18/05/2021
لەمێژووی کوردا تا ئەمڕۆ، کورد هیچ سەرکردەیەکی خوێندەواری وەک ڕەوانشاد نەوشیروان مستەفای بەخۆیەوە نەدیوە. تاکە سەرکردەیە کە فەیلەسوف و بیرمەندی گەورەبێ. بەدواداچونی بۆ مێژوو و کارەسات و ڕووداوەکانی ڕابردووی کردبێ و لایەنی باش و خراپی میرنشین و شۆڕشەکانی کوردی دەستنیشانکردبێ، ڕوداوەکانی ڕابردوو کاری لێکردبێ، کەوتبێتە ژێرکاریگەری هەڵەی سەرکردەو ڕێبەرانی کوردی لەمێژووی نوێ و هاوچەرخی کوردا دوبارەنەکردبێتەوە، ئەو هۆکارە چیبوونە کە نەیانتوانیوە سەرکەون؟ ئەوە وایکردوە وەک ئەوان بەدوای چەوساندنەوەی خەڵکی بەشمەینەت نەبێت، لەسەر شانی ڕەنج و قوربانی میللەت نەژیابێت لە ڕەفاهیەتدا، وەک هاوڵاتی ئاسایی ودرێژە بەژیانیدابێت.
لەمێژووی میرەکانی کوردا جوان هەستی بەچەوسانەوەی خەڵکی بەشمەینەت کردوە، بەهۆی باجی زۆر و زەوەندی میرەکان بەشێکی بۆ خۆیان و بەشەکەیتر وەک پاداشت بۆ دەسەڵاتدارانی ڕۆم و عەجەم هەم وەک فەرمان ڕەوای خۆیان، هەم بۆ ڕاکێشانی دەستی هێزی ڕۆم یان عەجەم بۆسەر براکەی بەمەبەستی تەمێکردنی خۆی وەرگرتنی سەڵتەنەتی میرایەتی، دواتر تاڵانکردنی سەروەت و سامانی، ئەم ململانێ خوێناویە بەڕونی ڕەوانشاد لە بارەی میرنشینە کوردیەکاندا باس دەکات.
کاتێک دێتە سەرباسی شێخەکان و تەریقەتیان، دوای ئەوەی بۆشایی سیاسی میرەکان پڕدەکەنەوە، بە پاڵپشتی ڕۆم و عەجەم هەمان بەرنامەی سەردەمی میرەکان لەچەوساندنەوەی خەڵک دوبارە دەبێتەوە، جگە لەمە لە مەسەلەی درووستکردنی خوڕافیات لەناوکۆمەڵگای کوردی پاشەکشە پێکردنی فەرهەنگ و سیاسەت و ڕۆشنبیری لەلایەن هەردوو دەسەڵاتی ڕۆم و عەجەم برەوی پێدراوە، بەوەی تەکیە و خانەقای زۆریان بۆ شێخەکان لەناوچە جیاجیاکان کردونەتەوە و مەسروفی تەکیەو خانەقاکانیان بۆکردوون، بەمەبەستی چەواشەکردن و چەوساندنەوەی خەڵکی کورد. لە دوای ئەوانیش لەوەستاندنی گەشەکردنی کۆمەڵگای کوردیدا، ئەم ڕۆڵە لەلایەن داگیرکەرانی کوردستان سپێردراوە بە حیزبە کوردیەکان.
ڕەوانشاد نەوشیروان مستەفا، هەموو ئەولایەنەخراپانەی سەرکردەکانی کوردی لەبەرچاو گرتوە، بۆیە هەمیشە جیاوازتر بوە لە ئەوان لەکار و ڕەفتار و بیرکردنەویدا، بوە سەلمێنەری ڕاستیەک ئەم جیاوازیانە لە فەرهەنگ و سیاسەتیدا جیاواز بوو،
دووربوو لە خۆ بەزلزانی بەرامبەر هاونیشتمانی خۆی و خۆی لە ئەوان جیانەدەکردەوە، ئەوا وایکرد لە دڵی زۆرینەی کۆمەڵگای کوردیدا جێگا بگرێت، خەڵک وەک باوکی هەژاران بیبینن، لەچاو هاوڕێکانی سەردەمی شاخی جگە لەدڵی خەڵک هیچی تری نەبرد، بەڵام زۆرینەی هاوڕێکانی بونە خاوەنی هەمووشتێک لە کوردستان، بەڵام خۆشەویستی خەڵکیان لەدەستدا، ئەوەیە جیاوازی گەورە لە نێوان ئەو سەرکردەکانی تر.
یەکێک لە خاڵە جیاکەرەوەکانی ڕەوانشاد نەوشیروان مستەفا لەگەڵ سەرکردەکانی تری کورد، ئەوەیە ڕەوانشاد بۆ گەیشتن بەدوا پلەی سەرکردایەتی و سەرکردە بوون تەنها پشتی بەخەڵکی نەتەوەکەی بۆ پاڵشتی و تواناکانی خۆی دەبەست، ئەزموونی ڕابردووی سەرکردەکانی کورد، کە هاوکاری کراوە لەلایەن دووژمنانی کورد، وزەی پێداوە، شارەزای سیاسەت و هەنگاوەکانی دووژمنی کردوە، هەرئەوە بوە هۆی ئەوەی ڕۆژانە بەبێ ڕەتڵێ سەیارە بگەڕێ، هانا بۆ وڵاتانی داگیرکەر نەبات بۆ ئەوەی وەک سەرکردە دەست بەباڵیەوە بگرن بیگەیەننە سەر کورسی دەسەڵات.
بەڵام سەرکردە بەرپرسەکانی تری کورد لە میرەکانەوە بگرە بۆ ئەمڕۆ هەموو سەرکردەیەکی بۆ گەیشتن بەدەسەڵات داوای هاوکاری لە یەکێک لە داگیرکەران کردوە و گەیاندویانەتە دەسەڵات یان لەدەسەڵات هێشتویانەتەوە، کردویانەتە سەرکردە بەسەر میللەتی کورد، هەروەها لەبەر ڕەتڵی سەیارە و زۆری پاسەوانەکان کەس نەوێرێ بیانبینێ، تێگەین ئەوانە نوێنەری میللەت نین، بەڵکو فەڕزکراون بەسەر میللەتدا.
بۆیە هەمیشە نەوشیروان مستەفا، داوای وڵاتانی ناوچەکەی ڕەتکردۆتەوە، بەوەش باجی گەورەی داوە و ئامادەبوو لەپێناوی میللەتەکەی باج بدات، بەڵام لەپێناوی خۆیدا باج بەمیللەتەکەی نەدات، ئەمە خاڵی جەوهەری و بنەڕەتی جیاکەرەوەی ڕەوانشادە لەهەموو سەرکردەکانی کورد.
ڕەوانشاد هەلومەرجی ناوچەکەو هەرێمی باش دیراسە کردوە و خوێندنەوەی باشی بۆ ڕووداوەکان کردوە، ئەوکات بڕیاری لەسەر بابەتەکان داوە، لە غیابی ڕەوانشاد و دوای کۆچی دوای ئەو، بڕیار لەسەر ڕیفراندۆمدرا، دەرەنجامەکانی ڕیفراندۆمیشمان بینی. ئەمە دەگەڕێتەوە بۆ ئەوەی کە سەرکردەکانی کورد ئەگەر هەلومەرجی ناوچەکە بخوێنەوە بەڵام ناتوانن خاوەنی دوابڕیاری خۆیانبن، چونکە بۆ مانەوە لەدەسەڵات پشتیان بە داگیرکەرانی کوردستان بەستوە، بۆ دوابڕیاریش دەبێ بەدڵی وەڵاتانی داگیرکەربێت. گرنگ نییە گەلی کورد چەند زیان دەکات
ئەوەی مێژوو بە ڕەوانشاد نەوشیروان مستەفای بەخشی، بەگەورەی ژیا، سەری بۆهیچ سەرکردەو بەرپرسێکی نەوی نەکردوە، بەڵکو لە ئەوان خۆی بەگەورەتر زانیوە، هەروەها ملی بۆ هیچ یەکێک لە داوای وڵاتانی ناوچەکە دژ بەکورد نەداوە، بەڵکو زۆر بەسەختی بێ ترس لە دژیان وەستاوەتەوە، کاتێک کۆچی دوای کرد، بەگەورەی مرد و لەسەدا هەشتای خەڵکی کوردی توشی ماتەمینی کرد و بە ڕۆیشتنی ئەو زانیان پاڵپشتیەکی گەورەیان لەدەستدا. پێم وانییە بۆ هیچ سەرکردەیەکی تر ئەو پەرۆشییە بۆ مردنی هەبوبێ.