى له‌به‌ر ده‌بڕێت و ده‌ریده‌كات له ماڵه‌كه‌ى"پێم گووت نابێت جارێكی دیكە، پێ بنێیتە ئەم ماڵە و لێمان بپرسی. دوای ئەم رۆژە نە بینیمەوە نە قسەم لەگەڵ كرد".
بەناوی (ماهیر چایان)م كردبوو
ماهیر و هاوسه‌ره ئه‌ڵمانییه‌كه‌ى له‌گه‌ڵ كچه‌كه‌ى كه ته‌مه‌نى ته‌نها چه‌ند مانێگ بوو، بە خێزانەوە لە رێگای توركیا دەچنە سوریا له‌وێ ماهیر ده‌بێته شه‌ڕكه‌رى داعش و به‌شدارى شه‌ڕه‌كان دژى یه‌كینه‌كانى پارستنى گه‌ل یه‌په‌گه ده‌كات، ناوه‌ڕاستى ساڵى رابردوو له شه‌ڕێكدا دژى یه‌په‌گه ده‌كوژرێت.
خدر ئه‌سڵان، باسى هه‌ستى خۆى كرد له‌كاتى بیستنى هه‌واڵى كوژرانى ماهیر، هه‌ستێك كه بۆنى باوكانه‌وه‌ى تێدا نییه،"خزمەكانم لە توركیا تەلەفۆنیان بۆ كردم، گوتیان كوڕەكەت لە شەڕێكدا لە رۆژئاوا كوژراوە. هەندێك خزمی دیكەم گووتیان لەو كاتەی لەگەڵ عەلەوییەكان كەوتبووە شەڕ ماهیر كوژراوە. ئیتر نەمزانی چیبكەم. كوڕەكەم عەلەوییە و لەشەڕی دژ بە عەلەویەكانیشدا(شه‌ڕڤانانى كورد) دەكوژرێت. لەم بارودۆخەدا تەنیا ئەوەم پێدەكرێت بڵێم ئەگەر كوڕیشم بێت و عەلەوییەكان بكوژێت لێی نابوورم. یەك دڵۆپە فرمێسكیشم بۆ نەڕژاند. پرسەم بۆ دانەنا. ئەوەی كەس و كاری منی دەكوشت كوڕی من بوو، ئەمە مایەی قەبوڵ كردن نیە. كاتێك ناوی ماهیرم لێنا ویستم وەكو ماهیر چایان بێت، ویستم ببێتە شۆڕشگێڕێكی وەكو ماهیر چایان".
دوای ئەوەی هەواڵی كوژرانی ماهیر بڵاودەكرێتەوە، خزم و كەسی خدر ئەسڵان لەگەڵ لاورا، هاوژینی ماهیر قسە دەكەن. لاورا پێیان ده‌ڵێت، كە ئەو لەگەڵ منداڵەكەی بەدەستی خۆیان ماهیریان بەخاك سپاردووە. پێشی گوتوون ئه‌و لە سوریادا دەمێنێتەوە.
خدر ئەسڵان ده‌ڵێت،"ئەگەر ماهیری كوڕم پەیوەندی بە پەكەكە، یان یەپەگە هەبووایە، هیچ دڵتەنگ نەدەبووم. سەرم پێی بەرز بوو، خاوەندارێتیم لە خەباتی دەكرد. ئەو كاتە دەمگووت (كوڕەكەم لە پێناو ئامانجێكی پیرۆز گیانی بەخت كرد). دەچووم و تەرمەكەم دەهێنایەوە یان بەخاكم دەسپارد. بەڵام كوڕی من لە پێناو هیچ ئامانجێكی گیانی خۆی بەخت نەكرد. هیچ باوكێك ناخوازێ منداڵەكانی بەم شێوەیە گیان لەدەست بدەن، هەر بۆیە داوا لە هەموو دایك و باوكان دەكەم، ئاگاتان لە منداڵەكانتان بێت. بەناوی بەهەشت منداڵەكانی ئێمەیان هەڵخەڵەتاند، ئێوە ئاگاداری خۆتان بن".