07/05/2021

بەهرۆز جەعفەر

لە زانستی پەیوەندییە نێودەوڵەتییەکاندا، کە دەوڵەتی (یٔەلف) یٔەیەوێت یٔەکتێک بکات یان پرۆژەیەک بخاتە ڕوو، پێش هەموو شتێک لێکدانەوە بۆ کاردانەوەی دەوڵەتی (با‌و) و (جیم) و یٔەوانی تر یٔەکات. چونکە خۆی فەلسەفەی پاراستنی باڵانسی هێز-Balance of Power بریتییە لە پاراستنی سەقامگیریی و تێک نەچوونی دۆخی مەشهەد یان گۆڕەپانە نێودەوڵەتییەکە.

چونکە ماڵی کوردەواریی تێکچووە لە هەموو ڕوویەکەوە، لە هەموو یٔاستێکدا پەرتەوازەو پڕ کینەیە، یٔێستا یٔەگەر تۆ نمونە؛ پرۆژەیەکت هەبێت کورد لەسەر زەوی هەڵبگری بیبەیت بۆ سەر مانگ!. یٔەبێت پێش یٔەمریکاو یٔەوروپاو وڵاتانی ناوچەکەو عێراق، مامۆستاو بەڕێوەبەر، جوتیارو خاوەن زەوی، هێزەکانی ٧٠ و ٨٠ ناکۆکن، پاراستن و زانیاری وا یٔەزانن یٔەمە مویٔامەرەیە بۆ سەر یەکێکیان، هێزە یٔیسلامییەکان لەناوخۆیانداو لەگەڵ یٔەوانی تریشدا ناکۆکن، پارتی و یەکێتی بەلایەک، یٔینجا لە ناو پارتی و یەکێتی هەریەکەو باڵێکە یٔەبێت قەناعەتیان پێ بکەیت و باڵانسەکە بپارێزیت. یٔەبێت یٔامادەکاری بکەیت پەکەکە دەستوەرنەدات بۆ یٔەوەی تورکیاش بەدوایدا نەیەت، یٔینجا کۆمپانیاکانی سەر بە حیزب و یٔەوانەی دەرەوەی حیزب هەمیشە قسەی خۆیان هەیە. داواکاریی گشتی و دادوەرەکان ململانێکەیان تا یٔەوپەڕی قووڵە چونکە کورسی و مێزەکەی دادوەر گەورەترە لەوەی داواکاری گشتی!.

یٔەم هەموو باڵانسە چۆن ڕایٔەگیرێت؟. کێ هەیە بتوانێت یٔەم هەمووە کۆ بکاتەوە؟. یٔەوەندەی هەرێمێکی وەک کوردستان کە چوار بۆ پێنج ملیۆنێکە لە یٔەڵمانیا قایٔیمقامێک یٔەیبا بە ڕێوە، یٔەم هەموو سەنگەر لە یەک گرتنەو بە گومان سەیری یەک کردنە کێ باجەکەی یٔەدات؟!..

یٔینجا، ها یٔەمە هەر یٔەمڕۆ نییە، دوێنی کوردەواریش وابوە، لە لادێیەکدا لایەنی کەم سێ تایەفە هەبوە، لە عەشیرەتەکەدا دە بەرە برا هەبون. لەناو شۆڕش دا“ هەڵڵا هەبوە نەک شۆڕش!. چونکە هیچ بیروباوەڕێکی زانستی یان یٔایدۆلۆجیایەکی پاڵپێوەنەر نەبوە”. هەروابوە، باڵی مەکتەبی سیاسیی و باڵی بارزانی هەبون، لەناو باڵی مەکتەبی سیاسیی دا دوو بەرە بون، دوایی کۆمەڵەی مارکسی لینینی دایٔەمەزرێت لە بەغدا، بزوتنەوەی سۆشیالیست لە رۆژهەڵاتی کوردستان، یٔینجا کۆمیتەی هەرێمەکان، لەولاوە گروپی زیندان. یٔینجا یٔەمانە هەر هەمویان تێک بەریٔەبن “ شەڕی هەموان دژی هەموان”، لە نێوان دوو شاخ و دوو دۆڵدا یٔەبێت بە شەڕو براکوژیی ڕەشەکوژییان، یٔینجا هەر هەموویان یەک یٔەگرن لە ژێر ناوی نیمچەبەرەیەک بەناوی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان دژایەتی بەرەی جودو قیادە موەقەتە یٔەکەن. لایەکیان لە یٔێرانەوەو لایەکیان لای عێراقەوە مۆتیڤەیت یٔەکرێت!. هیچ لایەک لەو هەموو لایە وەک ئەوە شتەکان و کەسەکانی تر نابینێت کە هەن، بەڵکو دونیا لەو پانتاییەوە ئەبینێت کە خۆی تێدایەو میزاجی زاتی و دەرونی خۆی هەیەتی!.

زیاتر لە (٥٠) حیزبی سیاسی لەهەرێمی کوردستان هەیە “ ٢٢ حیزبی تورکمانیی لە باشوری کوردستان‌‌ بە هەزاران رێکخراوی کۆمەڵگەی مەدەنی و سەندیکا هەیە!. نزیکەی ٤٠٠٠ هەزار ڕۆژنامەنووس!. ووتەبێژی یەکێتی وەبەرهێنان لەهەرێمی کوردستان یٔەڵێت “ سەروو دە هەزار ملیۆنێر هەیە لەم هەرێمە!”...لەم دوو گەڕەکەدا “ بەجددیی هەرێمی کوردستان یٔەوەندەی دوو گەڕەکی گەورە شارێکی دونیایە”. ژمارەکان نایٔاسایین، مامەڵەکردن لەگەڵ ناکۆکی و قۆڵبادانەکاندا نایٔاساییە، ١٢٨ كۆگای فرۆشتنی دەرمان و ٢١٧ كۆمپانیای هاوردەكردنی دەرمان هەن.!. 

هەموو یٔەمانە ناکۆکن، نابێت لەلای کەس باسی یٔەویتر بکەیت، چونکە کەس لەگەڵ کەس کۆک نییە. یٔەگینا تۆ قوربانیت بێ یٔەوەی هیچ پەیوەندییەکت بەو و بەویترەوە هەبێت!. هەریەکە لەو هەمووە بێ هیچ داتاو ووردبونەوەیەک بڕیاری خۆی داوە کە تۆ کێیت!؟. هیچ پێوەرێک نییە، پێوەری سەرەتاو کۆتایی یٔەوەیە وەلایٔی کەسیی و زاتی بۆ یەکێک لەو هەمووە هەبێت!.