04:15 - 01/08/2019
وێنەی سێكسی سەربازە ئەمەریكیەكانی ئەمەریكا كێشە دەنێتەوە
ئاڵوگۆڕكردنی وێنە ڕووتەكانی ژنە سەربازەكانی ئەمەریكا
بەرپرسانی پیناتگۆنی توشی شۆك كردووە، ئەم دیاردەیە كە لەناو خودی سەربازە نێرینە
ئەمەریكیەكانەوە دزەی كردووەتە دەرەوە چووەتە سەر مەڵۆی ئەو دەستدرێژییە
سێكسییانەی كە دەكرێتە سەر ژنانی ئەو وڵاتە بە شێوەیەكی گشتی، بە پێی ڕاپۆرتە
رۆژنامەوانیەكان لە هەر 98 چركەیەك ( خولەك و نیو) ێكدا دەستدرێژییەك ڕوو دەدات،
تەنانەت دیاردەكە تەنها سەرشەقام و شوێنەكانی كاركردنی ژنانی نەگرتوەتەوە، بەڵكو
قوتابیانی زانكۆكانیشی گرتوەتەوە.
سەربازە ئەمەریكیەكان وێنە ڕووتەكان لەناو خۆیاندا
ئاڵوگۆڕپێدەكەن و لەڕێگەی تۆڕەكانی پەیوەندییەوە بۆیەكتری دەنێرن و دواتر هەر لە
هەمان ڕێگەوە دزە دەكات و دەچێتە دەرەوەی ئەو دامەزراوە سەربازییە بە هێزەوە.
(تۆماس جیمس برینان)ی رۆژنامەنووس ڕاپۆرتێكی لەو بارەیەوە كردووە بۆ رۆژنامەی
(یفیل نیوز) و تیایدا ئاماژەی كردووە بە لێكۆڵینەوەكانی وەزراتی بەرگری ئەمەریكا (پیناتاگۆن)
لەگەڵ سەدان سەربازیی وڵاتەكەی، لەو ڕاپۆرتەدا ئاماژە بەوە كراوە كە بەشێك لەو
سەربازانە لەناو خزمەتی سەربازیدا ماون و هەندێكیشیان خانەنشین بوون یان بە هەر
هۆكارێكی دیكە چوونەتە دەرەوەی سێكتەری سەربازیی، ئەو رۆژنامەنووسە باسی لەوەش
كردووە ژمارەیەك لەو سەربازانەی لێكۆڵینەوەیان لەگەڵ كراوە لە ناو هێزی(مارێنز)
دەریایی ئەمەریكیدان و سەدان وێنەی سێكسی هاوڕێ كچەكانیان بۆ یەكتری ناردووە و
دواتر بە شێوەیەكی فراوان لەناو تۆڕی كۆمەڵایەتی فەیس بووك بڵاوبوەتەوە.
بەپێی ڕاپۆرتەكە زۆرینەی وێنەكان لە تۆڕی كۆمەڵایەتی
فەیسبووك و لەگروپێكەوە دابەزییوە بەناوی (مارینز یونایتد) و (تاكاتی ئامادەكردنی ڕاپۆرتەكە) خاوەنی زیاتر
لە 30 هەزار بەشداربوو بووە، لەرێگەی ئەو گروپەوە زۆرینەی وێنەكان بەدەستی
بەشداربووان دەگات و بەشی زۆری وێنەكانیش ناووناونیشانی ژنە سەربازیەكانیان لەسەرە
و هەندێك زانیاری دیكەش، بۆ ئەوەی ئەوانەی مەبەستیان بێت دەستیان پێیان بگات.
لەوانەش شوێنی دانیشتن و مانەوەیان و لەگەڵ كێدا دەژین، لە هەمان كاتدا لەگەڵ
وێنەكانیش دا قسەو باس و كۆمێنتی ناشیرین و سوكایەتی لەگەڵ بڵاودەكەنەوە، دوای
ئەوەی ئەو بابەتە بڵاو بوویەوە گروپەكە بە شێوەیەكی فەرمی داخرا، بەڵام بە پێی
وتەی بەرپرسانی سەربازی و ئاگادار لەو دۆخە دوای داخستنی ئەو گرووپە 6 گروپی دیكە
بەناوی خوازراو نهێنی ئەو كارانە بە بەربڵاوتر ئەنجام دەدەن.
كاتێك ئەم بابەتە بڵاو بوویەوە و چووە ناو خەڵكەوە بووە
مایەی نیگەرانی و بێزاریی بۆ سوپای ئەمەریكا، جەنراڵ رۆبێرت نیلر سەكردەی سەربازی
لە سوپای ئەمەریكا دەڵێت: من بڕوا ناكەم ئەوە كاری سەربازی ڕاستەقینەی ئەمەریكا
بێت، چوون یەكێك سەربازی ڕاستەقینە بێت ئەو كارانە ناكات.
لە هەمان كاتدا (ئیربكا 23 ساڵان) كە بۆ ماوەی 4 ساڵ
لەناو سوپای ئەمەریكیدا سەرباز بووەو ساڵی ڕابوردوو خزمەتی سەربازییەكەی تەواو
كردووە دەڵێت: ئەو كارە توندوتیژی سێكسیە، بەڵام گێچەڵی سێكسی هەر ڕوو دەدات.
وەنەبێت ئەم دیاردەیە هەر مارێنزی ئەمەریكی گرتبێتەوە،
بەڵكو لە ماوەی چەند هەفتەی ڕابوردوودا هەندێك زانیاری بڵاوبوونەوە كە باسیان لەوە
كردووە زۆرینەی بەشەكانی سوپای ئەمەریكای گرتۆتەوەو لە ڕێگەی دەزگا
ئەلیكترۆنیەكانەوە وێنەو گرتە ڤیدیۆییەكان بلاو دەكرێنەوە بە بێ ئەوەی ئەو ژنە
سەربازانە پرسیان پێكرابێت یان ئاگایان لەو كارە بوو بێت، بە پێی هەڵسەنگاندن و لێكۆڵینەوەكانی
پینتاگۆن ئەوە كارێكی نائەخلاقییەو دوورە لە بەها باڵاكانەوە، وتە بێژێك بەناوی
پینتاگۆنەوە گوتویەتی: وەزارەت ڕێگەو شوێنی توندی گرتوەتە بەر بۆ ئەوەی ڕێگری لە
گێچەڵی سێكسی بگرێت كە دەرهەق بە ژنە سەربازەكان بكرێت.
بە پێی راپۆرتە رۆژنامەوانیەكان دیاردەی دەستدرێژی كردنە
سەرژنە سەربازەكانی ئەمەریكا شتێكی نوێ نیەو چەند ساڵی پێشووش قسەوباس لەو
بارەیەوە هەر بووە، بەڵام فراوان بوون و بەبەڵگەوە خستە ڕوویان نوێیە، هەربۆیە
ژمارەیەك لە ژنان و پیاوانی سەرباز بوونەتە قوربانی ئەو كارە نایاسایی و نا
ئەخلاقییە.
بە پێی ڕاپۆرتێكی رۆژنامەی (زەدەیلی بێست) لە ساڵی 2011
دا ژمارەی ئەو ژنانەی كە ڕوبەڕووی دەستدرێژی سێكسی بوونەتەوەو ژمارەیان زۆر لەوە
زیاترە كە لەبەرەكانی شەڕدا كوژراون، بە پێی ڕاپۆرتی ئەو رۆژنامەیە 3150 دەستدرێژی
سێكسی تەنها لە ساڵی 2010 ڕویانداوە، بە پێی دانپێدانی نانی وتە بێژی وەزارەتی
بەرگری ژمارەكە لەوەش زیاترە و نزیك دەبێتەوە لە 19 هەزار دەستدرێژیی سێكسی لەناو
سوپای ئەمەریكدا.
هەروەها لەمانگی ئازاری 2011 دا ڕاپرسییەكی گشتی لەناو
سوپای ئەمەریكدا ئەنجام دراوەو دەركەوتووە 19%ی ئەو ژنانەی لەناو سوپای ئەمەریكدان
دەستدرێژیی سێكسییان كراوەتە سەر، لە هەمان كاتیشدا 2% ی كوڕەكانیش بەر هەمان هێرش
كەوتوون. بەڵام زۆرینەی ئەو كارانە ئاشكرا نەكراون و نە بوونەتە سكاڵا، بە پێی
ئاماری هێزە دەریاییەكانی ئەمەریكا لە هەر 5 حاڵەتی دەستدرێژی سێكسی یەك كەسیان
سكاڵایان هەبووە و لە هەر 15 كوڕی قوربانیش یەك كەس.
نیوەی ئەو ژنانەی كە لەناو سوپادا دستدرێژییان كراوەتە
سەر هۆكاری باس نەكردنەكەی بۆ ئەوە
دەگەڕێننەوە ترساون لەوەی هەڵە تێگەشتن بۆ بابەتەكە هەبێت و بە ناشیرین و سووك
سەیر بكرێن و ببنە مایەی سەرئێشە بۆ یەكە سەربازیەكانیان، سێ یەكی تریشیان
باوەڕیان بەوە هەبووە سكاڵاكردن هیچ لە دۆخەكەیان ناگۆڕێت و تەنها ناو زڕاندنی
لێدەكەوێتەوە.
ساڵی 2012 پینتاگۆن ڕایگەیاندوو 26 هەزار حاڵەت
دەستدرێژی سێكسی لەناو سوپاكەیاندا هەبووە، بەڵام ئەوەی كە جێگەی سەرنجە ئەوەیە كە
لەو ساڵەدا ژمارەی پیاوەكان لە ژنەكان زیاتر بووەو لە لایەن سەربازەكانی
هاوڕێیانەوە دەستدرێژی كراوەتە سەریان. بە پێی ڕاپۆرتێكی دیكە كە لە مانگی ئازاری
2013 دا بڵاو بوەتەوە لە ناو كۆمەڵگەی ئەمەریكدا ژنان بە ڕێژەی 3% ڕووبەڕووی
دەستدرێژی سێكسی دەبنەوە، بەڵام لەناو سوپای ئەمەریكیدا 80% ی ژنە سەربازەكان
ڕووبەڕووی دەبنەوە.
سەرەڕای ئەوەی ئەنجامدانی كاری سێكسی لە كۆمەڵگەی
ئەمەریكیدا كراوەتە یاسا و تا ڕادەیەكی زۆر ئاساییەو ئەنجامدانی كێشەی گەورە دروست
ناكات، بەڵام (دەستدرێژی و توندوتیژی و گێچەڵكردن)ی سێكسی هەر یەك خولەك و نیو
تێپەڕدەبێت و حاڵەتێك تۆمار دەكرێت كە لەدەرەوەی پرۆسەی هاوسەرگیریی ئەنجام
دەدرێت. بە پێی ئاماری (تۆڕی كۆمەڵایەتی بۆ نەهێشتنی دەستدرێژی سێكسی) ی ئەمەریكا
ساڵانە 321.500 سكاڵا تۆماردەكرێت كە دەكرێتە سەر ئەو مێیینانەی تەمەنیان دەكەوێتە
سەروو 12 ساڵیی بەرەو ژوور ئەوەش بە مانای ئەوە دێت كە 98 چركە حاڵەتێك ڕوو دەدات
لە درێژایی ساڵدا. لەگەڵ ئەوەشدا زۆرینەی ئەو ئافرەتانەی ڕووبەڕووی ئەو دیاردەیە
دەبنەوە كە تەمەیان لە 18 ساڵییەوە تا 34 ساڵییە بە ڕێژەی 54% تۆمار كراوەو ئەوانەش
كە لەو تەمەنە بەرەو ژوورە تا دەگاتە 18 بۆ 64 ساڵی بە ڕێژەی 92% بەرز دەبێتەوە.
هەرچەندە دیاردەی دەستدرێژی و گێچەڵی سێكسی تایبەت نیە
بە كۆمەڵگەیەك یان وڵاتێك و دامەزراوەیەكی تایبەت ، بەڵامبە پێی ڕاپۆرتە
رۆژنامەوانیەكان كۆمەڵگەی ئەمەریكی لەچاو كۆمەڵگەكانی تردا ڕیژەیەكی بەرزتری هەیە،
هەر بۆ نموونە ساڵی 1998 17.7 ملیۆن
قوربانی لێكەوتۆتەوەو 90% یشیان بەتەواوەتی دەستدرێژییان كراوەتە سەر. 10% ی ئەو
ڕێژەیەش تایبەت بووە بە ڕەگەزی نێرینە.
لە بارەی كاریگەرییە دەرونیەكانی ئەو دەستدرێژیانەی كە
كراونەتە سەر ژنان دەركەوتووە كە 94% ی حاڵەتەكان تا ماوەی 2 هەفتە كاریگەرییە
دەرونیەكانی ماونەتەوەو توشی هەڵچوون و ناڕێكی دەروونی هاتوون. 33% یان بیریان لە
خۆكوشتن كردووەتەوەو 13%یان خۆیان كوشتووە.
لەو میانەیەشدا پیاوان لەدەست ئەو هێرشانە دەربازیان
نەبووە،لە كۆمەلگەی ئەمەریكیدا 3% پیاوان
ڕوبەڕووی دەستدرێژی و كێچەڵ بوونەتەوە، ئەو نێرینانەی تەمەنیان لە نێوان 18 بۆ 24
دایە زۆرترین ڕێژەیان بەركەوتووەو زۆرینەی هەرە زۆریشیان قوتابیان بوون و پێش
لەوەی بچنە زانكۆكانەوە، ئەوانەی كە هێشتا نەچوونەتە دانیشگاكانەوە 5 بەرامبەری
ئەو كوڕانە بوون كە چوونەتە دانیشگاكانەوە.
ئەم دیاردەیە ئەوەندە لەناو كۆمەڵگەی ئەمەریكدا دەنگی
داوەتەوەو لەناو بواری سینەماو هونەریشدا باس و خواسی لێكراوەو چەندین فیلمی
تایبەتی بۆ تەرخان كراوەو لەناو زنجیرەو دراما تەلەفزیۆنیەكانیش دا پانتایی
پێویستیان بۆ داناوە، دیاردەی دەستدرێژی لەناو حەرەمی زانكۆكاندا زۆر كاریگەریی
هەبووە، بە پێی سەرچاوەكانی ناوخۆیی ئەو وڵاتە 80% ی دەستدرێژی و گێچەڵەكان لە
لایەن بە رپرسانی زانكركانەوە ئەنجام دراون، بەڵام لەبەر پاراستنی ناوبانگی
زانكۆكان نەیانویستووە ئاشكرای بكەن. هەربە پێی سەرچاوەكان زۆرینەی سكاڵای
قوتابیانی زانكۆكان كە لە لای بنكەی پۆلیسەكانی زانكۆكانەوە تۆمار دەكرێن لەلایەن
بەرپرسانی زانكۆوە ڕەت دەكرینەوەو بە درۆی لەقەڵەم دەدەن، هەروەها ئەو سەرچاوانە
باسیان لەوەش كردووە كە بەشێك لەو قوتابیانەی زانكۆ كە لە خوێندن دێنن هۆكارەكەی
بۆ ئەو كارە نەشیاوانە دەگێڕنەوە كە لە لایەن بەرپرسەكانی زانكۆوە ئەنجام دەدرێن
لەبەرامبەریاندا.
سەرچاوە:
https://www.sasapost.com/sexual-assaults-in-us-military/