07:03 - 18/02/2020
گۆرانكاریەكانی ئیدلیب
رۆژ لە دوای رۆژ دۆخی ئیدلیب خراپتر دەبێت و لە تازەترین لێدوانیشدا، نه‌ته‌وه يه‌كگرتوه‌كان ڕایگەیاند: بارى مرۆيى له سووريا
"كاره‌ساتباره" و پێویستە بەزوترین كات دۆخی
ئەو شارە چارەسەر بكرێت.
نه‌ته‌وه يه‌كگرتووه‌كان
ئەمە بۆ جاری چوارەمە لە بارەی دۆخی ئیدلیبەوە قسەدەكات و نيگه‌رانيى خۆى ده‌ربڕێ له‌به‌رامبه‌ر بارى مرۆيى له سه‌رتاسه‌رى
سووريا و "به تراژيدى" وه‌سفى دەكات و دەڵێت ئەگەر دۆخەكە بەو شێوەیە
بەردەوام بێت كارەساتی گەورە لەو شارە روودەدات.
ستيڤان دۆگريگ ، گوته‌بێژى سكرتێرى
گشتى نه‌ته‌وه يه‌كگرتووه‌كان، له كۆنگره‌يه‌كى رۆژنامه‌وانيدا له باره‌گاى ئه‌و
رێكخراوه له نيۆيۆڕك روونى كرده‌وه، "زياتر له 11 مليۆن سوورى و زياتر له
6 مليۆن ئاواره پێويستييان به يارمه‌تى هه‌يه". و لە ئێستادا لە دۆخێكی زۆر زۆر خراپدا
دەژین لە سوریا.
لەبارەی دۆخی ئیدلیبەوە ستيڤان
دۆگريگ دەڵێت: "هه‌ست به نيگه‌رانييه‌كى تايبه‌ت ده‌كه‌ين سه‌باره‌ت به سه‌لامه‌تى
و پاراستنى نزيكه‌ى 3 مليۆن كه‌س له ئيدليب و ناوچه‌كانى ده‌وروبه‌رى له باكوورى
رۆژئاواى ئه‌و وڵاته، له‌نێويشياندا 1.6 مليۆن كه‌س كه ئاواره‌ى نێوخۆيين"
یوئێن چۆن باسی سوریا دەكات
رێكخراوی نەتەوە یەكگرتوەكان دەڵێت: له ئه‌نجامى زيادبوونى بۆردومانه ئاسمانييه‌كان و بۆردومانكردنى ده‌يان
شوێنى نيشته‌جێبوون له پارێزگاكانى ئيدليب و حه‌ما و حه‌له‌ب ولازقييه له كۆتايى
مانگى ئۆكتۆبه‌رى رابردوو‌ه‌وه، زياتر له هه‌زار مه‌ده‌نى بوونه‌ته قوربانى كه
له‌نێوانياندا سه‌دان منداڵ هه‌ن"، ناوبراو له به‌رده‌واميى ئاخاوتنه‌كانى
گوتى: "نه‌ته‌وه يه‌كگرتووه‌كان به‌بير هه‌موو لايه‌نه‌كانى دێنێته‌وه كه
به‌پێى ياساى مرۆيى نێوده‌وڵه‌تى و ياساى نێوده‌وڵه‌تى بۆ مافه‌كانى مرۆڤ، ده‌بێت
پابه‌ندى پاراستنى خه‌ڵكى مه‌ده‌نى و ژێرخانى مه‌ده‌نى بن".
بەردەوامی شەری لە ئیدلیب
ئێستان دۆخێكی نێوخۆی گەورە لە
سوریا و بەتایبەتی لە لیبیا دروست بووە كە هۆشداریەكانی نەتەوە یەكگرتوەكان پێمان
دەڵێت كە ئەو دۆخەی كە ئێستا هەیە لەرووی
نێوخۆی و نێودەوڵەتیشەوە نیگەرانیەكی
گەورەی لەسەرە لەبەر ئەوەی . ئیدلیب ناوەندێكی گرنگ و ستراتیژییە لەسوریا و ئەگەر
شەر لەو شارە بەردەوام بێت دۆخەكە زۆر خراپ دەبێت و پێدەچێت ململانێكە بە
نێودەوڵەتی ببێت و دۆخەكە بگاتە ئاستێكی زۆر زۆر خراپ.
بەشێك لە شەری ئیدلیب بۆ ئەوەیە
ناوچە سەربازی و شوێنی فرۆكەخانەی ئەو شارە كۆنترۆڵ بكرێن چونكە بەپێی هەندێك
سەرچاوە فرۆكەخانەكانی ئیدلیب لە ستراتیژی ترین شوێنی ئەو شارەدان و لە توانایاندا
هەیە سەیتەرە بەسەر تەواوی ئەو شارەو
بەشێكی زۆری سوریادا بكەن، ئێستا بەشێكی زۆری شەر و پێكدادانەكان لە پێناو فرۆكەخانەكانن و پێدەچێت ململانێ
نێودەوڵەتیەكان لەسەر ئەو فرۆكەخانانە بگاتە ئاستێكی زۆر بەرز.
بۆچی
فرۆكەخانەی ئیدلیب گرنگە؟
ئیدلیب یەكێكە لە شارە گرنگ و شتراتیژیەكانی سوریا گرنگیەكی زۆریی هەیە لە رووی سەربازی و سیاسی و
ئابوریەوە ئێستا
له‌ئیدلیب دوو فڕۆکه‌خانه‌ی گه‌وره‌ی سه‌ربازی زۆر گرنگ هه‌ن به‌ناوه‌کانی ئه‌بوزهور،
ته‌فته‌ناز، ئه‌م دوو فڕۆکه‌خانه‌یه له‌ڕووی فڕۆکه و هێلیکۆپته‌ر و پێگه‌ی
جوگرافیه‌وه، ڕۆڵی زۆر گرنگیان هه‌یه له یه‌کلایی کردنه‌وه‌ی ناکۆکییه‌کان له
سوریادا.
ئەم فرۆكەخانەیە بە دووهه‌م گه‌وره‌ترین فڕۆکه‌خانه‌ی سه‌ربازییه له سوریا
دادەنرێت ، ده‌که‌وێته باشووری ڕۆژهه‌ڵاتی ئیدلیب، به‌هۆی پێگه جوگرافیه‌که‌شیه‌وه
که ده‌که‌وێته نێوان هه‌رسێ پارێزگای حه‌ما،حه‌له‌ب،ئیدلیب، گرتنی له‌لایه‌ن هه‌ر
هێزێکه‌وه ده‌بێته خاڵی به‌هێز و کارتی به‌هێز، که ده‌توانێت له به‌سوودی خۆی
به‌کاریبهێنێت.
پێشتر بەدەست گروپە چەكدارە توند
رەوەكانەوە بوو لە ساڵی 2018ش دا روسیا كۆنترۆڵی كردو و لە ئێستادا بەدەست ئەو
گروپانەوەیە كە لەتوركیاوە نزیكن.
فڕۆکه‌خانه‌ی ته‌فته‌ناز
فرۆكەخانەی تەفتەنازی سەربازی یەكێكە لە فرۆكەخانەكانی سوریا و ده‌که‌وێته
ناوەراستی ئیدلیبه‌وه، به دووهه‌م گه‌وره‌ترین
فڕۆکه‌خانه‌ی سه‌ربازی سوریا داده‌نرێت له ڕووی ژماره‌ی هێلیکۆپته‌ره‌وه.
گرنگی پارێزگای ئیدلب وای کردووە
گەورەترین زلھێزەکانی جیھان وناوچەکە بە ھەردوو ئاراستەی دیپلۆماسی سیاسی و ھێزی
سەربازی بۆیی بجەنگن، ئەمەش لە دواین کۆبوونەوەکانی لووتکەی ئیران – تورکیا –
روسیا ئاشکرا بوو، سەرۆک شاندەکانی گفتوگۆ نەیاتوانی بە ئاشکرا دان بەوەدا بنێن کە
قەیران و پێگەی ستراتیژی ئیدلب ھێندە مەزنە نەیانتوانی لە سەری ڕێکبکەوێن، یان
ئیدلب خاڵی شکست وەرچەرخانی ئەو لووتکە مێژووییە بوو.