07:16 - 02/02/2019

رێگاكانی خۆ دوورخستنه‌وه‌‌ له‌ ده‌ستبڵاوی‌

پەیسەر

لەنێوان 40% و 80%ی كڕیاران سه‌رنجڕاكێشی وایان لێده‌كات كه‌لوپه‌له‌كانیان بكڕن نه‌ك پێویستی، ئەگەرچی لەوەدا رەخنە لە فرۆشیاران دەگیردرێت كه ئه‌وه‌ كارێكی فریودانه‌‌، به‌ڵام ئه‌وان ده‌ڵێن مافی ئه‌وه‌مان هه‌یه‌ بۆ فرۆشتنی كه‌لوپه‌له‌كانم بازاڕ په‌یدا بكه‌ین به‌ ڕێگه‌ی ریكلام.

كڕیاران توانا و دانایی و پشوو بەكاردەهێنن بۆ هەڵبژرادنی رێگەی خەرجكردن، ئەوەی جێگەی نیگەرانیەكی گەورەیە ئەوەیە كە رێژەی 95%ی بڕیارەكانی رۆژانەمان پشت بە هۆشمەندی نابەستێت، زۆر جار بەكارهێنەر ئەو كاریگەریانە پشتگوێ دەخات كە دۆخی دەرونی و كۆمەڵایەتی هەیانە، ئەوەش وادەكات كە كڕیاران بكەونە ژێر كاریگەری دەرەكی.

لەراستیدا زۆرینەی خەڵك پێیان وایە كە ناكەونە تەڵەی فرۆشیاران، و ئەوان كڕیاری شارەزان به‌ڵام له‌ راستیدا زۆرینه‌ ده‌كه‌ونه‌ ناو ته‌ڵه‌كه‌وه‌، دەتوانیت دووركەویتەوە لە زیادەرەویكردن لە خەرجی ئەویش لەرێگەی زیادكردنی زانیاری و هۆكارەكاریگەرەكانی رەفتاری بازاركردن، لێرەدا ئێمە تیشك دەخەینە سەر ئەو شەش هۆكارەی دەبنە هۆی زیادەرەویكردن لەخەرجی، و چەند ئامۆژگاریەك بۆ ڕووبەڕووبونەوەی دەخەینە ڕوو.

فشاری كۆمەڵایەتی
مرۆڤ سروشتی وایە كە زۆر ڕووبەڕووی فشاری كۆمەڵایەتی دەبێتەوە، رەفتاری كێبڕكێ و هاوكاری، ئەمەش دەبێتە پاڵنەری زیادەرەویكردن لەخەرجی زیاتر لەوەی پێویستمان پێی هەیە، بەنمونە داب و نەریتی كۆمەڵایەتی وامان لێدەكات كە دیاری ئاڵوگۆڕ بكەین و كاری خێرخوازی لە بۆنەكانی سەری ساڵدا ئەنجام بدەین.

كەشی كێبركێ دەبێتە هۆی زیادبەكارهێنان، فرۆشیاران هەستێك دروست دەكەن كە كەلوپەلەكانیان دەگمەنن و نامێنن و وا لە كڕیاران دەكەن كە پێیان وابێت ئەو دەرفەتە لەدەست دەدەن، ئەمە تەنانەت لەكاتی كڕین لەرێگەی ئینتەرنێتیشەوە ڕوودەدات، فرۆشیاران بۆنەكان دەكەنە دەرفەتی داشكاندن بۆنمونە دەڵێت ( هەینی رەش) (یاخود له‌ هه‌رێم پێی ده‌وترێت هه‌فته‌ بازاڕ یان بازاڕی هه‌ینی )بەجۆرێك دۆخێك دروست دەكات كە كڕیارەكان دووچاری شۆك بن لە نرخی كەلوپەلەكان، بەڵام پێویستە كڕیار دیدی راستەقینەی خۆی بۆ نرخەكان لەدەست نەدات.

زۆربوونی رێگاكانی پارەدان ( له‌هه‌رێم هێشتا ئه‌م دیارده‌یه‌ كه‌مه‌)
دەستەواژەی پارە چیرۆكێكی هاوبەشە كە ئەندێشەی مرۆڤ پشتیوانی دەكات، ئەندێشەی ئێمە رۆڵی سەرەكی بینیوە لە فرەجۆركردنی ئەوەش رێگە بەمرۆڤ دەدات پارچەیەك لەكاغەز یان ئاسن بگۆڕێتەوە بەكەلوپەلێك كە حەزی لێدەكات.

لەسەرەتادا مامەڵەكان لەرێگەی پارەی كاغەز و دراوی ئاسنەوە بوون، پاشان گۆردران بۆ كارتی بانك و دواتریش بوونە ئەژماری مۆبایل، لەو گۆڕانكاریانەدا ئەندێشەی مرۆڤ لەگەڵ هەموو ئەو جۆرانەدا مامەڵە دەكات ئەوەش كارێكی مەترسیدارە، شێوازە نوێكانی پارەدان دەبێـتە هۆی كەم بوونەوەی ئازاری پارەدان، پاشان كەمبوونەوەی ئاستی هەست بەتاوانكردن كاتێك پارە لەگیرفانمان دەردەچێت شێوازە نوێكانی پارەدان نامێنن و شێوازی تر كەڵەكە دەبن وەك ( كەم بوونەوەی ئەژماری بانكی و كەم بوونەوەی پارەی پاشەكەوت كراو، ئەوەش وا لەمرۆڤ دەكات، رەفتاری گەمژانە ئەنجام بدات، رێگەی پارەدان بە دراوی نەقدی ئازاری پارەدان زیاتر دەكات ئەوەش وادەكات كە كڕیار زیاتر هەست بەو پارەیە بكات كە خەرحی دەكات بەو شێوەیەش تەنها پارە بۆ ئەو شتانە خەرج دەكات كە بەراستی پێویستی پێیانە.

ماندووبوون لە بڕیاردان
لێكۆڵینەوەكان ئاماژەبەوەدەكەن، كە هێزی ئیرادەی مرۆڤ دیاریكراوە، لەكاتی بڕیاردان بەدرێژای رۆژ بەرەبەرە ئیرادەی بڕیاردانی مرۆڤ كەم دەبێتەوە، تا وای لێدێت مرۆڤ بە پاڵنانی خەڵكی تر بڕیاردەدات، بۆیە دیاریكردنی كاتژمێرەكانی سەرەتای رۆژ بۆ بازاڕكردن باشە بەمەرجێك دووربكەویتەوە لە خۆهیلاكردنی تر.

دۆخی دەرونی
هەندێك دۆخی دەرونی هەیە كە پێی دەگوترێت ( زهنیات) كە كاریگەری دەكاتە سەر بڕیاردان و وادەكات خەڵك زیاتر ئامادەی خەرجكردنی پارە بن، ئەو دۆخە دەرونیە لەدەرەوەی ناهۆشیاریە، بۆ بەدبەختی گۆرانی زهن كاریگەری لەسەر زیادبوونی خەرجیەكان هەیە، بیركردنەوەی ئەرێنیانە لەهەندێك دۆخدا دەتوانێت مرۆڤەكە ئامادەبكات بۆ ئەوەی بەشێوەی ئەرێنی لەدۆخێكدا كە پەیوەندیدارنیە بیربكاتەوە، ئەو مرۆڤانەی مێشكیان كراوەیە ئامادەن بۆ پێداچوونەوە بەهەموو بژاردەكان، بەڵام ئەو كەسانەی كە مێشكێكی جێبەجێكاریان هەیە جەخت لەئامانج دەكەنەوە.

بەوەش پێداهەڵدان كەمتر كاریگەریان لەسەر دروست دەكات، لەپێناوی ئەوەی بڕیاری راست بدەیت پێویستە چەند رێكارێك بگریتەبەر بۆ ئەوەی مەترسی زیادبوونی خەرجی نەمێنێت، لەوانەش دیاریكردنی ئەو بڕەپارەی كە بە  كەلوپەلێكی دەدەیت و نابێت لەو بڕەزیاتربێت و ئەگەر پارەكە لەوە زیاتر بوو نایكڕیت، لیستێك بۆ ئەو كەلوپەلانە دروست بكە كە پێویستە بیانكڕیت، هەروەها ئەو بڕە پارەیە دیاری بكە كە دەتەوێت ئەو پێداویستیانەی پێ بكریت ئەوە یارمەتیت دەدات ئەو شتانە سودیان نیە یان پێویستت پێ نین نەیانكڕیت.

بەراوردكردن
پرۆسەی بازاڕكردن لەراستیدا سێ هەنگاوە، هەنگاوی یەكەم پرسیاركردنە لەخۆت ( ئایە حەز دەكەم ئەو شتە بكڕم؟ پاشان كام بەرهەمە لەهەموویان باشترە؟ دوایش چۆن ئەو شتە دەكڕم؟)  بەڵام كاتێك مرۆڤ سەیری پرۆسەكانی كڕین دەكات شتێكی تر دێتە گۆڕێ ئەویش ئەوەیە كەمەیان دەكڕم ، ئەوەش دەبێتە هۆی ئەوەی تێپەراندنی پرسیاری یەكەم ئەوەش توانای بۆ كڕینی شتێك زیاتردەبێت.

كاریگەری هالە( حەز كردن یان رق لێبوون بەبێ ئەوەی زانیاریت دەربارەی هەبێت)
شتە كورتكراوەكان كاریگەری لەسەر دەرونی بۆ جوڵەكردن لە ژیانی رۆژانەمان بەشێوەیەكی چالاكتر دروست دەكەن، بەڵام هەندێك جار ئەم كورتكراوانە گریمانەی هەڵە و باجی قورس بەدوای خۆیدا دەهێنێت لەچوارچێوەی بازاڕكردندا هەموو گریمانەكان خراپ نین، لەراستیدا گریمانەی بنەرەتی سەبارەت بەپرۆسەی بەبازاركردن بۆنمونە ( ستراتیژیەتی نیشانە بازرگانیەكان – براند) لەم دۆخەدا ئێمە گریمانەی ئەوەدەكەین كە ئەو بەرهەمانەی كە نیشانەی بازرگانی كۆمپانیایەكی دیاریكراویان لەسەرە كوالێتیەكی بەرزیان هەیە، بەڵام گریمانەكانی تر كەمتر باوەڕپێكراون.

بۆ ڕووبەڕووبونەوەی كاریگەری هالە پێویستە خۆت ئامادەبكەیت نرخی بەرهەمەكانی ئەو كۆمپانیایە بزانیت  و نەكەویتە ژێر كاریگەری نرخی بەرز، بە ئارامی و لەسەرخۆی بڕیار بدە مەترسیەكانی فریودان كەم بكەرەوە بەدڵنیاییەوە ئەوە بۆ كۆمەڵگە و ژینگە و گیرفانی خۆت باش دەبێت.