10:30 - 14/10/2019
ئیخوان موسلمین و داعش، كامیان مەترسی گەورەن بۆ سەر ئەوروپا؟
تێبینی:
ئەم بابەتە دەقێكی وەرگێڕانی بابەتیانەیەو لە كۆتاییەوە سەرچاوەی بابەتەكە دانراوە، بۆیە (پەیسەر) خۆی بە بەرپرس نازانێت لە ناوەرۆكەكەی، تەنها وەك بەرچاوڕوونیەك ئەو ئەركەی گرتوەتە ئەستۆ، بۆ ئەوەی خوێنەری كوردزمان، بۆچوونی ئەوروپیەكان لەسەر ئیسلامی سیاسی و بەتایبەت تریش لەسەر ئیخوان موسلمین بزانێت، لە هەمان كاتیشدا بەرچاو ڕوون بێت لە چۆنیەتی كاركردنی ئەو حیزبە سیاسیانەی بەناوی جۆراوجۆرەوە لەناو گەڕەك و كۆڵان و شارەكانماندا كار دەكەن.
لەژێر ناونیشانی (كۆمەڵی ئیخوان موسلمین.. گورگی نهێنی و مەڕی ئاشكرا) شرۆڤەكارانی پەیمانگای (ریفیرانس- La Référence ) كە لە بواری بزووتنەوە ئیسلامیەكاندا لێكۆڵینەوە دەكەن، لە ڕاپۆرتێكیاندا باس لەوە دەكەن لە دوا ی تێكچوونی بەشێكی زۆر لە وڵاتانی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و رۆژئاوای وڵاتانی عەرەب، ئیخوان موسلمین لە وڵاتانی ئەوروپادا خەریكی چین؟ و هەنگاوەكانی كاركردنیان بەچ ئاڕاستەیەكە؟
دزەكردن بۆ ناو پەروەردە:
لە وڵاتی فەرەنسا، كۆمەڵی ئیخوان موسلمین بەشێوەیەكی بەرفراوان دەستیان بەسەر قوتابخانەو كۆلێژەكاندا گرتووە، هەنگاوی یەكەم لە ڕێگەی لقی فەرەنسای ڕێكخراوەكەیانەوە (UOIF) كە جەخت زۆر لەسەر خوێندنی ئیسلامی دەكەنەوە، پاشان (UOIF) گرێبەستێكی لەگەڵ دەوڵەتی فەرەنسەدا هەیە، بەپێی بڕگەكانی ئەو گرێبەستە ئیخوان دەستی گرتووە بەسەر زۆرێك لە پرۆگرامەكانی فەرەنسادا، بەڵام بەشێوەیەكی نهێنی و نا ئاشكرا، كە لە نزیكەی 40 قوتابخانەی بنەڕەتی ئەو وڵاتەدا جێبەجێی دەكەن.
ئەو پەیوەندییە نهێنیە كۆمەڵە پرسیارێك دەوروژێنن، كە (جیل كیبل) ی پسپۆڕ لە فەلسەفەی ئیسلامیدا بەم شێوەیە باسی لێوە دەكات: لەڕووی یاساییەوە هیچ یاسایەك نیە ڕێگریی لە كردنەوەی قوتابخانە ئیسلامیەكان بكات، بە هەمان شێوەش وەك چۆن ڕێگە بە قوتابخانەی یەهودی و كاسۆلۆكیش دەدرێـت بەڵام ئەوەی (UOIF) دەیكات دزەكردن و چوونە ناو فەرەنسایە، پرسیاری ڕاستەقینە ئەوەیە: ئەم كۆمەڵەیە تاكوێ دەتوانن بە لۆژیكی گروپ لەناو كۆمەڵگەو نیشتیمانی فەرەنسادا بمێننەوە و بەرگە دەگرن؟
لە نێوان ئاشكراو نهێنی دا:
ئەوەی كە پەیمانگای لاریفرانس ئاشكرای كردووە باس لە هەژموونی ئیخوان موسلمین دەكات لەسەر فەرنسا و هەندێك وڵاتی دیكەی دراوسێی، لەو میانەیەشدا پشپۆڕان ئەو پرسیارەیان لا دروست بووە: ئاخۆ ئەڵمانیا جەنگ لە دژی ئیخوانەكان ڕادەگەیەنێت؟
دوو ساڵ دەبێت كە دەزگای هەواڵگریی ئەڵمانیا، دوای ئەوەی ترس و دوو دڵی بۆ دروست ببوو، چوون چاودێری و بەدواداچوونی كردبوو بۆ جمووجوڵی ئیخوانەكانی وڵاتەكەیان، كە ژمارەیان لە نێوان 1500 بۆ 2000 كەسدا دەبێت.
نوسینگەی هەواڵگریی ناوخۆی ئەڵمانیا، دوای ئەوەی بەوردی چاودێریی كارو جموجوڵەی ئیخوانەكان و ڕێكخراوەكانی سەربەو كۆمەڵەیان لەوڵاتەكەیان كردووە ، ڕاپۆرتێكیان بەرزكردووەتەوە و تیایدا باسیان لەوەكردووە كە ئیخوان موسلمین لەڕێكخراوی تیرۆرستی –داعش- مەترسیدارترن بۆ سەر ئەڵمانیا.
لەوڕاپۆرتەدا ئاماژە بەوە كراوە ئەوەی ئیخوانەكان ئەنجامی دەدەن پێچەوانەی دەستوورو یاساكانی ئەڵمانیایە، ناكۆكی و پێچەوانەكەشی ئەوەندە زۆرە كە هیچ پاساوێكی بۆ نادۆزرێتەوە.
دەزگای هەواڵگریی ناوخۆیی ئەڵمانیا پێناسەی ئیخوان موسلمینی لە دێڕێكدا كردووە كە نوسیویانە: (گورگی نهێنی و مەڕی ئاشكرا)ن، ئەوان لەو دەربڕینەدا ئاستی مەترسیەكانی ئیخوان موسلمین یان بۆ سەر كۆمەڵگەكەیان كوورت كردووەتەوە، هەروەها ئاستی مەترسیەكانی وڵاتی ئەڵمانیاشیان لە دوارۆژی ئەو كەمەڵەیە خستوەتە ڕوو.
بەپێی توێژینەوەكانی – لایرفیرانس- لە ئەڵمانیا: وەزیری ناوخۆی هەرێمی پاڤاریا –یواكیم هیرمان- باسی لەوەكردووە ئیخوانەكان بە پێچەوانەی دەستووری ئەڵمانیاوە هەڵس و كەوت دەكەن، بۆیە دەبێت بەرپرسانی ئەڵمانیا بەرچاو ڕوون و چاوكراوەبن لەو بارەیەوە.
هەروەها دەزگای هەواڵگریی ئەڵمانیا ئاماژەی بەوەش كردووە كە شاری –كۆلۆنیا- بووە بە پێگەو شوێنی كۆبوونەوەی ئیسلامیەكان و شوێنی چالاكی ڕێكخراوەقەدەغەكراوە ئیسلامیەكان، سەرەڕای ئەوانەش داوای لە زۆرێك لە سیاسیەكانی ئەڵمانیا كراوە كە كار بۆ ئەو دامەزراوانە بكەن كە بوونە مایەی مەترسی بەسەر وڵات و كۆمەڵگەی ئەڵمانییەوە.
هەندێك لە رۆژنامە ئەڵمانیەكان باسیان لەوە كردووە كە ئەو رێكخراوو مزگەوتانەی سەربە ئیخوان موسلمینن مەترسیەكانیان زۆر زیاترەو ئەوەش بووتە هۆی ئەوەی نیگەرانی و دوودڵی گشتی لێبكەوێتەوە.
ئایدۆلۆژیای پێچەوانەی دەستووری ئەڵمانی:
پەیمانگای –ریفیرانس- لەمانگی پێشوودا سەرەداوێكی مەترسیداریی ئاشكراكرد، كە بەشێك بوو لە پلانێكی نهێنی و گشتگیری گەورە، بەو هۆیەوە دەسەڵاتدارانی ئەڵمانیا هەستان بە داخستنی (باخچەیەكی ساوایان) كە لەلایەن ئیخوان موسلمینەوە بەڕێوەدەبراو بوودجەی بۆ دابین دەكراو لە ساڵی 2009 وە دامەزراوەو ماوەی 10 ساڵە كاردەكات.
بەپێی توێژینەوەكان ئەو باخچەی ساوایانە، تۆمەتباربووە بە جێبەجێكردنی پرۆگرامێكی پەروەردەیی توندڕەو كە لەلایەن ڕێكخراوێكەوە داڕێژرابوو كەهەڵقوڵاوی بەرنامەو ستراتیژیەكانی ئیخوان موسلمین بووە، ئەو بەرنامەیەش پێچەوانەیە لەگەڵ بەها باڵاكانی دەستووری ئەڵمانیادا.
بە پێی ئاماژەكان رۆژی شەممە 16 ئازار 2019 یەكەم پاچ لە هەڵكەندنی گۆڕی ئیخوان موسلمین لە ئەڵمانیا دراوە، چوون لەو ڕۆژەدا (حسین خزر) كەئەندامی حیزبی كۆمەڵگەی دیموكراتە و بەڕەگەز میسرییە بەفەرمی داوای لە ئەنجوومەنی گشتی حیزبەكەی كردووە كە چەند خاڵێك جێبەجێ بكەن لەوانەش: كار بۆ قەدەغەكردنی ئیخوان موسلمین بكەن لە ئەڵمانیا لەگەڵ هەموو ئەو دروشمە ڕادیكاڵی و ئایدۆلۆژیایانەی هەیانە، كاركردن بۆ گۆڕینی یاسای هاوكاریی و دەستگرۆیی بیانیەكان بكرێت، دروستكردنی لیستێك بۆ ڕێكخراوە تیرۆریستەكانی ناو ئەڵمانیا و تەنها پشت بەو لیستە نەبەستن كە یەكێتی ئەوروپا دایناوەو كاری پێدەكەن، ئەو لە كۆتاییدا پاساوی بۆ داواكاریەكانی هێناوەتەوەو نوسیویەتی: دەبێت ئەو ڕاستییە باش بزانن كە ئیخوان موسلمین بارێكی گرانە بەسەر ئەڵمانیاوە.
حسین داوای ئەوەشی كردووە كە لیژنەیەكی دیاریكراو دابنرێت بۆ ئەوەی مانگانە ڕاپۆرت لەبارەی كاروچالاكی ئیخوان موسلیمنەوە بەرزبكاتەوە بۆ ئەوەی ئاستی ئەو مەترسیانە ئاشكراببن كە ئەو ڕێكخراوە بەردەوام دروستی دەكەن و تیایدا ئاماژە بەوەبكرێت كەچ جۆرە ڕێگەچارەیەك لە دژیان بگیرێتە بەر، بۆئەوەی لە كۆتاییدا ئەو ڕاپۆرتانە كۆبكرێنەوەو ئیخوان موسلمین قەدەغەبكرێت، هەربۆیە حسین خزر جارێكی دیكە وەك سەرۆكی دەستەی كۆچ و ڕەگەزە جیاوازەكان لەناو حیزبەكەیدا دەستنیشان كراوەتەوە.
ئەڵمانیا ناوەندی دەمارگیریی ئیخوان موسلمین لە ئەوروپا:
لەگەڵ ئەوەشدا كە ئیخوان موسلمین هێزێكی زۆر دیار نیە لە ئەڵمانیادا بەڵام بووەتە سەرچاوەی كێشەو گرفت بۆ دەزگا هەواڵگریەكانی ئەو وڵاتە، چوون خواستی فراوانخوازیی لەئەوروپا لەبەرنامەیدا هەیە، لە هەمان كاتیشدا ئەجێندا وپلانەكانی بە نهێنی دەهێڵێتەوە، وەك ئەوەی بەدوای دروستكردنی دەوڵەتێكدا دەگەڕێت كە پەیڕەوی لە شەریعەتی ئیسلامی بكات، ئەمە لە كاتێكدایە كە بە ئاشكرا بانگەشە بۆ پێكەوەژیان دەكات.
بەرەو پێشچوونی كارەكانی ڕێكخراوی ئیخوان موسلمین بوونەتە هۆكاری بێزاریی دەزگا هەواڵگرییەكانی ئەڵمانیا، ئەوە دەئەنجامی ڕاپرسییەك كە دامەزراوەی ((Kölner Stadt-Anzeiger (KSA،) لەسەر پێگەی خۆی لە رۆژی 10/20/2018 بڵاوی كردووەتەوە، تیایدا هاتووە: كۆمەڵی ئیخوان موسلمین لەژێرچارشێوی میانڕەویی و ناتوندوتیژیی دا، بەرەو ئامانجە دوژمنكاریەكانی لەگەڵ رۆژئاواو دیموكراسیەت دا هەنگاو هەڵدەگرێت، ئیخوان یارییەكی دووسەرەو دوو ئاڕاستە دەكات، لە كەنداوی عەرەبییەوە پشتیوانی دارایی دەكرێن بۆ ئەوەی بە رۆژی نیوەڕۆ گەشە بكەن، بەڵام لەناو ژوورە نادیارو دوور لە چاوەكان كۆدەبنەوەو بڕیاردەدەن بۆ ئەوەی شەریعەتی ئیسلامی ببێتە فەرمانڕەوای ئەوروپاو بەتایبەتی ئەڵمانیا.
ئیخوان لە قاعیدەو داعش مەترسیدارترە:
بە سوود وەرگرتن لەو تۆڕە فراوانانەی كە هەیانە لەناو مزگەوت، قوتابخانە، و حەلقە قورئانیەكان، ڕێكخراوە جۆراوجۆرەكان كە زۆرینەیان لەسەر شەقام و بازاڕەكان بارەگایان هەیە، كۆمەڵی ئیسلامی ((Islamische Gemeinschaft in Deutschland) (IGD)) كار بۆ ئەوە دەكەن كە دەوڵەتێكی وا لە ئەڵمانیادا دروست ببێت كە لەسەر بنەمای خودایی بێت. بە پێی ڕاپۆرتەكانی دەزگای هەواڵگریی ئەڵمانیا ((BfV ) (Bundesamt für Verfassungsschutz)) هەڕەشەكانی ئەو ڕێكخراوە بە جدی وەربگرین، بە پێی مەزەندەكانی ئەو دەزگا هەواڵگرییە مەترسیەكانی ئیخوان موسلمین لە مەترسیی رێكخراوە تیرۆرستیەكانی وەك (داعش و قاعیدە) زۆرترە.
ئەوانەی كە لە كۆمەڵی ئیسلامی ئەڵمانیا (IGD)دا ڕێبەری دەكەن و وتار بۆ خەڵك دەدەن، لەمیانەی وتارو چالاكیەكانیاندا كە دەیان هەزار ئەندامی خۆیان لە خۆدەگرێت، واتارێكی نەرمبڕی زیاد لە پێویستیان هەیە، بە پێی ڕاپۆرتی دەزگا هەواڵگرییەكەی ئەڵمانیا، زۆرینەی ئەوانە لە ویلایەتی –ساكسۆنیا- نیشتەجێن و زیاتر لە 7 شوێنی گشتییان بە فەرمی هەیە بۆ كۆبوونەوەو ئەنجامدانی كاروچالاكی. تەنها لەناوچەی باكووری –راین – ستفالیا- دا زیاتر لە 1000 ئەندامی چالاكیان هەیە، هەروەها لەناو ئەو كۆچەرییانەی كە تازە دێنە ئەڵمانیاوە تادێت ئەندامەكانیان زیاتر دەكەن، بە پێی وتەی ئەو دەزگا هەواڵگرییە بێت زۆرینەیان وەك كاری سیخوڕیی بەكاردەهێنرێن.
هەژموونی ئیخوانەكان بۆ ناو كۆمەڵگەی ئەڵمانی:
ناوەندی توێژینەوەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست باس لەوە دەكات كە هەڕەشەی ئیسلامیەكان بۆ سەر ئەڵمانیا یەكەمجار لەلایەن ئیخوان موسلیمینەوە سەرچاوە دەگرێت و دوای ئەویش حیزب و گروپ و ڕێكخراوە ئیسلامیەكانی دیكە كە زۆرینەیان لە ژێر كاریگەریی ئەو ڕێكخراوەدان، ئەوان لە ڕێگەی یاساكانی ئەڵمانیاوە ئایدۆلۆژیای خۆیان بڵاودەكەنەوە، سەرجەم لایەنگرو دۆستەكانیشیان ناچار دەكەن واز لە شرۆڤەو پێناسەی خۆیان بهێنن بۆ جێبەجێكردنی شەریعەت و تەنها ئەوە بەكار بهێنن كە ئەوان دەیانەوێت، لێرەشەوە توانیویانە زۆرینەی موسڵمانە میانڕەوەكان بخەنە ناو بازنەی كاركردنی خۆیانەوە، بەتایبەتی ئەوانەی كە باوەڕیان بە گفت و گۆی نێوان ئاینەكان هەیە لە ئەڵمانیادا، لەو ڕێگەیەوە ئیخوان جەخت لەسەر چوونە ناو كۆمەڵگەی ئەڵمانی دەكاتەوە.
دكتۆر -لورنزو فیدینو- مامۆستا لە دانشگای جۆرج واشنتۆن، باس لەوە دەكات ئەو شتەی كە زۆرینەی سیاسیە ئەوروپیەكان لەوە تێناگەن ئەوەیە كە ئەو شێوازی گفت و گۆیە حیزبە ئصوڵیەكان بەهێزدەكات و شەرعیەت بە كارەكانیان دەدات، ئەو سیاسیانە بە شێوەیەمكی ناڕاستەوخۆ ئایدۆلۆژیای ئیخوانەكان قبوڵ دەكەن و دانی پێدا دەنێن، هەركاتێك لەگەڵیان كۆدەبنەوە بە مانای ئەوە دێت كە ئەوانیان بەدڵەو شەرعیەت بە بوونیان دەدەن، هەربۆیە دەكرێت بگوترێت ئەوروپیەكان بە نەشارەزایی كەوتوونەتە داوی ئصوڵیەتی ئیسلامی یەوە. هەر ئەوەش لە لایەن ئیخوانەكانەوە قۆزراوەتەوە كە كاریگەریی لەسەر كۆمەڵگەی ئەوروپی دادەنێت و بەو شێوەیەش كاریگەری موسڵمانەكان لەسەر خەڵكی ئەوروپا بەئاشكرا دەبینرێت.
ئیسلامی فەرەنسی چارشێوی ئیخوانەكانن:
لە ڕاستیدا ئەگەر قسە لەسەر ئەڵمانیا بێت بۆ ئەوەی بگوترێت كە لەكیشوەری ئەوروپادا بووەتە لانكەی ئیخوانەكان ئەوا دەبێت بگوترێت وڵاتانی دیكەی ئەوروپا دەربازیان نەبووەو پەتاكە ئەوانیشی گرتوەتەوە،ژنە نووسەری ئەوروپی (سیلین بینا) لە چاوپێكەوتنێكی لەگەڵ رۆژنامەی (فیگارۆ)ی فەرەنسی باس لەوە دەكات: فەرەنسا بینەری كۆمەڵە چالاكیەكە كە لەمێژووی خۆیدا وێنە نەبووە، چالاكیەكان دژ بە بنەماكانی دیموكراسیەت و ئازادی و عەلمانیەتن، بەتایبەتی حكومەتە ساویلكەكەی فەرەنسا ماف و ئیمتیازاتی زۆری بۆ ئیسلامی سیاسی دابینكردووە، ئەو ژنە نوسەرە باس لەوەش دەكات ئەوەی زۆر نیگەرانی دروست دەكات ئەوەیە ئیسلامیەكان دەستیان بەسەر بەشێكی زۆری ژێرخانی ئابووری وڵاتدا، لە سەر زەویشدا مزگەوت و ناوەندی رۆشنبیری و رێكخراوی مەدەنی زۆریان بەدەستەوەیە، بەتایبەتی ئیخوانە توركەكان لەڕێگەی موسڵمانە فەرەنسیەكانەوە ئەو كارانەیان كردووە، كە پێشتر لە ژێر ناوی (UOIF) كاریان كردووە، سیلین نیگەرانی خۆشی نەشاردوەتەوە لەوەی كە موسڵمانەكانی فەرەنسا ببنە چەتری خۆشاردنەوەو سەرگرتنی كارەكانی ئیخوان موسلمین، من نازانم فەرەنسا چاوەڕوانی چی دەكات؟ دەیەوێت وەك ئەڵمانیای بەسەر بێت؟ لە ڕێگەی هاتنی كۆچەرییە مسرییە تازەكانیشەوە وەك ئەختەبووتێك دەست بەسەر هەموو جومگەكانی وڵاتەكەماندا بگرن.
بە هەمان شێوە جوگرافی ناس و كەسایەتی سیاسی (السكندر دیل فالی) دەڵێت: لەوڕوانگەیەوە كە ڕێكخراوی ئیخوان موسلمین لەناوەرۆكدا ڕێكخراوێكی شموولییە ، لە ڕووی شێلگیریی و تەعەسوبی بیروباوەڕ و شێوازی كاركردنیانەوە لە حیزبێكی ئیشتراكی قەومی دەچن، ئەو پسپۆڕە باس لەوەش دەكات دەبێت ئێمە باش لەوە تێگەشتبین كە ئەو ڕێكخراوە لەسەرانسەری ئەوروپا و ئەمەریكاشدا حیزبێكی فەرمییەو كارەكانی بەیاسا ڕێكخستووە، لەدایك بووی دۆخی توندوتیژیی و ڕق و توڕەییە، ستراتیژیەتی فراوانخوازیی پەیڕەودەكات بە پێی هەلومەرجی خۆیان، ئامانجی ئەوەیە دەستی بگاتە دەسەڵاتی باڵای وڵات بۆ ئەو مەبەستەش تۆڕێكی گەورەی هەیە، كاری نامەركەزیی دەكەن، بە پێی بەرنامەیەكی داخراو بەڕێوە دەبرێن كە بۆ هەمووان ئاشكرا نیە، ئەوان پلانیان بۆ هەموو چین و توێژەكانی كۆمەڵگەی میسری داناوە، لە ئێستە بەدواوەش هەمان پلانیان بۆ كۆمەڵگەی ئەوروپیش هەیە.
لە جنێف سەرەتایەتی:
پەرلەمانتارێكی میسریی بەناوی عبدالرحیم، ئیخوان موسلمینەكانی جنێف بەوە تاوانبار دەكات كە ڕۆڵیان هەبووەلە دروست بوونی داعش دا، بەڵام دواتر ئەو نوێنەرە كەوتە بەر هێرشی نەوەیەكی دامەزرێنەی ئیخوان موسلمین بەناوی –هانی رەمەزان-.
عبدالرحیم عەلی كە لە هەمان كاتدا بەڕێوەبەری ناوەندی توێژینەوەی رۆژهەڵاتی ناوەڕاستە لە پاریس، كتێبێكی دەركردووە بەناوی (دەوڵەتەكەی ئیخوان موسلمین، ئەوروپا و فراونبوونی ئەو ڕێكخراوە لە هەموو جیهان)، یانەی رۆژنامەوانی سویرسرا چاوپێكەونێكیان لەگەڵ ئەو نوسەرە كردووەو دوای ئەویش تەلەفزیۆنی فەرمی فەرەنساش چاوپێكەوتنیان لەگەڵ كرد، ئەو پەرلەمانتارە میسرییە جەختی لەسەر ئەوە كردوەتەوە، پەیوەندی بەهێز لە نێوان ئیخوان موسلمین و ڕێكخراوە تیرۆرستیەكانی وەكو داعش و قاعیدەدا هەیە، هەروەها هۆشداریتوندیشی دایە ئەوروپیەكان كە ئەو ڕێكخراوە ئیسلامیە كە لەلایەن حەسەن بەنناوە لە ساڵی 1928 لە ئیسماعیلیەی میسر دامەزراوە و ئامانجی فروانخوازیی هەیە.
خولی جیهادی لەناو قوتابخانە:
ئیخوان زیاتر لە 250 ڕێكخراو سپۆنسەر دەكات تەنها لەناو پاریس دا، پشتیوانی داراییەكەشی لە هەردوو وڵاتی ئیمارات و توركیاوە بۆ دابین دەكات، بەڵام ئایا ئێوە زانیوتانە لەناو ئەو قوتابخانانەی فەرەنسادا خولی جیهادی دەكرێنەوە؟ ئەوە وتەی دكتۆر عبدالرحیم علی یە، ئەو قسەیە وەك ئاگرێك وابوو بەربوویە خەرمانی رۆژنامەوانی وڵاتی سویسرا، ئەوەش بە هۆی كار و هاندانەكانی هانی ڕەمەزانی بەڕێوەبەری ناوەندنی ئیسلامی جنێفەوە بووە، وەك پێشتریش باسمان كرد ناوبراو نەوەی حەسەن بەننای دامەزرێنەری ئیخوان موسلمینە، چالاكوانەئیسلامیەكان كەوتنە بەرپەرچدانەوەی قسەكانی عبدالرحیم علی و بە گوێ لەمست و بەكرێ گیراوی -سوپا-ی میسریان لە قەڵەم دا، بەڵام ئەوانەی كە شارەزاری كەسایەتی و دۆخی میسربن لەوە تێدەگەن كە وەها بۆچوونێك جێگەی گومان و باوەڕنەكردنە. ئەوەی كە ماوەتەوە وەستانی ئیخوانەكانە بە نیگەرانییەوە.
ساڵی 1958 سعید رەمەزان باوكی هانی و تاریق رەمەزان و زاوای حەسەن بەننا لە سوریاوە رۆشتوەو لەجنێف نیشتەجێ بووە، ئەڵبەتە دەبێت ئەوەش بگوترێت كە سەعید لە زیندان هەڵاتووە، ئەو لەوڵاتانی ئەوروپا دەستی كردووە بە بڵاوكردنەوەی بیروباوەڕی ئیسلامی، ئەوەش لە ڕێگەی دروستكردنی مزگەوت و دانانی تۆڕو ئەنجوومەنی مزگەوتەكان و پاشان دروستكردنی دامەزراوەی خێرخوازیی و ئاینیی.
لە هەڵمەتێكی پشكنیندا كە لە كەنارەكانی دەریاچەی سویسرا لە مانگی تشرینی دووەمی 2001 ئەنجام دراوە، دەست گیراوە بەسەر خانوویەكدا كەلە شێوەی بانك دابووەو گومانی زۆری لەسەر بووە كە كاری بۆ ڕێكخراوی قاعیدە كردبێت، پۆلیس بەڵگەنامەیەكیان دەست كەوتووە بەناوی(المشروع- واتە پرۆژە) كە تیایدا پلان بۆ داگیركردن و دەست بەسەردا گرتنی ئەوروپا دانراوە، داوی ئەویش ویلایەتە یەكگرتوەكانی ئەمەریكا، ئەوەش لە پێناوی دانانی سنوورێك بۆ هەژموونەكانی شارستانیەتی رۆژئاوا.
دوو كەسایەتی گرنگی ڕێكخراوەكە:
بە پێی وتەكانی عبدالرحیم علی بێت، لەنێو كتێبی – غزو الغرب-دا بە وردی باس لە ستراتیژیەتی نهێنی و شاراوەی ئیسلامیەكان كراوە، لەو كتێبەدا جەخت لەسەر ەوە كراوەتەوە كە ئیخوانەكان كار لەسەر ئەوەدەكەن كە رۆژئاوا واتێبگەیەنن كە ئەوان حیزبێكی میانڕەوی نوێن، ئەو دەڵێت:بۆ ئەو مەبەستە فەرەنسایان هەڵبژاردووە، نوێنەرەكانی ئەو ڕێكخراوە چەندین پەیوەندی گرنگیان دروست كردووە لە ناو ەندە سیاسی و رۆشنبیری و رێكخراوەییدا، دەشڵێت لەو پێناوەدا بارەگای سەرەكییان لە لەندەنەوە بگوازنەوە بۆ پاریس.
نووسەری كتێبی –دەوڵەتی ئیخوان موسلمین- باس لەوە دەكات كە هانی و تاریق رەمەزان دوو كەسایەتی كاریگەر بوون لەنێو كاری ڕێكخستەنەكانی نێو دەوڵەتی دا، هانی نیشتەجێی ئەو بەشەی سویسرابوو كە دەكەوێتە رۆژهەڵاتی فەرەنساو بە زمانی و فەرەنسی گفتوگۆیان دەكرد، بەتایبەتی –لیۆن- ، هەرچی -تاریق-یشە كاری لەسەر ئەوە دەكرد چۆن بتوانرێت ئیسلام بگەیەنێتە منداڵانی ئەوروپا و لەو كاتەشەوە تائێسە سێ نەوەیان پێگەیاندووە.
قەتەر شەڕی دەستێوەردانی ئیسلامی لە ئەوروپا:
لەبەرنامەیەكی دیكۆمەنتارییدا كە دوو رۆژنامەنووسی فەرەنسی بەناوەكانی (جۆرج مالبرونو و كریستیان تشیسنو)ن و كارەكەیان بۆ كەناڵی rtbf ی بەلجیكی كردووە و لە ئێوارەی رۆژی پێنج شەممە 5/9/2019 پەخشكرا، باسیان لەوە كردووە چی لەناوخۆی ولاتی قەتەردا دەگوزەرێت؟ بەتایبەتی ئەو پرۆژانەی كە بەناوی خێرخوازییەوە ئەنجام دەدرێن و دەیانەوێت مزگەوت یان ناوەندیی رۆشنبیری و ڕێكخراوی جۆراوجۆر لە ئەوروپادا دروست بكەن، سەیرەكەش لەوەدایە كە هەموویان بەجۆرێك لە جۆرەكان پەیوەندییان بە ڕێكخراوی ئیخوان موسلمینەوە هەیە، ئەو ڕاپۆرتە بە شێوەیەكی زۆر ئەكادیمی باسی كاریگەرییەكانی ئەو جۆرە كارانەی كردووە كە لە ئەوروپادا ئەنجام دەدرێن.
ئەو بەدواداچوونە دەچێتە ڕیزی ئەو هەزاران بەڵگەیەی كە بەنهێنی ئەنجام دەدرێن و دوای لێكۆڵینەوەش دەردەكەوێت كەهەموویان لە بن سەری ڕێكخراوی خێرخوازی قەتەرەوە دەردەچێت. ڕێكخراوی خێرخوازیی قەتەر لە ساڵی 1992 وەوە دامەزراوە و لە زیاتر لە 70 وڵاتدا پرۆژەی هەیە، كاتێكیش سەیری لیستی سپۆنسەری داراییەكەی دەكەیت پڕیەتی لە خەڵكی دیارو لەناویشیاندا بنەماڵەی دەسەڵاتداری وڵاتەكەشی تێدایە، ڕێگەی گواستنەوەی پارەكانیان لە بانكەكانەوە هەروەها ئەو ئیمەیل و ئەردەسانەی كە پێیان ڕەوانەدەكرێن و وەردەگیرێن بەڵگە ئەو هێرشەن كە ئیخوان دەیكاتە سەر وڵاتانی ئەوروپی، بە پێی توێژینەوەكە 140 مزگەوت و ناوەندی رۆشنبیری و قوتابخانە لە ئەوروپا لەلایەن ئەو ڕێكخراوەوە دروستكروان. هەمووشیان سەربە ڕێكخراوی ئیخوان موسلمینن.
هەرچەندە دۆحە ئەو بابەتەی ڕەتكردووەتەوە كە كارەكانی پەیوەندی بە بواری ئاینی و سیاسیەوە هەبێت، بەڵام ئەو دوو رۆژنامە نووسە فەرەنسییە دوو ساڵ كاریان كردووە تا ئەوەیان ساغ كردووەتەوە كە قەتەر كاریگەری گەورەی هەیە لەسەربڵاوبوونەوەی ئیسلام لە كیشوەری ئەوروپادا. لەناو ئەوانەشدا ناوەندی –نوور- لە ملهاوس، بە گەورەترین ناوەندی پێگەیاندن و ڕاهێنان دادەنرێت لە ئەوروپادا و زیاتر لە 200 هەزار موسڵمان سەردانی دەكەن. ئەو ناوەندە پێكهاتووە لە شوێنی پێشوازیكردن لەو كۆچبەرانەی تازە دێنە ئەوروپا لەناوچەی سەقەلیە، بەتایبەتی لە دوای دروست بوونی كێشەو شەڕی ناوخۆی وڵاتی سوریا، تا دەگاتە مۆزەخانەی ((Mucivi) سویسرا یان ناوەندی پێگەیاندنی وتاربێژە ئیسلامیەكان لە شاتون شینون، شایانی باسە زۆرنەی راپۆرتەكە لەناو خودی پرۆژەكانەوە ئامادەكراون و هەموویان لەهەناوی پرۆژەكانی ئیخوانەوە هاتوونەتە دەرەوەو خزمەت بە ئایدۆلۆژیای ئیخوانیزم دەكەن.
ئەو ستراتیژیەتییە چییە كە قەتەر دەیەوێت بڵاوەبكات لەڕێگەی ڕێكخراوی خێرخوازییەوە و پشتیوانی لە موسڵمانەكانی نیشتەجێی ئەوروپا؟ ئایا بە نهێنی و شاراوەیی حەزیان بەوە نییە كە ئیسلامی سیاسی لە ئەوروپادا بڵاوببێتەوە، بە جۆرێك لە ئایدۆلۆژیای ئیخوان موسلمینەوە دەرچووبێت؟ ئایا هەمان ئەو كارە نیە كە خوازیاری ئیخوانەكان بێت كە دەیانەوێت لە ئەوروپا بێتە دی؟
ساڵی 2018 و لە كۆنگرەی پاریس دا بەناونیشانی – پارە بۆ تیرۆر نیە- No money for terror-دا پەنجەی تاوان بۆ ئیمارات درێژكرا و ئەویش بڕیاریدا بە كاری ڕێكخراوە خێرخوازەكانیدا بچێتەوە، هەر لەو كۆنگرەیەدا تیشك خرایەوە سەر پاڵپشتی كردنی دارایی قەتەر بۆ گرووپە ئیسلامییە سیاسیەكانی ئەوروپا، ڕێگە چارەشیان بۆ ئەو دۆخە ئەوەبوو وڵاتانی ئەوروپی دەبێت ئەو بۆشاییانە پڕبكەنەوە كە لێوەی هاتوونەتە ژوورەوە و ئەو هەموو مەترسییە گەورانەیان بۆ هێناونەتە پێشەوە.
سەرچاوە