06:34 - 29/01/2019

بەرپرسی نەهامەتیەكانی كوردو جێگە متمانەی سەدام‌

پەیسەر

تكریت شوێنی لەدایك بوونی سەدام و سەركردایەتی كردنی حیزبی بەعسە، لەوێ زۆرینەی بەرپرسە سەربازی و سیاسیەكانی ئەو رژێمە لەدایك بوون. تكریت كە ناوەندی پارێزگای سەلاحەدینە و دەكەوێتە 176 كیلۆمەتری باكووری بەغدادەوە، بەشێكی دەكەوێتە سەر رووباری دیجلە، ساڵی 1508 لەژێر دەسەڵاتی سەفەویەكاندا بووەو لەدوای سەركەوتنی شەڕی چاڵدێرانی 1524 كەوتۆتە دەستی دەوڵەتی عوسمانی و كراوە بە (سنجق- قەزا)و سەربە ویلایەتەكانی بەغداد و موسڵ و هەندێكجاریش سەربە ویلایەتی (رقە)بووە. لەدوای پرۆسەی ئازادی عێراقیش تكریت بە یەكێك لەو شوێنانە دانراوە كە جێگەی مەترسی بێت.

یەكێك لەو بەرپرسە دیارو بەرجەستانەی بۆ ماوەیەكی زۆر ناوی لەسەر زاری زۆرینەی عێراقیەكان بوو ماهیر عەبدولڕەشیدی  بەرپرسی فەیلەقەكانی (3-4-7)ی سەردەمی رژێمی بەعسە، لەساڵی 1942 لە تكریت لەدایك بووە، خوێندنی سەرەتایی و ناوەندی هەر لەوێ تەواو كردووە، دواتر كۆلێژی سەربازیی تەواو دەكات و پلەكانی تری سەربازی دەبڕێت. بەشداری جەنگەكانی عەرەبی كردووە دژ بە ئیسرائیل لە ساڵەكانی 1968 و1969و 1973. لەبەر ئەوەی جێگەی متمانەی حیزب و سەرۆكەكەی بوو، لە سەردەمی رژێمی بەعسیشدا بەرپرسیارێتی جۆروجۆر وەرگرتووە، سەچاوەكان باس لەوە دەكەن تا ئەو كاتەی خانەنشین كراوە (39) پلەی سەربازی جۆراو جۆری هەبووە، لەوانەش:
فەرماندەی كەتیبەی دەبابە، ئەفسەر لەدەزگای هەواڵگری-ئیستیخبارات-ی سەربازی، بەڕێوەبەری بەشی هەواڵگری سەربازی هێزەكانی پاسەوانی سنوور، بەرپرسی بەش لە بەڕێوەبەرایەتی گشتی هەواڵگری (مدیریە الاستخبارات العامە)، فەرماندەی لیوای مودەرەع 3و 16 و 26، فەرماندەی فیرقەی پێنج ی ئالیات، بەڕێوەبەری رێكخستەنەكانی حیزبی بەعس لە باشووری عێراق، فەرماندەی فەیلەقی سێ و چوار و حەوت..
شایانی باسە حیزبی بەعس رێكخستەنەكانی خۆی دابەشی چەند مەنزومە(رێكخستن)ێك كردبوو، ئەوەی لە باكووری عێراق بوو (كەئێستەی باشووری كوردستان دەگرێتەوە) پێی دەگوترا (مەنزومەی شیمال) بەواتای رێكخستنەكانی بەعس لەناوچە كوردیەكان، و بەشێكی سەرەكیشی لە باشووری عێراق بوو كە ماهیر عەبولڕشید بەڕێوەبەری ئەو دەزگا هەستیارە بوو.

ئەو فیرقانەی كە فەیلەقی سێی سوپای عێراقیان پێكدەهینا هەندێكیان بەم شێوەیە دابەش ببون، فیرقەی 34 قواتی حارس و 39ی تەبووك و صەقر و فیرقەی 73 ی ئەجنادین و 36 ی ئەمین فیرقەی40  موغیرە لە پارێزگای سلێمانی بوون، فیرقەكانی 114 و 445و 804 دەكەوتنە كەركووك و لەپارێزگاكانی هەولێر و دهۆكیش چەندین فیرقەی تری سەربازی هەبوون كە بەرپرسی تەواوی چالاكیە سەربازیەكانی عێراق بوون لەكوردستان، دەزگا هەواڵگرییە سەربازیەكان و گشتیەكان لە رێگەی ئەو سوپایانەوە كارەكانیان جێبەجێدەكرد، شەڕی پێشمەرگەو سوتاندنی گوندەكان و پرۆسەكانی كیمیایی باران و روخاندنی شارو شارۆچكەكان هەمووی لەژێر فەرماندەیی ئەو بەرپرسە سەربازیانەدا بوون كە ماهیر عەبولرەشید سەرۆكایەتی دەكردن.
بەپێی هەندێك لەسەرچاوەكان پلانی جەنگی ئەم سەركردە سەربازییە ئەوەندە بەهێز بوون لەلایەن بەرپرسە سەربازییە ئەوروپیەكانەوە توێژینەوەیان لەبارەوە كراوە.

ماهیر دوای ئەوەی هاوسەرگیری كردووە چەند منداڵی بوون (عەلی، عبدالله، لمی، سری، مروان)، عەبدولڕەشید ئەوەندە جێگەی متمانەی سەدام حسین دەبێت كە كچێكی بەناوی (لمی ماهیر) دەخوازێت بۆ كوڕی دووەمی خۆی (قوسەی) كە ماوەیەكی زۆر بەرپرسی دەزگای هەواڵگری –ئیستیخبارات- بووە، بە پێی گرتە ڤیدێۆییەكان سەدام حسین لە رۆژی خوازبێنی (لمی)دا زۆر بە خۆشحاڵییەوە لەگەڵ هەندێك لە بەرپرسە سەربازی و حیزبیدا دەچێتە ماڵی ماهیرو ئەملاولای ماچ دەكات و خۆشحاڵی دەردەبڕێت بەو خزمایەتیە. 

لەكاتی داگیركردنی كوەیت دا وەك یەكێك لە سەركردە سەربازیەكان دەردەكەوێت ولە راپەڕینەكانی 1991 ی كوردستان و باشووری عێراق سەدام حسین پەنا بۆ ماهیر دەبات و دەیكات بە بەرپرسی دامركاندنەوەی راپەڕینەكان و لەو پێناوەشدا نابراو دەستی لە هیچ تاوانێك نەگێڕاوەتەوە، دەیان كەس كوژران و هەزاران كەس رەش بگیر كراون و چەندین (زۆنگاو)هۆڕی ئەو ناوچانە كە بژێوی خەڵكی ناوچەكەیان لەسەرئەوشوێنانەبووە وشككراون، دواتر لە ئەنجامی ئەو كارانەدا دەیان گۆڕی بەكۆمەڵ دۆزراونەتەوە.
ئەوانەی كە لە ماهیرەوە نزیك بوون باس لەوە دەكەن لەكاتی پەلامارەكانی هێزەكانی هاوپەیمانان بۆ سەر سوپای عێراق لە كوەیت ماهیر پێشنیار بۆ سەدام حسین دەكات كە خۆیان لەجەنگی ئەمەریكیەكان بپارێزن لەبەر ئەوەی باڵانسی هێزەكانیان زۆر لاسەنگن و لەبەر دەم هێزەكانی ئەمەریكادا زۆر بەخراپی تێكدەشكێن، بەڵام ئەو گوێناگرێت، ماهیر باسی لەوە كردووە دوای ئەوەی سەرپەرشتیاری جەنگەكەی لێوەردەگیرێتەوەو دەدرێت بە عەلی حەسەن مەجید، ئەو لەبەرەكانی جەنگ نەگەڕاوەتەوە تكریت، بەپێی قسەكانی خۆی بۆ ئەوە بووە كە نیشتیمانی بوون و فیداكاریەكانی نەكەوێـتە ژێر پرسیارەوە، بەڵام دوای ئەوە دەگەڕێتەوە تكریت و سەرجەم پلەسەربازیەكان و نیشانەی ئازایەتیەكانی (نەمت شوجاعە)ەكانی دەخاتە زەرفێك و دەیگەڕێنێتەوە بۆ كۆشكی كۆماری، ئەو كارە سەدام زۆر نیگەران دەكات و سەرەڕای هەموو پەیوەندییە سیاسی و خێزانیەكان بڕیار دەدات بخرێتە ژێرچاودێری و (ئیقامە جەبری)كە مافی سەفەركردنی نەبێت بۆ هیچ وڵاتێك و بۆ هەرجێگەیەكیش دەچوو چاودێری بكرێت.

 ئەوانەی كە شارەزای ژیانی ماهیرن پێیان وایە هۆكارەكەی بۆ ئەوە دەگەڕێتەوە نەبادا ماهیر خەڵكێك لە دەوری خۆی كۆبكاتەوەو كارێك ئەنجام بدات پێچەوانەی هەنگاوەكانی حیزبی بەعس بێت.
ئەو هەنگاوانە بەهێواشی بەرەو خراپتر دەڕوات، تەنانەت كاریگەری خراپی دەروونی لەسەر ماهیر دروست دەكات و جارێك دەچێتە نوسینگەی رۆژنامە (سەورە)و داوا لەسەر نووسەرەكەی دەكات لە نێو رۆژنامەكەیدا بەناوی ئەوەوە هەواڵێك بڵاوبكرێـتەوە كە قوسەی كوڕی سەدام و زاوای خۆی چووەتە ماڵەكەی و دەمانچەكەی و هەندێك بەڵگەنامەی گرنگی لەماڵەكەیدا دزیوە، سەرچاوەیەك لەزاری یەكێك لە رۆژنامەنوسەكانی ئەو سەردەمەوەوە باس لەوە دەكات كە زۆری پێچووە تا قەناعەتیان پێكردووە ئەو كارە ناكرێت و بە هیچ شێوەیەك باس بكرێـت.

پاشان سەدام حسین بەمەبەستی رازیكردن و گەڕاندنەوەی ماهیر بۆ نێو سوپای عێراق بە هەر پۆستێك خۆی پێی خۆشە، بەڵام ئەو رەتی دەكاتەوەو لە دەشتەكانی تكریت دەست دەكات بە بەخێو كردنی مەڕوماڵات و ئاژەڵ بەخێووكردن و كشتوكاڵكردن، كاتێكیش لە هۆكارەكەی دەپرسن ئەو دەڵێت گەڕاومەتەوە سەر ئیشەكەی خۆم و ئەوەش بە (حەڵاڵ) دەزانم، سەرچاوەكان باس لەوەش دەكەن كە چەندینجار لەو دەرودەشتانەدا گێچەڵی پێكراوەو تەقەی لێكراوەو ئۆتۆمبێلی لێ فڕێنراوە، بەڵام ئەو هەر خۆی پاراستووە.
ساڵی 2003 سوپای ئەمەریكا دێتە عێراق ماهیر عەبدولڕەشید دەستگیر دەكرێت، سەرەڕای ئەوەی ماهیر كەسێكی بەناوبانگی نێو سوپای عێراقە بەڵام نەناوی لەنێو داواكراوەكاندا (55 كەسەكە)هەیەو نە هیچیشی لەسەر ساغ بوەتەوە بۆیە لەزیندانی ئەمەریكیەكان بۆ ماوەی پێنج ساڵ دەمێنێتەوە و دواتر ئازاد دەكرێت و دەگەڕێتەوە بۆ تكریت و لەوێ سەرقاڵ دەبێتەوە بە بەخێوكردنی ماڵیات و كشتوكاڵ كردن.

لێرەدا ناوبڕێك هەیە كە هیچ سەرچاوەیەك باسیان لەوە نەكردووە كە تاكەی لەو ناوچەیە ماوەتەوە، میدیاكان باسیان لەوە نەكردووە لەچ رۆژو ساڵێكەوە ناوبراو هاتۆتە سلێمانی و چۆن و لەكوێ ژیاوە، بەڵام باسیان لەوە كردووە پەیوەندیەكانی ماهیر لەگەڵ بەرپرسە كرودەكان (بەتایبەتی ئەو موستەشارانەی پێشتر خزمەتی بەعسیان كردووە) بەردەوام بووە، دواتر بەهۆی جەڵتەی دەماغەوە نەخۆش دەكەوێت و بەمەبەستی چارەسەركردن لەیەكێك لەنەخۆشخانە حكومیەكانی شاری سلێمانی لە رۆژی 29/6/2014 گیان لەدەست دەدات.

ئەگەر هاتن و مانەوەی ماهیر لە سلێمانی بە بێدەنگی بووبێت و تەنها چەند كەسێك ئاگایان لە دۆخەكە بووبێت، ئەوا مردنەكەی ئەو بێدەنگییەی شكاند و هەموو میدیاكان باسی مردنەكەی ماهیریان كردو ئاماژەیان بەوە دا ناوبراو بەهۆی جەڵتەی دەماغەوە ( پێش لە دوومانگ لێیداوە) گیانی لەدەست داوە، ئەوكات میدیاو تۆڕە كۆمەڵایەتیەكان سەرقاڵی باسكردنی بڕینی بەشە بوودجەی هەرێم بوون بە پێشنیاری بەرپرسێكی كورد لە لایەن عێراقەوە، هەر بۆیە دەنگدانەوەكە هێندە گەورە نەبوو.
دوای راگەیاندنی مەرگی ماهیر ، بەشێك لە خزمەكانی (هیچ میدیایەك باسی نەكردووە كێن) بڕیاریان داوە لە یەكێك لە مزگەوتەكانی شاری سلێمانی تەعزیەی بۆ دابنرێت و لە یەكێك لەگۆڕستانەكانی ئەو شارەشدا كە دەستی هەبووە لە كوشتن و بڕینی رۆڵەكانیدا بەخاك بسپێرێت. 

بەخاك سپاردنی ماهیر لەو گۆڕستانانەی كە پڕیەتی لە قوربانیانی دەستی حیزبی بەعس و ئەو سوپایەی كە ئەو سەرپەرشتی دەكرد، هێشتا گەرم و گوڕییەكی ئەوتۆی بەخۆیەوە نەبینی تەنها ئەوەندە نەبێت كە لەچەندین پەیج و ئەكاونتەوە بەیاننامەی ناڕەزایی قوربانیانی كیمیایی بارانی هەڵەبجەو كەسوكاری ئەنفالكراون و  هەندێك رێكخراوی ترو رۆژنامەنووس و چالاكوانان بڵاو بكرێتەوە، دوای ئەوانیش یەكێتی نیشتیمانی كوردستان(بەرپرس لە كاروباری بەڕێوەبردنی سلێمانی) بەیاننامەیەكی توندی دەركرد و رەتیان كردەوە كە بهێڵن لە سلێمانی بنێژرێت.

بەپێی هەندێك لەو سەرچاوانەی كە ئاگاداری دۆخەكەن، تەرمی ناوبراو لە سلێمانی نەنێژراوە و براوە بۆشوێنێكی تر، بەڵام پێناچێت برابێتەوە بۆ تكریت لەبەر ئەوەی لە رۆژی 11/6/2104 رێكخراوی داعش تكریتی داگیركردووەو بارودۆخەكە ئەوەندە نالەباربووە كە نەتوانن تەرمەكەی ببنەوە بۆ ئەو شوێنەی لێی لەدایك بووە.
پرسیارە جدیەكە ئەوەیە: كەی و چۆن ماهیر عەبدولڕەشید هاتۆتە سلێمانی؟ كێ رێگەی پێداوە بمێنێتەوە؟ چۆن ئەو بابەتە نەچووە نێو میدیاكان؟ ئەی كاتێك كە نەیانهێشتووە لە گۆڕساتانەكانی سلێمانی بنێژرێت (ئەگەر راست بێت) لەكوێ نێژراوە؟ ئەوانەی كە لەگەڵی بوون لە خزم و كەس و كارەكانی كێ بوون؟ تەعزێكەی لە كوێ دانراوە؟