02:29 - 10/04/2020

موساد چۆن پێداویستی پزیشكی بۆ ئیسرائیل دابین دەكات‌

پەیسەر

دەزگای هەواڵگری ئیسرائیلی ناسراو بەموساد بەوپێیەی بەرپرسیاریەتی ئەركەكانی دەرەوەی سنوری لەسەرشانە هەوڵەكانی چڕكردۆتەوە بۆ دابینكردنی پێداویستی پزیشكی پێویست بۆ ئیسرائیل، ئەوپرۆسەیە لەژێر ناوی " توانای پێویست بۆ ڕووبەڕووبونەوەی كۆرۆنا" بەرێوەدەبات، بەدیاریكراوی لەم دوایانەدا پرۆسەیەكی بۆ هێنانی دەرمانی “Avigan” لە ژاپۆنەوە ئەنجامدا ئەو دەرمانە بۆ تاقیكردنەوەكانی چارەسەری نەخۆشی كۆرۆنا بەكاردەهێندرێت، ئەوەی جێگەی سەرنجە موساد هەوڵیدا پرۆسەی هێنانی ئەو دەرمانە لە ژاپۆنەوە وەك بانگەشە لەمیدیای عیبری بەكاربهێنێت بۆ ئەوەی شەرعیەت بەهەموو كارەكانی بدات.

مادام پرۆسەی كڕینی ئەو دەرمانە یاساییە بۆچی بە پرۆسەی نهێنی ناودەبرێت؟
سەرچاوەیەكی ئاگادار بە" عەرەبی پۆست" ی راگەیاند پرۆسەكە نهێنیە چونكە " موساد رێگا و شێوازەكانی هێنانی دەرمان و كەرەستە پزیشكیەكان ئاشكرا ناكات، بۆ ئەوەی گرەنتی گەیشتنی ئەو دەرمانانە بكات بە فرۆكەخانەی بن گۆریۆن بەبێ ئەوەی ڕووبەڕووی هێرشی دەزگا هەواڵگریە كێبركێكارەكانی ببێتەوە".

ئەو سەرچاوەیە دەڵێت موساد توانیویەتی دزە بكاتە ناو كارگەكانی بایەلۆجی لە ژاپۆن و وڵاتانی تری جیهان، پاشان چاودێری گواستنەوەی كەرەستە پزیشكیەكان دەكات لە وڵاتی هەناردەوە بۆ وڵاتێكی هاوردە، كە زانیاری تەواوی لەسەری هەیە،لەدوای گەیشتنی كەرەستەكان بەوڵاتی دووەم دەست دەكات بەپرۆسەیەك" لەنێوان قاچاخچیەتی و تێكدانی گرێبەست و بەكارهێنانی پەیوەندیەكانی دەرەوە، و دانوستان و پەیداكردنی لایەنگری كەسایەتی و كۆمپانیاكان و خەڵكانی كاریگەر"، بۆ ئەوەی ئەو كەرەستانە بدرێنە ئیسرائیل، مردخای كیدار لێكۆڵەری ئیسرائیلی بە رادیۆی عیبری گوتووە" كێبركێی نێوان دەزگا هەواڵگریەكانی جیهان بۆ دەستخستنی كەرەستەی پزیشكی لەپێناوی ڕووبەڕووبونەوەی كۆرۆنا شەڕێكی ناشیرینە بەڵام پێویستە"

چەتەیی چیە و چۆن دەكرێت؟
سەرچاوەیەكی ئاگاداری سەربازی لە ئیسرائیلەوە بە " عەرەبی پۆست" ی گوتووە كە موساد هەوڵەكانی چركردۆتەوە بۆ ئەوەی بەشێوەی قاچاخ و چەتەیی دەست بگرێت بەسەر زۆر بارهەڵگری دەرمان و پێداویستی پزیشكی كە لەرێگەدابوون بۆ وڵاتانی ئەوروپای رۆژهەڵات و رۆژئاوا و چین و ژاپۆن، كە لەوڵاتانی هەناردەكارەوە بۆ وڵاتانی هاوردەكار بەرێگەوە بوون، موساد زانیاری دەربارەی ئەو فرۆكانە وەردەگرێت كە كەرەستەی پزیشكیان هەڵگرتووە ( ئامێری هەناسەدان و ئامێرەكانی پشكنینی كۆرۆنا و مادەی كیمیایی پێویست بۆ پشكنین و دەرمان، هەروەها مادەی خۆپارێزی وەك جل و بەرگ و دەمامك) كاتێك فرۆكەكە لە وڵاتێكی تر دەنیشێتەوە بەمەبەستی وەرگرتنی وزە پێش ئەوەی بگاتە ئەو وڵاتەی كە بۆی دیاریكراوە، ئەندامانی موساد دەچنە ناو فرۆكەكە و دەست دەكەن بە مامەڵەی كڕین لەگەڵ ئەو وڵاتەی كە كەرەستەكەی لێوەهاتووە، پاشان ڕارەوی فرۆكەكە بۆ تەل ئەبیب دەگۆڕن، تەنانەت ئەگەر موساد بڕەپارەیەكی زۆرتریش بدات بەڵام ئەم رێگایە نا ئەخلاقیە و تێپەراندنی هەموو رێككەوتنە نێودەوڵەتیەكانە، بەوپێیەی ئەو بارە رێككەوتنی لەسەر كراوە لەنێوان هەردوو وڵاتی هەناردە و هاوردە، كەواتا چۆن دەگونجێت رێككەوتنەكە هەڵوەشێندرێتەوە و دەست بەسەر بارەكەدا بگیردرێت، تەنانەت ئەگەر تەلئەبیب چەندە نرخی زیاتریش بدات.

دروشمی موساد" شەڕ بكە لەرێگەی فێڵەوە"
چەند سەرچاوەیەك ئەوەیان بە" عەرەبی پۆست" گوتووە كە دەسەڵاتدارانی توركیا لەم دوایانەدا رێگریان  فرۆكەیەك كردووە كە لەچینەوە هاتووە بەمەبەستی وەرگرتنی سوتەمەنی لە فرۆكەخانەی ئیستەنبوڵ نیشتۆتەوە و ( 162 ئامێری هەناسەدانی دەستكردی پێ بووە) ، بەرپرسانی ئەمنی توركیا دوای دڵنیابوونەوە لە یاسایی بوونی گەشتەكە و دڵنیابوونەوە لەوەی لەلایەن موسادەوە ڕارەوەكەی نەگۆڕدراوە، رێگەیان بە تەواوكردنی گەشتەكەیدا كە بۆ ئیسپانیابووە.

موساد خۆشی بەهۆی چەتەییەوە زیانی بەركەوتووە
بەپێی سەرچاوەیەك بۆ " عەرەبی پۆست"  دەزگا هەواڵگریە جیهانی و ناوچەییەكان توانیویانە دەست بەسەر كەرەستەی پزیشكی دا بگرن كە ئیسرائیل كڕیویەتی لەناو ئەو كەرەستانەشدا ئامێری هەناسەدانی دەستكرد هەبوە، و تەلئەبیب بەشێوەیەكی یاسایی لەكۆمپانیا نێودەوڵەتیەكانی كڕیووە، ئەم پرۆسەیە دژی موساد چەند جارێك لە فرۆكەخانەكانی ئەوروپا و هندستان وسەنگافورا و ئەفریقا و رۆژهەڵاتی ناوەراست ئەنجام دراوە ئەوەش وایكردووە موساد كارەكانی زیاتر بەنهێنی بكات بۆ ئەوەی دەزگای هەواڵگری وڵاتان نەتوانن ئاگاداری پرۆسەكانی كڕینی كەرەستەی پزیشكی بن لەلایەن موسادەوە، لەترسی دەستبەسەرداگرتنی لەلایەن وڵاتانی ترەوە.

ئیسرائیل كە دەتوانێت كەرەستە لە ئەڵمانیا و ئەمریكا بكڕێت بۆچی پەنا بۆ چەتەیی دەبات؟
سەرچاوەكە دەڵێت دوو كۆمپانیای گەورەی ئەمریكی و ئەڵمانی رەتیانكردۆتەوە لەئێستادا كەرەستەی پزیشكی بە ئیسرائیل بفرۆشن و رایانگەیاندووە دەبێت یەك مانگ چاوەرێ بكات، چونكە وڵاتەكانی خۆیان پێویستیان بەو كەرەستانە هەیە و بەدەست زۆری توش بووانی كۆرۆناوە دەناڵێنن، ئەوەش وایكردووە موساد ناچار بێت پەنا بۆ پرۆسەی نایاسایی بەرێت بەمەبەستی دەستخستنی كەرەستەی پزیشكی، چونكە ناتوانێت بەرێگەی یاسای بیانكڕیت.

رێگاكانی موساد چین؟
ئەركی موساد لەم پرۆسەیەدا تەنها لایەنی ئەمنی نیە، بەڵكو رۆڵ دەبینێت بۆ ئەوەی پشتیوانی سەركردە و وڵاتان بەدەست بهێنێت یان وەك نێوەندگیر كاری بۆ بكەن بەمەبەستی یارمەتیدانی لەو گرێبەستانەدا كە بەهۆیەوە ئیسرائیل دەرمان و كەرەستەی پزیشكی بەرێگەی نایاسایی دەكرێت.

لەم پرۆسەیەدا موساد زانیاری ورد وەردەگرێت لەسەر ئەو وڵاتانەی كە بڕێكی زۆر ئەو پێداویستیە پزیشكیانەیان هەیە،پاشان چاودێریان دەكات، لەكاتی هەناردەكردنیدا دەستیان بەسەردا دەگرێت و پاشان دەكەوێتە دانوستان، بە ئامانجی ئەوەی كێشەكە لەگەڵ وڵاتی هەناردەكاردا چارەسەربكات، پرۆسەكە بەدەستخستنی ئەو كەرەستانە لەلایەن ئیسرائیلەوە كۆتایی دێت.

بەزاندنی هێڵە سورەكان
جاسم محەمەد شارەزای ستراتیژی بە" عەرەبی پۆست" ی راگەیاندووە كە دەزگا هەواڵگریەكان لەكاتی كارەسات و پەتادا كارەكانیان گۆڕانی بەسەردا دێت و لەپرسی " دەرمان و چارەسەر" دەستوەردان دەكەن، دەشڵێت كاری موساد لەو چوارچێوەدایە، بەجۆرێك ئەو دەزگایە لە سەرچاوەكانی بەرهەم هێنانی ئامێرە پزیشكیەكانەوە نزیكە، و كار دەكات بۆ گۆڕینی رارەوی هەناردەی ئەو كەرەستانە بۆ تەلئەبیب، محەمەد ئاماژە بەوەش دەكات " موساد ئەوپەڕی زانیاری دەربارەی كارگەكانی بایەلۆجی هەیە.. و ئاڵۆزی ناو ئینتەرنێت و ئاسایشی جیهان دەقۆزێتەوە و لەناو فرۆكەخانەكان گرێبەستەكان هەڵدەگێرێتەوە و كەرەستەكان بۆخۆی دەبات"

موساد وەك رزگاركەری حكومەتەكەی نەتەنیاهۆ
موساد ئەركی هێنانی كەرەستەی پزیشكی بۆ ئیسرائیل پێسپێردراوە، ئەوەش لەكاتێكدایە رەخنەی توند لەحكومەتەكەی بنیامین نەتەنیاهۆ دەگیردرێت بەهۆی ئەوەی گوێی بەو راپۆرت و هۆشداریانە نەداوە كە ماوەی دە ساڵە ئاراستەی حكومەت دەكرێن، و تێیاندا باسی ئەوەكراوە كە كەرتی تەندروستی ئیسرائیل ئامادەنیە بۆ ڕووبەڕووبونەوەی هەر كارەسات و پەتایەك.

گومانی تێدانیە نەخۆشی كۆرۆنا و ئەوەی بەدوای خۆیدا دەهێنێت لەو شەڕە ناشرینەی نێوان وڵاتان بۆ دەست گەیشتن بە كەرەستەی پزیشكی، هەروەها پێشبركێی بایەلۆجی و پزیشكی بەدوای خۆیدا هێنا، دەزگا هەواڵگریەكان چوونە ناو ئەو پێشبركێیەوە بەوپێیەی " پارێزەری ئاسایشی نەتەوەییە" بۆیە رەنگە لەداهاتوودا زۆر گوێمان لە " پێشبركێی چەكی تەندروستی " بێت هاوشێوەی پێشبركێی ئەتۆمی.

ئەم بابەتە لە ماڵپەری" عەرەب پۆست "بەزمانی عەرەبی بڵاوكراوەتەوە و پەیسەر كردویەتی بەكوردی