05/03/2020
گێڕانەوە
مێژووییەکان و بەڵگەنامەکان ئاماژە ئەوەیان لێهەڵدەهێنجرێت زۆرینەی پەتا
جیهانگرەکان، کە زۆربەی سەرچاوەکانی لە دووسەدەی ڕابردوودا ڕۆژهەڵاتی ئاسیا بووە،
عێراق و ئێران ڕووبەڕوویان بوونەتەوە و ئەم جووتە دراوسێیەش بۆیەکیان گواستۆتەوە.
زۆرجار ناوچە کوردنشینەکان پردی گواستنەوەکە بوون، بەتایبەت مەرزەکانی گەرمیان و
سلێمانی/کرماشان و سنە.
ئێران
بە کۆرۆناوە، هەشت جار ڕووبەڕووی پەتای جیهانگر بۆتەوە، توندترینیان ئەوەی ساڵانی
1821 و 1904بوون، هەردووکیان
لە عێراقی عوسمانییەوە هەناردەی ئێرانی قاجاری کراون. ئەوەی یەکەمیان دەگەڕێتەوە
بۆ پاش گەمارۆی بەغدا لەلایەن دەوڵەتی قاجارەوە، بەڵام پاش کشانەوەیان، سەربازانی
ئێرانی پەتابڵاوەکەی ئەوسای بەغدایان بردەوە ناوچەی کرماشان و پاشتر سەرجەم
شارەکانی ئێرانی ئالودەکرد.
هەرچی
پەتای 1903_1904یشە کە کاریگەرتر و کوشندەتربوو، بەهۆی زیارەتی ئێرانییەکان بۆ
مەزارگەکانی شیعە لە سامەرا و نەجەف و کەربەلا بوو، کە لەوێ پاش تێکەڵبوونیان
لەگەڵ سەردانکەرانی وڵاتانی دیکە، لەگەڵ خۆیان بردیانەوە و بەسەر دەوڵەتی قاجار
(ئێرانی ئێستادا)بەخشییانەوە.
لە سەرجەم پەتاکاندا، توێژینەوە مێژووییەکان نیشانی دەدەن،
پیسوپۆخڵی، بێمتمانەیی بە حکومەت، کەمتوانایی چارەسەرگە و تیمارخانەکان، خورافات و
ئاین و ملنەدانی پیاوانی ئاینیی بۆ ڕێنماییەکان و دواجار پەیوەندییەکان و تێکەڵی
خەڵک لە بۆنەکاندا، هۆکارەکانی بڵاوبوونەوە و کۆنتڕۆڵنەکردنی پەتاکان بوون.
ئێستاش هەر هەمان فاکتەر لەم دوو وڵاتە جێکەوتەیان
هەیە و هاندەرن بۆ تەشەنەسەندن.
ئەگەر حکومەتی ئێران و مەلامەزهەبیەکانیان لە هەفتەی
یەکەمدا، بەگوێی ڕێنمای تەندروستی جیهانیی و وەزارەتی تەندروستی خۆی بکردایە،
بەدڵنیاییەوە ناوچەکە و ئێرانیش ئارامتر دەبوون. ڕێک ئەوکاتە کە وتیان با هاتوچۆی
قوم دابخرێ، بەڵام هەژموونی ئایەتوڵڵاکان و کەسابەتی سیاسیی و بازرگانەکان
نەیانهێشت!
ناکرێت لەبەر نیەتخوێندنەوە و گومان، ئەو هەموو
تەرمانەی چین و ئێران نەبینرێن. شیکاری پەتا زانست و ئەزموونی پێویستە، نەک گومان
و "پێمووایە" و عەقیدەپەرستی.
قورئان لە فەرموودە و سوننەت گرنگترە (لاتلقوا
بایدیکم الی التهلکە) شەهید بەشەهید دانانرێت گەر خۆی بکاتە مردوو، دەبێ پاش
بەرەنگاریی و هەوڵ بۆ دنیا و مرۆڤدۆستی شەهیدبێ. وشەی شەهید ئەگەر تەفسیری
مرۆڤسەنتەریی بۆ نەکرێت مەترسیدارە، ئاخر شەهیددۆستی داعشفیکرەکانی بەرهەمهێنا.
بۆیە وەکچۆن پێویستە سەرجەم یاریگا، باڕ، زانکۆ،
قوتابخانە، هۆڵ و بەرنامە قەرەباڵغەکان دابخرێن مزگەوت و پەرستگاکانیش هەروا، مرۆڤ
میحوەری بوونە.
خێرایی بڵاوبوونەوە و پەیوەندییەکان، نەخۆشیی ئاسایی
و ڤایرۆسەکان دەکەنە پەتا، گەرنا ئەوان (ڤایرۆسەکەن) هەمیشە نزیک و هاوڕێ و
مشەخۆری سەر دنیا و جەستەی مرۆڤ بوون.
گەر وابکەین دەمێنینەوە و ئەمە و هی دیکەش
تێدەپەڕێنین و ئەوسا هەم نەورۆز و هەم مەولودی ئازیز جارێکیتر دەکەینەوە. حەیفە
شارستانیەت و ڕۆحی ئینسان بە کۆرۆنا لەبار بچێ.